CHIA SẺ TRÊN MẠNG ĐỂ LÀM GÌ?

* TUẤN KHANH

Giữa tháng 5/2016, em Huỳnh Thành Phát ở Sài gòn bị bắt về đồn công an do xuống đường cùng nhiều người khác để yêu cầu chính phủ Việt Nam phải sớm tìm ra lý do vì sao cá chết hàng loạt ở dọc bờ biển 4 tỉnh miền Trung. Em bị các công an viên tra vấn nhiều giờ liền, với các câu hỏi “động cơ nào khiến quan tâm đến cá chết”. Sau khi tra vấn và không tìm được điều gì sai phạm, công an thả em ra vào đêm khuya. Nhưng vừa ra khỏi đồn, em Phát bị những người to khỏe, mặc thường phục, đeo khẩu trang chận lại, đánh đập dã man. Lúc đó, em Phát chỉ là trẻ vị thành niên.

Cuối tháng 5/2016, anh Phan Anh, một người dẫn chương trình trên truyền hình ở Hà Nội bất ngờ được mời vào buổi tọa đàm, mà trong đó anh bị chất vấn bởi một nhóm người, được dẫn dắt bởi bà Tạ Bích Loan, trong suốt 2 giờ liền (cắt lại chỉ còn 60 phút) để truy vấn rằng “mục đích nào, động cơ nào…” trong việc chia sẻ các thông tin về vụ cá chết mà anh đưa trên facebook của mình. Những câu hỏi mang tính tấn công, diễn dịch sai hiện thực… cũng như thái độ muốn áp đảo anh tại trường quay đã khiến hàng triệu người Việt sững sờ. Sự phản ứng nhanh chóng và dữ dội ngay trong đêm đã thành một áp lực lớn, khiến đài truyền hình VTV phải lấy xuống bản phát trên youtube. Khác với trường hợp của em Huỳnh Thành Phát, cuộc đánh nguội vào Phan Anh đã hoàn toàn thất bại.

Có cái gì đó khá giống nhau trong 2 trường hợp điển hình nêu trên. Bởi thủ pháp và lý luận của phía những người đứng về phía chính quyền – từ hành chánh công quyền đến giải trí tuyên truyền – đều tương đồng.

Câu hỏi “mục đích gì, động cơ nào…” cũng không xa lạ gì với tôi. Từ những bài viết đầu tiên về hiện thực xã hội, tôi đã nhiều lần phải làm việc với những người luôn lặp đi lặp lại câu hỏi đó. Nhận thức trở thành một loại tội danh đối với những ai không chọn ăn đong khẩu phần thực tế trên đất nước này.

Nhưng đó là thủ pháp đặc biệt của phía an ninh văn hóa. Giờ thì tôi thấy thủ pháp đó đã phổ thông ở khắp nơi, leo lên đến tận truyền hình với những nụ cười giả văn minh. Không biết động cơ nào đã khiến một lớp người nói trên luôn biết cách né tránh gọi tên đúng những kẻ luôn gây sai lầm và khổ nạn với tổ quốc – dân tộc, nhưng rất giỏi học đòi thủ pháp của công an để truy vấn người dân mình.

Xã hội Việt đang suy đồi với một lớp người như vậy. Họ luôn tin rằng bất kỳ ai có ý thức về hiện thực, ai nói và tin vào sự thật, khác với những điều mê mị mà truyền thông nhà nước gieo rắc, đều là kẻ thù của họ. Dựa vào quyền lợi và sự bình an tạm thời mà họ đang hưởng thụ, tất cả những người quan tâm đến vận mệnh đất nước, đến đồng bào… đều là kẻ âm mưu lật đổ sự tận hưởng máng ăn mỗi ngày trong trang trại.

Từ câu chuyện của em Huỳnh Thành Phát đến anh Phan Anh, cho thấy tư duy và hành động của phía một phía vẫn không đổi, nhưng nhận thức và ý thức của phía nhân dân đã vùn vụt đổi thay. Chuyện của em Huỳnh Thànn Phát chỉ có hàng trăm lượt share, hàng ngàn like nhưng đến chuyện của Phan Anh đã là hàng ngàn lượt share, hàng chục ngàn like. Vấn đề không phải là Phan Anh nổi tiếng hơn, mà vấn đề ở chỗ cấp số nhân của thái độ đó, cùng một ý nghĩa là phẫn nộ cho sự thật.

“Chia sẻ trên mạng để làm gì?” – câu hỏi là chương trình 60 phút mở của VTV dàn dựng rất công phu về chuyện thảm họa cá chết đã không có được lời đáp, thì hôm nay, mạng xã hội đã giúp trả lời thay: để vùng đứng dậy, để biết mình còn mang giá trị một con người.

“Thoạt đầu họ, phớt lờ bạn, sau đó chế giễu bạn. Rồi họ chuyển sang tấn công bạn. Cuối cùng thì bạn chiến thắng”, Mahatma Mohandas Gandhi (1869-1948), nhà lãnh đạo tranh đấu dân quyền lừng danh của Ấn Độ đã để lại di huấn như vậy về những cuộc đối đầu giữa sự thật và xảo biện, giữa con người tự do và công dân chuồng trại.

Thoạt đầu những kẻ xảo biện trung thành phớt lờ em Phát hay Phan Anh vì cho rằng điều của Phát hay Phan Anh suy nghĩ là thiểu số. Đến khi nhận ra sức mạnh của suy nghĩ đó, thì họ chọn cách diễu cợt vô căn “nhận tiền của thế lực xấu”, “muốn làm người nổi tiếng”… để nhằm dập tắt. Rồi khi ngay cả những lời diễu cợt ấu trĩ đó thất bại, họ lại tổ chức tấn công. Em Phát bị đánh đập đến thâm tím mặt mày, Phan Anh bị đưa vào đấu trường Đỏ. Và cuối cùng thì những con người có suy nghĩ độc lập và chân chính lại chiến thắng. Họ làm cho giòng dõi Việt Nam ngập tràn sự tự hào và mạnh mẽ, rằng thành phần nặc nô trộn lẫn trong dân tộc này chỉ là số ít đáng thương hại mà thôi.

Đã 2 tháng, kể từ khi thảm họa môi trường phát đi từ Vũng Áng, Hà Tĩnh. Hàng trăm tấn cá chết, tài nguyên, con người bị thiệt hại. Những người có trách nhiệm đã cố tình im lặng, thậm chí chọn cách đối đầu với nhân dân để kéo dài thời gian, bịt chặt thông tin. Giữa việc mở rộng cửa sự kiện, thúc đẩy các biện pháp khoa học để tìm ra nguyên nhân, thì họ chọn cách bít lối, lùa dân xuống biển, ăn cá như một tập tục hoang dã nhằm chứng minh sự tồn tại của chính quyền. Hành động này nhắc cho người ta nhớ lại hành động của nhà lãnh đạo Cộng sản Nam Tư Slobodan Millosevic khi ông xua dân bắt buộc phải qua lại cây cầu mà NATO đã thông báo trước sẽ đánh sập, nhằm triệt hạ sử dụng quân sự bừa bãi của ông Millosevic vào năm 1999.

Tại sao một thảm họa quốc gia lại được bưng bít đến mức, khiến nhân dân bị hăm dọa, vây hãm, đánh đập, gán án tù… chỉ vì muốn biết điều gì đang xảy ra trên đất nước mình? 60 phút mở ấy, lại đóng sập những câu hỏi chính cần có, quay lưng một cách nhục nhã với tình trạng của đất nước.

Một Gạc Ma khác trên đất liền đang diễn ra. Hàng hàng tấn cá chết tràn bờ, những thợ lặn thoi thóp và những ngư dân nhiễm độc và khốn cùng đường sinh sống, đang bị bức tử một lần nữa bởi truyền thông nhà nước và các kiểu công dân máng ăn. Gạc Ma ở tọa độ 9°43’9″N -114°16’57″E thì người Việt bị thảm sát bởi giặc xâm lược Trung Quốc. Còn chương trình 60 phút mở lại cho thấy một Gạc Ma khác chạy dài dọc bờ biển miền Trung. Cuộc thảm sát tài nguyên và tương lai con người Việt Nam đang công khai diễn ra bởi những kẻ nhân diện thú tâm, có cùng tiếng nói và dòng máu Lạc Hồng.

Rất nhiều người tức giận đòi phải phản ứng đích danh từng người trong chương trình đấu trường Đỏ với Phan Anh, nhưng thật sự điều đó không cần thiết đâu, thưa các bạn. Tiếng gào rú từ chuồng trại dù lớn bao nhiêu, bộ lông bóng bẩy thế nào vẫn thấp hèn hơn những con người tự do sống giữa đồng xanh và mặt trời sự thật. Điều mà bạn cần ghi nhớ dứt khoát rằng, cột mốc hôm nay, là điểm dừng cuối của hành trình có thể đã dài hơn 41 năm, rằng truyền thông tuyên truyền nhà nước không bao giờ đáng tin cậy cả.

Và hơn nữa, đó là những kẻ phản bội tồi tệ, vì đã sử dụng tiền thuế của nhân dân để chống lại nhân dân.(Nhạc sĩ Tuấn Khanh)

*      *       *

VỤ PHAN ANH: VTC NÊN LÊN TIẾNG 

& VÀI THÔNG TIN BÊN LỀ

Bỏ qua câu hỏi ‘Động cơ chia sẻ trên Facebook là gì?’ vừa vô duyên vừa xâm phạm quyền tự do ngôn luận, toàn bộ chương trình của Tạ Bích Loan VTV dựa trên giả định rằng clip cá chết trong 2′ của VTC là ‘sai’ và ‘dàn dựng’.

Tuy nhiên trong bản tin gần đây nhất và các bài viết có liên quan về sự kiện này, VTC vẫn KHÔNG thừa nhận họ sai, và hoàn toàn phủ nhận việc họ dàn dựng (theo kiểu VTV làm vụ chổi quét rau).

Họ vẫn khẳng định những điều sau:

–        Có vùng nước biển màu bất thường;

–        Nước biển có mùi lạ, hít vào gây choáng váng;

–        Dân địa phương ghi nhận lạch nước màu đó làm chết cá nên đã gọi Sở TN-MT Hà Tĩnh xuống lấy mẫu;

–         Cá cho vào mẫu nước biển đó thì chết;

Vậy dựa vào đâu VTV bảo VTC ‘sai’ và ‘dàn dựng’ thí nghiệm?

Thêm chút ít thông tin bên lề:

– Ngày 24/04 mình đăng status mô tả về thí nghiệm của một chủ thu mua hải sản ở Kỳ Phương, thử cho một con cá mú còn sống vào nước biển hút trực tiếp. Đây là việc người chủ này thường xuyên làm trước đây, cá vẫn sống bình thường để phục vụ thực khách. Song hôm đấy con cá mú này chết.

– Ngày 25/04 phóng viên Lan Anh VTC14 có liên lạc với mình qua facebook để tìm đến điểm thu mua hải sản này. Lan Anh đã nhờ người chủ làm thí nghiệm tương tự và ghi nhận rằng cá chết sau 1h. Sau đó Lan Anh báo mình là đã đem cá về Hà Nội để làm xét nghiệm. (Mình vẫn lưu tin nhắn của bạn ấy về việc này)

– Ngày 26/04 VTC đăng clip cá chết, tuy nhiên với một thí nghiệm khác của phóng viên Bá Thắng.

Sở TN-MT Hà Tĩnh sau đó đã có công văn yêu cầu VTC nói rõ việc sở này không đứng chung tên với VTC trong thí nghiệm, chứ không nói gì đến việc SAI hay ĐÚNG của clip.

Cả status của mình lẫn clip sau đó của VTC đều đã nói rõ một điều đây không phải là các thí nghiệm có giá trị khoa học vì những người thực hiện đều không phải là khoa học gia, tuy nhiên vẫn có ý nghĩa tham khảo trong khi nguyên nhân cá chết vẫn chưa được tìm ra, và phần nào đó phản ánh được sự hoang mang của cư dân địa phương đối với những điều họ trực tiếp chứng kiến.

Thế nên không thể chấp nhận việc VTV coi clip này là dàn dựng, như kiểu dàn dựng của VTV trong vụ clip chổi quét rau gần đây.

Để rộng thêm đường dư luận, mình khuyến khích chính các bạn VTC lên tiếng một lần nữa về clip này trước cáo buộc của VTV.

Ngoài ra, VTC cũng nên công khai kết quả xét nghiệm con cá chết sau khi làm thì nghiệm, như lời của phóng viên Lan Anh với mình.

Sở TN-MT Hà Tĩnh, đến lượt họ, cũng cần công khai kết quả xét nghiệm lạch nước màu vàng mà phóng viên Bá Thắng đã lấy cùng họ ở Vũng Áng, và được chính cư dân địa phương ghi nhận là gây chết cá chết mực.

Cứ công khai minh bạch hết là mọi chuyện sẽ rõ ngay.

Giá mà câu hỏi chủ đề của chương trình truyền hình này là: “Động cơ các cơ quan chức năng KHÔNG công khai minh bạch thông tin vụ cá chết là gì?” hẳn sẽ tốt hơn rất rất nhiều.

(FB Nguyễn Anh Tuấn)

___

* Clip bản tin gần nhất của VTC về vụ việc: http://vtc.vn/noi-them-ve-thuc-nghiem-ca-chet-trong-nuoc-bien-sau-2-phut.2.616731.htm

* Bài trên Đại Đoàn Kết ghi nhận có lạch nước màu lạ gây chết cá, mực: http://daidoanket.vn/xa-hoi/su-thuc-ve-clip-ca-chet-chi-sau-2-phut-boi-trong-nuoc-bien-vung-ang/99075

------------