Bất luận thế nào Mỹ vẫn ở lại Biển Đông

Tổng thống Mỹ nào lên Hillary hay Trump, Tổng Thống Phi Duterte theo TC hay không, còn hay mất chức, Mỹ vẫn ở lại Biển Đông. Chiến lược, chiến thuật, mục tiêu ngắn tầm hay dài hạn, lời nói và hành động của các giới chánh quyền và quân đội Mỹ cho thấy như thế.

Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Ashton Carter ngày 30/09/2016, tại hội nghị các bộ trưởng quốc phòng ASEAN họp ở Hawaii (Mỹ), long trọng cam kết. Rằng chính sách «tái cân bằng» tại châu Á, do tổng thống Obama khởi xướng, vẫn tiếp tục cho dù nước Mỹ sẽ có một tổng thống mới vào tháng Giêng 2017. Ông khẳng định Hoa Kỳ sẽ hỗ trợ tất cả các nước trong khu vực bảo đảm an ninh và an toàn cho các tuyến đường hàng hải Đông Nam Á. Quân đội Mỹ không công nhận các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông và Hoa Kỳ sẽ tiếp tục các hoạt động tuần tra trên biển và trên không tại khu vực này để khẳng định quyền tự do lưu thông.

Không đầy một tuần sau khi TT Philippines Rodrigo Duterte nói tại Hà nội, rằng lần này sẽ là lần cuối cùng mà quân đội hai nước thao diễn chung. Thì quân đội hai bên Mỹ và Philippines ngày 04/10/2016 đã chính thức khởi động cuộc tập trận chung thường niên lần thứ 33 năm nay, mang tên Phiblex (Philippine-US Amphibious Landing Exercies). Tập trận ngay trên đảo Luzon và Palawan ở phía Bắc Philippines, và tại một số vùng biển gần Biển Đông nơi đang bị Trung Quốc tranh chấp. đảo Luzon của Philippines. Tập trận đổ bộ, bắn đạn thiệt với khoảng 2.000 binh sĩ của hai nước tham gia kéo dài đến ngày 12/10. Theo Rappler.com, bên cạnh các cuộc diễn tập tái chiếm đảo, còn có các hoạt động đối phó thiên tai, thảm họa và trợ giúp nhân đạo.

Chuẩn tướng Thủy Quân Lục Chiến Mỹ John Jansen nhấn mạnh: «Chúng tôi chia sẻ một mối quan hệ độc đáo và bền vững trong khu vực, và mỗi năm chúng tôi đều được mời tăng cường mối quan hệ của chúng tôi trong suốt các bài tập ».

Hai bên Mỹ và Phi vẫn tiếp tục chuẩn bị các tập trận mới, trong những năm tháng tới. Theo giới quan sát, cho đến giờ không thấy có dấu hiệu là lời lẽ của ông Duterte có ảnh hưởng đến chính sách hai nước. Các nhà lãnh đạo quân sự của hai nước cũng đã bắt đầu chuẩn bị cho cuộc tập trận mới dự trù trong năm tới. Chính Ngoại Trưởng Phi Perfecto Yasay tháp tùng TT Duterte công du VN, cũng đã phủ nhận việc Tổng thống Philippines nói rằng cuộc tập trận chung sắp tới với Hoa Kỳ sẽ là "cuộc cuối cùng". Ông Yasay nói nói với các phóng viên tại Hà Nội "Không, không đúng, các bạn phải hiểu phát biểu của Tổng thống trong bối cảnh của nó. Điều ông ấy nói là điều đã từng nói trước đây, sẽ không có tuần tra chung với sự tham gia của tàu vỏ xám với bất kỳ nước nào ở Biển Đông, vì đó là hành động khiêu khích."

Tin VOA ngày 5/10, “Bộ trưởng Quốc phòng Philippines [Lorenzana] hôm thứ Tư (5/10) tìm cách hàn gắn những rạn nứt trong liên minh quân sự giữa nước này với Mỹ. Ông nói Tổng thống Rodrigo Duterte, người hình như có ý định hủy bỏ những cuộc diễn tập quân sự chung với Mỹ, có thể đã được thông tin sai về giá trị của những hoạt động này... Ô. Lorenzana cho biết lực lượng vũ trang của Philippines vẫn còn yếu và nước này hưởng lợi rất nhiều từ mối quan hệ với Mỹ.” "Đó là lý do tại sao tôi nói rằng tổng thống đã ngộ nhận, bởi vì tôi nghĩ rằng thông tin mà ông ấy nhận được là không đầy đủ".

Tin thông tấn xã Pháp AFP, phát ngôn viên bộ Quốc Phòng Philippines, Arsenio Andolong, cho biết «quan hệ (với quân đội Mỹ) không thay đổi».Và phát ngôn viên Bộ Quốc Phòng Mỹ cho biết quân đội Mỹ biết rõ những lời lẽ của ông Duterte, nhưng «những lời đe dọa của ông trong thực tế chưa biến thành những hành động cụ thể». Phát ngôn viên quân đội Philippines cho biết là chưa thấy bất kỳ kế hoạch nào về việc yêu cầu lính Mỹ rút đi.

Thời sự và sự kiện gần đây cho thấy Mỹ kiên trì tiếp tục chính sách xoay trục sang châu Á. Việc bố trí quân lực, việc siết chặt tình đồng minh, việc phát triển đối tác chiến lược của Mỹ không một chút hề hấn, giảm thiểu nào, chỉ có tăng chớ không có giảm.

Tiêu biểu như, tin RFI, “khu trục hạm có trang bị tên lửa dẫn đường USS John S. McCain cùng với tầu tiếp liệu tàu ngầm USS Frank Cable đã thăm căn cứ Hải Quân Cam Ranh trong khuôn khổ các Hoạt Động Giao Lưu Hải Quân NEA (Naval Engagement Activity) kỷ niệm 21 năm ngày bình thường hóa bang giao Việt – Mỹ. Theo hãng tin Anh Reuters, chuyến ghé cảng Cam Ranh đầu tiên của hai chiến hạm Mỹ kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ ngoại giao năm 1995, đã đánh dấu một bước quan trọng trong tiến trình cải thiện quan hệ quân sự giữa hai kẻ cựu thù.”

Giới phân tích cho biết các giới chức quân sự Mỹ đã biết rõ về những ý kiến của ông Duterte, nhưng các đối tác của Mỹ ở Philippines đã trấn an rằng công việc hợp tác vẫn tiến triển bình thường và «Không ai thực sự mất ngủ» vì những tuyên bố của TT Duterte ăn nói bạt mạng này.

Giới thức giả hai bên Phi, Mỹ và quốc tế đều biết hiệp ước Hợp tác Quốc phòng Nâng Cao (EDCA), Phi ký kết với Mỹ, Quốc Hội Phi đã phê chuẩn, Phi đồng ý cho phép quân đội Hoa Kỳ xây dựng trên lãnh thổ Philippines các cơ sở dùng cho vấn đề an ninh hàng hải và các hoạt động nhân đạo và cứu trợ, cứu nạn. Giá trị ban đầu là 10 năm, sau đó hai bên có thể kết thúc với thông báo bằng văn bản trong một năm. EDCA là một thỏa thuận quốc tế, Hoa Kỳ và Philippines đều bị luật pháp quốc tế ràng buộc.

Đồng minh, đối tác, và các nước Á châu Thái bình dương cần Mỹ ngăn chận TC gây hấn và không chế Biển Đông, ỷ nước lớn ăn hiếp nước nhỏ có thể châm ngòi cho thế giới đại chiến.Nên Singapore kêu gọi tìm biện pháp tránh va chạm tại Biển Đông. Bộ trưởng Quốc Phòng Singapore, ngày 30/09/2016, nhơn cuộc gặp của các bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ và các nước Đông Nam Á (ASEAN), đã kêu gọi các quốc gia cần có các biện pháp cụ thể để tránh xẩy ra các cuộc đung độ tại Biển Đông.

Cựu Thủ Tướng Úc Tony Abbott ngày 29/09/2016, trình bày tại New York, tình hình giữa Mỹ và Trung Quốc tại Biển Đông hiện nay giống như tình hình trước khi xẩy ra đại chiến thế giới lần thứ nhất.

Còn Cựu Đô Đốc Mỹ Dennis Blair phát biểu tại Diễn đàn Kỹ thuật Nguyên tử Nhật Bản - JAIF, Tokyo cũng lo có chiến tranh giữa Mỹ và TQ ở Biển Đông. Ngày 13/04/2015, Ông nói những “hiểu lầm” thông thường có nguy cơ dẫn đến một cuộc xung đột trên Biển Đông giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Ông không tin là Mỹ hoặc Trung Quốc muốn đi đến chiến tranh để chấm dứt sự cách biệt. Nhưng cả hai bên đều bị giam hãm trong thế đối lập mà không thể nào đạt được một thỏa hiệp.Theo Ông những đòi hỏi của Trung Quốc về chủ quyền lãnh thổ tại Biển Đông, đối với Mỹ là điều “không thể chấp nhận” được. Trả lời trường hợp xảy ra xung đột, đô đốc Dennis Blair cho rằng quân đội Mỹ chỉ cần mất khoảng 10-15 phút để “khống chế” các tiền đồn của Trung Quốc tại Biển Đông. Do đó, ông nghĩ là “Mỹ và Úc nên thường xuyên tập luyện cùng nhau ở Biển Đông, bằng cách chứng tỏ là khi cần, họ sẽ điều lực lượng vũ trang đến các vùng biển và không phận quốc tế”.

Ngần ấy sự kiện và tin tức có thể làm cho người ta vững tin là Mỹ không rời Á châu Thái bình dương là diện trong đó Biển Đông là điểm.

Tuy nhiên, các tin giờ chót đầy quan ngại.

Bản tin RFI hôm 7/10/2016 cho biết chính quyền Manila rốt cuộc đã thực hiện những lời đe dọa giảm bớt hợp tác quân sự với Mỹ mà tổng thống Philippines đã liên tiếp nêu lên trong thời gian gần đây. Phát biểu với báo chí ngoại quốc vào hôm 7/10/2016, bộ trưởng Quốc Phòng Philippines Delfin Lorenzana xác nhận quân đội Mỹ đã được phía Philippines thông báo là các kế hoạch tuần tra và tập trận hỗn hợp của hai bên trên Biển Đông đã bị đình chỉ theo yêu cầu của tổng thống Duterte.

Theo hãng tin Mỹ AP, bộ trưởng Quốc Phòng Philippines còn cho biết thêm hai quyết định khác liên quan đến việc giảm bớt sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ trên lãnh thổ Philippines.

RFI ghi rằng trước hết, số lượng 107 lính Mỹ hiện đang đồn trú tại miền Nam Philippines để điều khiển các chiếc drone – tức là máy bay không người lái – có nhiệm vụ theo dõi hành tung của phiến quân Hồi Giáo, sẽ phải rời khỏi Philippines sau khi quân đội Philippines tiếp thu xong năng lực sử dụng các phương tiện thu thập thông tin tình báo đó.

Ngoài ra, cũng theo ông Lorenzana, tổng thống Duterte còn muốn đình chỉ số 28 cuộc tập trận quân sự mà quân đội Philippines tiến hành mỗi năm với lực lượng Mỹ.

Một thời kỳ tái phối trí Biển Đông chăng? Philippines hy vọng rằng cấm cửa Mỹ sẽ được Trung Quốc trả laị bãi cạn Scarborough Shoal chăng? Sẽ làm hại lập trường của Việt Nam hay không?

Vi Anh/(Việt Báo)

--------------