Tiếng khóc của người văn công 37 năm sau

Ngày 17 tháng Hai mỗi năm gần đây Hà Nội, Sài Gòn đều tổ chức lễ tưởng niệm thắp nhang cho liệt sĩ đã hy sinh trong trận chiến chống Trung Quốc xâm lược ở các tỉnh phía bắc.

Trong khi tại Hà Nội buổi tưởng niệm diễn ra suôn sẻ mặc dù cơ quan an ninh cho người ra tượng đài Lý Thái Tổ để quan sát nhưng không có bất cứ cuộc phá hoại nào như từng xảy ra trước đây. Ngược lại tại Sài Gòn, từ mờ sáng công an canh giữ tại nhà một số lớn người, không cho họ ra khỏi nhà tham dự buổi thắp hương tưởng niệm liệt sĩ dưới chân tượng Trần Hưng Đạo tại bến Bạch Đằng. Tuy nhiên người dân vẫn tập trung gần trăm người để làm lễ. Ngay lập tức một nhóm an ninh đội lốt côn đồ, có cả những đoàn viên thanh niên cộng sản rất trẻ nhảy vào cướp phá, giật vòng hoa, chà đạp lên và khiêu khích người dân với những từ ngữ khó nghe nhất.

Trong buổi lễ này có mặt một phụ nữ đặc biệt có nghệ danh là Ánh Hồng, bà là một nữ văn công múa trong đoàn Hải Phòng có mặt và chứng kiến sự hy sinh vô cùng cảm động của bộ đội khi chống lại các đợt tấn công của kẻ thù vào tháng Hai năm 1979.

Qua lời kể của bà chúng ta hy vọng sẽ thức tỉnh những người còn mê muội đưa ra những quyết định phản bội lịch sử và nhất là phản bội lại máu xương của gần 60 ngàn đồng bào liệt sĩ đã ngã xuống vì gìn giữ bờ cõi cho họ có chỗ đứng ngày nay trong chính quyền.

Lễ tưởng niệm sự hy sinh của đồng bào, chiến sĩ đã bỏ mình trong cuộc chiến tranh giữ nước đối với Trung Quốc tại Hà Nội ngày 17 tháng 2 năm 2016. Citizen photo.

“Quân Trung Quốc nó ác lắm”

Nghệ sĩ Ánh Hồng kể lại buổi sáng bà có mặt tại tượng đài Trần Hưng Đạo cùng với nhiều người khác:

Nghệ sĩ Ánh Hồng: “Lúc ấy nói thật với anh là tôi bỡ ngỡ, tôi khóc. Tôi đứng lặng yên, tôi khóc. Tôi nghĩ tới cảnh tượng trước đây bao nhiêu chiến sĩ ngã xuống lúc ấy họ còn trẻ như mấy cô cậu này đây, cũng trẻ như các cô bây giờ chỉ 17 – 18, 20 trẻ lắm… thế mà chết cho tới ngày hôm nay khi thấp hương cho họ thì những người trẻ như thế này lại đi dập nát vòng hoa thì tôi chỉ biết đứng khóc anh ạ, tôi không cầm được nước mắt nữa tôi nghĩ tôi căm thù bọn nó quá.

Nghệ sĩ Ánh Hồng

Khi nhìn cảnh tượng như vậy tôi có nói với họ không nên làm như thế nữa bởi vì mọi người không biết đâu lúc ấy quân Trung Quốc nó ác lắm. Nó giết, nó hãm hiếp đồng bào mình, nó giết bao nhiêu chiến sĩ của mình, khổ lắm đừng làm như thế nữa. Nhưng tôi càng nói thì những con người này cứ lao vào giật vòng hoa, lao vào…cuối cùng tôi sợ ngã nên phải chạy ra đứng bên ngoài tôi không dám đứng ở đấy nữa.

Sau đó tôi về Câu lạc bộ Lê Hiếu Đằng tôi ngồi nói chuyện với các anh ấy tôi mới khóc. Tôi khóc khi nghĩ tới cảnh tượng hôm qua tôi không cầm được nước mắt nữa. Tôi nghĩ bao nhiêu chiến sĩ đã chết mà ngày hôm nay người ta để cho thế hệ trẻ này làm như vậy thì không hiểu thế nào nữa.”

Mặc Lâm: Tình cờ được biết bà từng ra chiến trường biên giới vào thời gian xảy ra cuộc chiến xin bà cho biết lúc ấy diễn tiến cuộc chiến như thế nào ạ?

Nghệ sĩ Ánh Hồng: “Tôi ở trong đoàn văn công anh ạ, thuộc đoàn ca múa Hải Phòng tôi là diễn viên múa. Lúc bấy giờ tôi còn trẻ mà. Đoàn văn công này hay đi phục vụ chiến đấu các đơn vị trong quân đội như trọng pháo hay bộ đội ở đâu có chiến tranh hay có cái gì đó thì đoàn văn công được gửi tới phục vụ. Mang tinh thần lời ca tiếng hát điệu múa làm vũ khí cổ vũ bộ đội ta đánh giặc. 

Lúc đó vào tháng hai năm 79, tôi nhớ chắc chắn là năm 79 lúc ấy anh Hà Đức Hậu làm trưởng đoàn, anh nhận được lệnh đòan phải đi biểu diễn ngoài biên giới lúc ấy là Tiên Yên, Hà Cối, Quảng Ninh để phục vụ các chiến sĩ.

Đêm hôm ấy đoàn biểu diễn rất là đông bộ đội xem. Gần một tiếng sau đang khi trình diễn thì đột nhiên bộ đội cứ rút dần, rút dần đi… mình mới hỏi sao lại vằng chỉ còn vài chục người thế này thì các anh mới nói là họ phải đi bổ xung cho các chốt vì giặc nó tràn lên đông quá, nó giết nhiều quá bây giờ phải đi tải thương binh với liệt sĩ về cho nên tư tưởng như thế không thể ngồi xem được.

Đến khi biểu diễn xong chúng tôi về mình mới thấy có câu thương binh rên rỉ, cậu ấy kêu “mẹ ơi, mẹ ơi” trong đêm hôm thanh vắng nghe tiếng kêu như thế. Tới sáng mai hỏi lại thì cậu ấy đã chết đêm qua rồi vì máu ra nhiều quá không kịp chuyển về tuyến sau nữa.

Hôm sau chúng tôi lại vào biểu diển ngay cho các thương binh ở trong trại. Họ chuyển về chỗ không phải là cái trại đâu mà nó là một khu nhà của Pháp ngày xưa người ta xây kiểu như doanh trại của Pháp hồi xưa, bị bỏ hoang lâu rồi. Cửa cung không có bây giờ mình che chắn để cho thương binh nằm thôi.

Lúc mình đi vào từng gường của thương binh tôi nói thật với anh là không thể cầm được nước mắt, tôi thương mà không dám nhìn chạy ra ngoài không dám nhìn. Lúc ấy thì không múa nữa chỉ hát với đàn thôi. Thương binh cụt chân cụt tay nằm la liệt mà không có thuốc men gì vì lúc ấy khó khăn lắm. Lúc đến bữa ăn mình chạy ra ngoài thì nhìn thấy một anh bộ đội trẻ lắm khoảng 19 -20 bị đạn nó vạt hết cả cái mông máu chảy ra nhiều mà cậu thương binh cứ cầm miếng vải kéo ra cho khỏi dính vào vết thương mà trên tay cậu ấy bê một bát cơm có mấy miếng đậu, một tí rau muống luộc và canh lỏng bỏng…tôi nhìn thấy mới hỏi, trời ơi ăn uống thế này thì làm sao chịu nỗi? lúc ấy người ta mới nói hoàn cảnh như thế này thì làm sao khác được.

Biểu diễn xong thì đoàn văn công rút về vì cuộc chiến ngày càng ác liệt quá”.

Lễ tưởng niệm sự hy sinh của đồng bào, chiến sĩ  
tại Tượng đài Lý Thái Tổ (Hà Nội) ngày 17 tháng 2 năm 2016.

Mặc Lâm: Chứng kiến sự việc như vậy rồi hôm nay lại trực tiếp thấy những kẻ hậu thế lại đập phá vòng hoa tưởng niệm, sỉ nhục người tới thắp hương và có những hành vi khác nữa, bà cảm thấy như thế nào?

Nghệ sĩ Ánh Hồng: “Không biết như thế nào nhưng tôi cứ nghĩ bộ đội mình chết nhiều quá, chết thảm quá, chết đau khổ quá… đã chết trận rồi mà về vật chất thuốc men lại càng khổ nữa thế mà bây giờ trong cái ngày thuộc về kỷ niệm mấy năm gần đây tôi biết là có làm lễ kỷ niệm thì tôi có tham gia thắp hương bởi vì nhìn cái cảnh người ta chết nên thắp hương cho người ta. Nhưng mình thấy những bọn trẻ thanh niên bây giờ nó ra nó tàn phá, nó đánh đập người ta, nó dằn xé tôi không thể tưởng tượng được tại sao như thế. Nòi thật với anh đã có lúc tôi nghĩ tôi có súng tôi bắn chết mẹ chúng mày! Nói thật với anh như thế. Tôi thấy chúng nó kinh khủng như một loại gì chứ không còn con người nữa mà nó hành động như thế?

Tôi nói anh nghe cái lúc mà ra chiến trận những lớp trẻ ra trận người ta vui lắm anh ạ. Người ta đi trên những đoàn xe ở dưới cứ vẫy tay: “Ở đâu đấy? Ở đâu đấy…”người bảo ở Nam Định, người bảo ở Thái Bình. Người ta vỗ tay “chào nha, đi chiến đấu nhé”… mọi người rất là vui vẻ tuy biết đi là chết mà mọi người vẫn vui vẻ khi ra chiến trường. Tại sao lúc ấy khí thế chiển đấu của người ta lại cao như thế hả anh? Tôi cũng nghĩ mãi những khuôn mặt rất trẻ ngồi trên ô tô để ra mặt trận như thế. Cho tới lúc mình chứng kiến đang biểu diễn mà bộ đội phải rút dần đi ra các chốt và hy sinh không về nữa, thế rồi chứng kiến cảnh thương binh máu me tay chân bị mất, chứng kiến bữa cơm của bộ đội người ta ăn sao mà đau lòng thế.

Đến hôm vừa rồi trong buổi lễ tưởng niệm lại bị chúng ra dập nát vòng hoa, tôi không thể tưởng tượng được tại làm sao lại như thế. Xã hội, chế độ này giáo dục cái loại người không còn ra người ra ngợm nữa. Tôi không bao giờ quên những kỷ niệm của thời chiến tranh đấy, chính mắt mình thấy chính mình tham gia phục vụ chiến trường đấy, tôi chỉ biết ngồi khóc không biết nói thế nào hơn vì thật sự mình quá xúc động.

Mình thấy như thế và rất căm thù, tự nhiên nó nhói tim của mình vì nó đau cho những người bị chết quá. Họ hy sinh hôm trước mà hôm nay nó như thế này tự nhiên mình nhói trong tim quá.”

Hy vọng lời kể của người trực tiếp chứng kiến nỗi đau của các anh bộ đội trẻ trung năm xưa có thể lay động tới lớp người trẻ hôm nay vì họ không hề được biết có cuộc chiến tàn khốc như vậy trong sách giáo khoa. Họ cũng không biết rằng bia căm thù giặc Trung Quốc xâm lược tại cầu Khánh Khê Lạng Sơn đã bị đục bỏ hai chữ Trung Quốc, và họ cũng không biết nốt ngày 17 tháng Hai hằng năm là ngày gì.

Không ai nghĩ là những người phá hoại cuộc tưởng niệm tại Sài Gòn sẽ hồi tâm chuyển ý vì trước khi cầm vòng hoa đạp nát dưới chân, họ đã được định hướng rằng tới tượng đài ngày hôm ấy là những kẻ phản động, kể cả những người như nữ nghệ sĩ Ánh Hồng.

Mặc Lâm (RFA)/anhbasam

 

---------------