“Các đồng chí bán luôn đi…”

Tại phiên họp chính phủ cuối tháng 11/2015, Thủ tướng Dũng chỉ đạo cho các ngành “Doanh nghiệp Nhà nước tập trung đẩy mạnh tiến độ lên, cái nào tư nhân mua được mà họ quản lý tốt thì các đồng chí bán luôn đi để chúng ta thu hồi vốn đầu tư vào những lĩnh vực cần thiết, quan trọng khác”. Chỉ đạo này phát ra trong công cuộc cổ phần hóa, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước.

Ngân sách quốc gia đã bí lối đến mức chỉ còn bán, bán và bán.

Yêu cầu thống thiết trên của ông Dũng cũng phát tín hiệu đèn xanh cho Bộ tài chính và các ngành liên quan “tìm mọi cách để bù đắp thiếu hụt ngân sách”, sau “sự cố 45,000 tỷ đồng” được tiết lộ bởi Bộ trưởng kế hoạch và đầu tư Bùi Quang Vinh vào kỳ họp quốc hội tháng 10-11/2015. 

Cần nhắc lại, chỉ sau khi chủ tịch quốc hội Nguyễn Sinh Hùng “càm ràm” theo cách “nói hay thế mà sao một đồng tăng lương cũng không có!” trước báo cáo trơn tuột của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, bên chính phủ mới vội vã “giật gấu vá vai” để tìm ra ít ngàn tỷ đồng tăng 8% lương cho giới về hưu và 5% lương cơ bản cho công chức viên chức từ năm 2016. 

Tuy nhiên, số tiền được dùng cho tăng lương sắp tới chỉ vào khoảng 10,000 tỷ đồng, khác xa nguồn gốc dự kiến khoảng 30,000 tỷ đồng vào đầu năm 2015. Để có được số tiền này, chẳng còn một nguồn dôi dư nào mà đành phải “tiết kiệm” từ chi phí hội họp, tiếp khách và đi nước ngoài.

Chưa một kỳ họp quốc hội nào, không khí ngân sách lại trở nên nguy ngập như cuối năm 2015. Bội chi ngân sách vẫn tăng vọt; tiếp biến năm 2014, nợ công và nợ xấu đều vượt trần khủng hoảng, chi đầu tư công và thường xuyên phá phách chút niềm tin cuối cùng vào chính thể; nạn tham nhũng vẫn hoàn toàn “ổn định”… 

Trước đó, Chính phủ cũng phải tìm cách bù đắp ngân sách bằng chiến dịch thoái vốn đại trà ở hàng chục doanh nghiệp lớn, trong đó có cả “con bò sữa” Vinamilk – một doanh nghiệp mà hàng năm cống hiến lợi nhuận đáng kể cho ngân sách quốc gia và trong đó có ngân sách đảng.

Từ giữa năm 2015 đến nay, tình hình ngân sách đã trở nên thâm thủng đến mức giới quan chức chính phủ cùng Bộ giao thông vận tải phải tìm cách bán cả đường sá, cảng và sân bay cho tư nhân. Tuy nhiên khi rà soát, giới quản lý Việt Nam mới phát hiện tư nhân chẳng mấy mặn mà vì nhiều công trình không có khả năng sinh lợi, và tỷ lệ này càng đặc biệt thấp trong lĩnh vực khai thác sân bay và cảng.

Ngay trước mắt, chiến dịch “cổ phần hóa” và “tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước” sẽ chỉ làm lợi cho các nhóm lợi ích thân chính phủ. Rất nhiều khả năng những tin tức nội bộ về lộ trình bán doanh nghiệp nhà nước, cùng tình hình tài chính thực tế của các doanh nghiệp nhà nước này sẽ được giới quan chức tuồn cho những tư nhân cánh hẩu. Để từ đó, giới tư nhân này chỉ quyết định mua những doanh nghiệp nhà nước nào có khả năng sinh lợi nhuận. Nhưng cũng bởi thế, ngân sách quốc gia và ngân sách đảng trong những năm tới nhiều khả năng sẽ càng trở nên túng thiếu.

Đây là cú vét cuối cùng trong buổi tối trời của đảng cầm quyền.

Lê Dung/(SBTN)

*           *          *

# - Theo Bộ phận nghiên cứu của HSBC, những yếu kém gần đây trong hoạt động xuất cảng của Việt Nam đã làm cho một số nhà đầu tư lo ngại. Thâm hụt thương mại hàng hoá đã xấu hơn trong năm 2015, lên đến mức 4.6 tỉ đô la Mỹ tính đến hết tháng 11-2015 và có khả năng vượt mức 6 tỉ đô la Mỹ cho cả năm.

“Mặc dù quý 3-2015 đã trôi qua, nhưng số liệu về cán cân thanh toán vẫn chưa có, dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy nguồn dự trữ ngoại tệ của Việt Nam đã giảm 6.7 tỷ USD trong quý 3-2015, còn 30.3 tỷ USD vào cuối tháng 9 vừa qua, tương ứng với 2.1 tháng nhập khẩu - trong khi đó vào tháng 6 là 2.6 tháng”, báo cáo của HSBC viết.

Với dữ liệu và dẫn chiều nguồn từ IMF nói trên, dự trữ ngoại hối của Việt Nam vừa có mức sụt giảm mạnh trong một khoảng thời gian ngắn.

Bộ phận nghiên cứu HSBC cho biết, mối quan ngại của họ chính là khoảng cách khá lớn giữa cán cân thương mại của khối đầu tư nước ngoài với doanh nghiệp trong nước, vì doanh nghiệp trong nước nhập khẩu nhiều hơn hẳn so với xuất khẩu.

Theo báo cáo, trong năm tới, cán cân tài khoản vãng lai của Việt Nam được dự đoán sẽ bị thâm hụt tương đương khoảng 1.6% GDP, từ mức thặng dư ước tính 0.2% trong năm 2015, và 5.1% trong năm 2014. Nguồn vốn FDI, dù được dự báo sẽ tiếp tục dồi dào, hỗ trợ cán cân thanh toán chung của Việt Nam, nhưng có lẽ không đủ. Bởi vì, cán cân thương mại đang chịu áp lực do thặng dư tài khoản vãng lai ngày càng mỏng và dòng vốn ngắn hạn đổ ra nước ngoài tăng.

Đáng chú ý, là nếu con số nguồn dự trữ ngoại tệ của Việt Nam là “30.3 tỷ USD vào cuối tháng 9 vừa qua” mà HSBC nêu trong báo cáo là chính xác, thì quả là đáng báo động. Vì trước đó, ngày 28-7-2015, báo chí Sài Gòn dẫn lời của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Bình, đã đưa con số khác: “Dự trữ ngoại hối của chúng ta đến cuối tháng 7-2015 đã đạt 37 tỷ USD. Đây là số dự trữ bằng ngoại tệ, tiền tươi thóc thật, bấm nút một cái là có ngay. Còn nếu tính cả các khoản khác như vàng, tiền gửi của kho bạc, của các tổ chức tín dụng ở Ngân hàng Nhà nước (không phải bằng tiền đồng)... thì khoảng 40 tỷ USD. Hiện riêng vàng chúng ta có 10 tấn”.

Vũ Minh Ngọc/SBTN

--------------