Quan hệ Mỹ – Trung: bạn hay thù?

(Trái qua phải): John Mearsheimer, Peter Brookes, Kevin Rudd,
à Robert Daly trước một cuộc tranh luận về Trung Quốc và Hoa Kỳ
được tổ chức bởi Intelligence Squared U.S. vào ngày 14 tháng 10, 2015.
                                                                       (Samuel Lahoz Photography)

* Larry Ong

NEW YORK – Cựu Thủ tướng Úc, một giáo sư khoa học chính trị, và hai thành viên cấp cao từ những viện chính sách của Hoa Kỳ thay phiên nhau lên bục giảng ở một khán phòng chật kín người tại Trung tâm Âm nhạc Kaufman vào ngày 14 tháng 10 để bàn luận về một chủ đề của thời đại: Trung Quốc và Hoa Kỳ – kẻ thù truyền kiếp?

Cuộc tranh luận được tổ chức bởi nhóm phi lợi nhuận và phi đảng phái Intelligence Squared U.S. và điều phối bởi John Donvan – tác giả và phóng viên của ABC News.

Các tranh luận viên phải thuyết phục khán giả theo quan điểm của họ trong ba phân đoạn tranh luận, một nửa phút “đối đầu trực tiếp”, và phần cho các câu hỏi và câu trả lời từ khán giả. Họ lập luận và đóng khung hiện tại và tương lai của quan hệ Mỹ-Trung trong một số chủ đề: tồn tại hay thịnh vượng, trời định hay người định, an ninh hay ngoại giao.

Đó là một thế giới nguy hiểm, 

nhưng nó không phải là một nơi đầy rủi ro

Ủng hộ lập trường này là John Mearsheimer, một giáo sư khoa học chính trị của Đại học Chicago, và Peter Brookes, thành viên cao cấp của The Heritage Foundation. Robert Daly, Viện trưởng Viện Kissinger thuộc Trung tâm Woodrow Wilson ở Washington D.C., và cựu Thủ tướng Úc Kevin Rudd theo lập trường đối lập.

Bên ủng hộ xây dựng quan điểm của họ trên lý thuyết về quan hệ quốc tế: điểm mấu chốt là cả hai nước đều rất lo lắng về sự tồn tại của họ, những yếu tố có “giá trị cao nhất” mà họ sẽ làm tất cả để gìn giữ.

Vì thế, Trung Quốc và Mỹ đã tham gia vào một cuộc “cạnh tranh về an ninh căng thẳng bao gồm việc chạy đua vũ trang, khủng hoảng, chiến tranh ủy thác”, John Mearsheimer – người đưa ra nền tảng lý thuyết cho biết.

Peter Brookes bổ sung lý thuyết của Mearsheimer với các ví dụ thực tế cuộc sống như: quân đội Trung Quốc tăng cường sức mạnh, gây các căng thẳng ở biển Đông và biển Hoa Đông, và Trung Quốc không có mặt trong Hiệp định Đối tác Kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương của Mỹ.

“Rõ ràng Trung Quốc và Hoa Kỳ là đối thủ cạnh tranh, ;các đối thủ, kẻ thù thực sự,” Brookes nói. “Điều này không thể thay đổi một sớm một chiều. Đó là một thực tế đáng tiếc. ”

Ngược lại, bên phản đối lập luận rằng con người chứ không phải quốc gia là người đưa ra quyết định, và rằng tương lai không bị ràng buộc bởi lý thuyết về quan hệ quốc tế.

“Chính trị, chính trị quốc tế, là nghệ thuật tìm kiếm sự rắc rối, tìm kiếm nó ở khắp mọi nơi, đưa ra chẩn đoán không đúng và áp dụng các biện pháp khắc phục sai lầm – Groucho Marx”, Kevin Rudd phát biểu khiến khán giả cười phá.

Rudd lập luận, nghệ thuật ngoại giao để xoa dịu căng thẳng và quan hệ đối đầu, sau đó dẫn chứng ngân sách quân sự của Trung Quốc thấp hơn của Mỹ (200 – 225 tỷ USD so với 700 tỷ USD), và tình trạng hải quân Trung Quốc (không có các nhóm tàu ​​sân bay) so với Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Mỹ.

“Hãy để tôi nói cho bạn biết người mà tôi ủng hộ bất kỳ ngày nào trong tuần, và trong hơn 30 năm tiếp theo”, Rudd tiếp tục.

Trong tuyên bố kết luận của mình, Mearsheimer cảnh báo rằng lập luận của bên phản đối được khẳng định dựa trên các nhà lãnh đạo mạnh mẽ nhìn xa trông rộng ở Trung Quốc và Mỹ trong vài thập kỷ tới, một cái gì đó không thể dự đoán được.

“Có rất nhiều thay đổi đang diễn ra. Có rất nhiều cách để bạn có thể khơi mào một cuộc chiến tranh, nhưng những gì lý thuyết của họ phụ thuộc vào là việc có Bismarck ở đây, ở kia, ở khắp mọi nơi. Điều đó không thể xảy ra”, Mearsheimer nói. (Bismarck: nhà lãnh đạo theo chính sách bảo thủ)

“Đó là một thế giới nguy hiểm,” Robert Daly thừa nhận, “nhưng nó không phải là một tập họp rủi ro.”

“Chúng ta phải xây dựng và đặt vị thế lực lượng của chúng ta một cách khôn ngoan, vâng, nhưng chúng ta không được làm suy giảm cuộc sống chung của cả cộng đồng chúng ta, khiến nó thành sự sống còn bắt buộc theo kiểu thô bạo.”

Trước cuộc tranh luận, các khán giả bỏ phiếu: ​​27% đồng ý và35% không đồng ý, và38% chưa quyết định, cho Daly và Rudd. Điểm cuối cùng, 32% đồng ý, 56% không đồng ý quan điểm cho rằng Trung Quốc và Mỹ là kẻ thù truyền kiếp.

L.O (Epoch Times | Dịch giả: Hannah)/Vietđaikynguyen