Kẽ hở của HẢI QUAN ĐIỆN TỬ...

 

Hải quan điện tử là hình thức khai hải quan bằng phần mềm cài trên máy tính, sau đó truyền dữ liệu tờ khai hải quan qua mạng internet tới cơ quan hải quan để tiến hành thông quan hàng hóa và được áp dụng trên toàn quốc từ năm 2013, thay thế cho hình thức khai hải quan từ xa (bằng giấy).

Theo nhiều cán bộ trong ngành hải quan thì việc quản lý bằng hải quan điện tử đang có khá nhiều kẽ hở, tạo điều kiện cho cho buôn lậu và gian lận thương mại.

Theo Thời báo kinh tế Sài Gòn, trong buổi hội nghị tổng kết năm 2013 của ngành hải quan diễn ra vào hôm qua 9/1, ông Bùi Lê Hùng, Trưởng phòng Giám sát quản lý, Cục Hải quan TP.HCM đã chỉ ra nhiều kẻ hở đang tồn tại của thủ tục hải quan điện tử đang áp dụng theo nghị định 87/2012/NĐ-CP.

>Bắt 10 container pháo Tết và hàng nhập lậu

          >Toyota Việt Nam than khổ vì bị Hải quan TP.HCM tính thuế tùy tiện

Đối với việc doanh nghiệp khai trước tờ khai và biết trước kết quả phân luồng hàng hóa: luồng xanh là thuộc diện miễn kiểm tra hồ sơ hàng hóa, luồng vàng là bị kiểm tra và luồng đỏ là kiểm tra hàng hóa. Nhiều doanh nghiệp lợi dụng điều này để sau đó đổi hàng, gian lận thương mại, buôn lậu, trốn thuế. Ví dụ, hàng hóa được phân luồng xanh thì đổi hàng hóa; nếu bị phân vào luồng vàng hay luồng đỏ thì sẽ bỏ tờ khai, không làm thủ tục.

Mặc dù có hệ thống tự động tiếp nhận, đăng ký tờ khai nhưng lại chưa có chức năng cảnh báo, ngăn chặn tờ khai trùng. Vì vậy, các doanh nghiệp đã thực hiện khai nhiều tờ khai cho cùng một lô hàng nhằm lựa chọn tờ khai được miễn kiểm tra hàng hóa làm phát sinh nhiều tờ khai ảo, kim ngạch ảo và số thuế ảo. Chỉ trong năm 2013 Cục Hải quan TP.HCM đã phải làm thủ tục hủy 3.142 tờ khai ảo.

            Ngoài ra còn một kẽ hở khác là cơ sở dữ liệu về quản lý rủi ro chưa đầy đủ nên đối tượng buôn lậu thường chọn những doanh nghiệp được xếp vào danh sách chấp hành tốt pháp luật, khai báo những mặt hàng nằm ngoài danh mục quản lý rủi ro. Thời gian qua, đã có nhiều trường hợp hàng lậu được thông quan luồng xanh đã bị phát hiện.

            Từ ngày 1/4/2014, ngành hải quan sẽ triển khai việc thông quan hàng hóa tự động. Khi đó, đối với hàng luồng xanh, hệ thống sẽ thông quan tự động ngay mà nhân viên hải quan không nhìn thấy thông tin tờ khai luồng xanh trong ngày sẽ tạo ra những rủi ro lớn

            Theo đó, đại diện Cục hải quan TP.HCM đã đưa ra 1 số kiến nghị như: điều chỉnh tiêu chí kiểm tra ngẫu nhiên từ 5% như hiện nay lên 10% để tăng cường kiểm tra xác suất đối với hàng hóa và doanh nghiệp xuất nhập khẩu; Bổ sung quy định đăng ký trước tờ khai hải quan theo hướng hàng nhập khẩu chỉ được khai khi đã có hàng xếp lên phương tiện vận tải còn hàng xuất khẩu chỉ được khai khi đã tập kết hàng đầy đủ tại địa điểm kiểm tra; tăng cường chức năng chặn tờ khai trùng; Thông tin về luồng hàng hóa là thông tin bí mật không thông báo cho doanh nghiệp.

            Việc triển khai thông quan điện tử ngay từ đầu đã khiến các bên liên quan lo ngại và cho đến giờ khi đã thực hiện cách làm này được gần chục năm, những vấn đề lo lắng vẫn nguyên xi, chưa giải quyết nổi. Vì thế mà những vụ nhập khẩu “lọ hoa thủy tinh” nhưng thực chất là súng hơi hay 10 container hàng Trung Quốc nhập lậu vừa bị phát hiện mới đây sẽ vẫn luôn xảy ra, bởi nếu kiểm soát bằng con người còn chưa ăn ai nữa là phụ thuộc vào máy móc.

Vĩ Thanh / SM

----------------