'Tiếng nói' E.Mail - 73

* Từ EMail of PGS. TS  VŨ TRỌNG KHẢI
From: dragoninvest [mailto:dragoninvest@4clawyers.com.vn]
Sent: Saturday, January 18, 2014 7:05 AM
To: GS.Khải; GS.LÂM; GS.HOẠT ; GS Nguyễn Ân Niên Viện KHTL miền Nam; GS Phan
Sỹ kỳ; GSTS Nguyễn Tất Đắc Viện QHTL miền Nam; Giang Thu ky APhat; Mr.Bá
Tuấn; Mr.Dũng.VCCI; Mr.VŨ-HỌC TRÒ
Cc: MR.SỸ TUẤN; MR.TH DŨNG; tranhuudung@gmail.com; info@vepr.org.vn;
Mr.Huân-VKT; MR.KHOA-BD; MR.ĐĂNG THẾ TRUYỀN; Mr.THO; Ba TranDinh; Kỷ Văn
Phí; Mr.TIẾU; MR.BÁ THOẠI-BÁC SỸ ; Ms.Hương-THHN; DOMI; ĐỨC KHÁNH
Subject: DILEMMA NO.4: GIÁO DỤC & ĐÀO TÀO : LỘN SÁCH !

<http://www.google.com.vn/imgres?start=253&sa=X&biw=960&bih=474&tbm=isch&tbn
id=drVb3vymc6OjbM:&imgrefurl=http://diendan.cnt45dh.net/showthread.php?t=398
6&page=1&docid=6-s8wAgWTpaQqM&imgurl=http://img295.imageshack.us/img295/3122
/monk003ft8.jpg&w=304&h=500&ei=Oz0TUrSqDOWviQfcrYCwCA&zoom=1&ved=1t:3588,r:5
5,s:200,i:170&iact=rc&page=22&tbnh=209&tbnw=120&ndsp=14&tx=56&ty=167>
Description: Description: Description: Description: Description:
https://encrypted-tbn3.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTESZRVS5FCQGBNPvTyoj2J
Ah-tTLS4ZjIVqXzy_oQXdD1a73Xq

DỐT TUYỆT ĐỐI ÍT NGUY HIỂM HƠN HỌC LỘN SÁCH !?
YOU CAN NOT TEACH AN OLD DOG NEW TRICKS!
Người ta không thay đổi khi bạn nói họ nên thay đổi. Con người chỉ thay đổi
khi họ nói với bản thân rằng họ phải thay
đổi. - Michael Mandelbaum
Hi All,
Năm 1994 tôi có viết bài “The Power of Change” (tại đây:
www.4clawyers.com.vn),và năm 2013 tôi có cho lưu truyền trong giang hồ (!)
một bài “bói” về kinh tế VN ,và cuối 2013 thấy quẻ bói của mình quá “linh
nghiệm” (Hihi…) nên được đà tôi lại cho lưu truyền 2 bài bói về “Thị trường
BĐS VN” & “Vấn đề nợ xấu trong các TCTD VN” trước khi thế giới bước qua
2014,nay nhân đọc bài của Gs.Thọ đăng trên báo Tuổi trẻ (dưới đây) với chủ
đề chính là “dụng nhân” (hay nói cho dễ hiểu:Chính sách cán bộ) và rất nhiều
bạn bè, học trò,….đã đề nghị tôi “phản biện”,nhưng vì đã chọn “Thuyết 3 khỉ”
để thờ (!) cho nên Ly Đại Ngu chỉ xin có vài “bình loạn” thế này (nếu bác
nào trong maillist của tôi có email của Gs.Thọ thì làm ơn forward):

1-Nhân:
1.1-Nguồn tuyển chọn:Từ dân chúng trong nước (vì chưa thấy người nước ngoài
nào được thuê giữ các chức vụ then chốt tại Việt Nam,kể cả trong khối doanh
nghiệp,nghiên cứu),mà theo Cụ Tản Đà thì “dân trí” lại rất thấp từ ngàn xưa
cộng với “học lộn sách” trong mấy chục năm qua;
FYI:Tham khảo bài của Ts.Alan Phan trên www.gocnhinalan.com và loạt bài của
GS.Trần Phương;
1.2-Ưu tiên tuyển chọn & bố trí cán bộ :Theo thứ tự “công,nông,binh,trí
thức”(hay diễn nôm ra là trí tuệ luôn đứng cuối cùng) + “C7” (con cháu chắt
chít các cụ cả);
FYI: Tham khảo bài “Hậu duệ & Trí tuệ” đăng trên TCCS (dưới đây):ACE yên tâm
tuyệt đối về “nguồn” của bài này vì tôi đã kiểm tra lại cậu Vũ Văn
Phúc,đương kim TBT TCSC,học trò cũ của tôi!

2-Quả:
2.1-Cận huyết:
FYI:Tham khảo hay nhất là tiểu thuyết “Trăm năm cô đơn”;
2.2-“Hiếm & Tốt”
Hiếm và Tốt
Một đại gia nọ bị bệnh nan y sắp chết. Nghe lời khuyên của bác sĩ muốn sống
thì phải thay nội tạng, ông ta lập tức tìm đến thị trường chợ đen nội tạng.
Đầu tiên, ông ta vào tiệm bán tim. Tại đây, tim các loại có đủ cả. Nào là
tim bác sĩ, tim nông dân, tim công nhân, tim luật sư, tim thầy giáo, đến cả
tim kẻ ăn mày cũng có… nhưng mắc nhất trong cửa hàng là chỉ có một trái tim
cán bộ. Ông ta liền hỏi chủ tiệm :
Description: http://www.mtn.ci/MTNCI/images_membre/coeur_or.jpg
- Sao tim này mắc dữ vậy, bộ nó tốt lắm hả ?
- Cái này hổng phải nó tốt mà là nó hiếm.
- Sao hiếm ?
- Ây dà, ngài hổng thấy sao ? Cả vạn thằng cán bộ mới có 1 thằng có tim đó
chớ. Vậy là nó hiếm rồi. Hàng hiếm đó, mua đi.
Vị đại gia vội mua ngay trái tim cán bộ. Sau đó, qua tiệm bán bao tử. Ở đây
cũng có đủ loại: bao tử lính, bao tử dân nghèo, bao tử dân giàu… nhưng mắc
nhất là bao tử của quan chức nhà nước. Rút kinh nghiệm tiệm bán tim, ông ta
hỏi chủ tiệm :
Description: http://www.haingoaiphiemdam.com/upload/news/2229782_116b.gif
- Cái này nó hiếm nên mắc phải không ?
- Cái này hổng hiếm nhưng mà nó tốt !
- Tốt ra sao ?
- Tốt lắm chứ ! Xi măng, sắt thép, tiền bạc, mỡ thối, mỡ bẩn gì, kể cả sĩ
diện và lương tâm bỏ vô nó cũng tiêu hóa hết. Tốt lắm đó, mua ngay đi.
Vị đại gia liền mua cái bao tử đó.

Description: http://www.haingoaiphiemdam.com/upload/news/8690753_498.jpg

Qua một số tiệm, thấy chỗ nào đồ của cán bộ cũng hiếm và tốt nhất, vị đại
gia đã mua được rất nhiều thứ ưng ý. Cuối cùng, chỉ còn phải sang tiệm bán
não. Ở đây cũng có đủ loại não như những tiệm trước, và mắc nhất cũng là não
của cán bộ. Lần này, vừa nhìn bảng giá, thấy có cái não mắc nhất đó, đại gia
nói ngay :
- Lấy tôi cái này, cái này mắc vậy chắc vừa hiếm lại vừa tốt ?
- Sếp khéo chọn ghê ! Đúng là hàng vừa hiếm lại vừa tốt. Cả triệu thằng cán
bộ mới có 1 thằng có não, đã là cực hiếm rồi, mà nó cũng ít khi xài tới lắm
nên còn rất mới ! Còn tốt nữa là mỗi khi nó động não suy nghĩ tý chút thì
chắc chắn nó sẽ có tiền !
KẾT LUẬN:
1-Chuyện gì sẽ xảy ra nếu vẫn những “cán bộ” này (và chắc chắn sẽ như vậy !)
được tin tưởng giao phó cái sứ mạng “dự thảo,biên soạn,thực thi…” việc “đổi
mới thể chế”,dù là “thể chế kinh tế” (nên ưu tiên làm trước như gọi ý của
bác Cung,Viện QLKTTW)?
2-Con lạy các thầy!
Kẻ Sỹ
Con đọc ở đâu cũng thấy các thầy nhà nọ, nhà kia rặt tung hô cái bản thông
điệp gì đó mà nghe rặm cả tai.Quả thật con thấy chối tỉ lắm rồi! Mong các
thầy dẹp cái đó đi nói chuyện khác hay hơn. Chả hiểu các vị căn cứ vào đâu
mà hết tin tưởng lại đến nghi ngờ, rồi tung hô ầm ỹ thiên hạ quá dzậy?
Người viết bài này khẳng định các vị quá ngây thơ và ngộ nhận. Các vị nên
nhớ rằng cho đến bây giờ và có thể còn lâu nữa các quan chức nắm quyền cao
chức trọng vẫn “Nói dzậy mà hổng phải dzậy, hề!”. Các vị mới chỉ căn cứ vào
bài phát biểu do cái tay thư kí nào đó của chú Ba viết nên mà các vị đã ầm ỹ
lên là thế nào nhỉ? Bài viết đúng quy trình đấy! Cũng giống như đề bạt Dương
Chí Dũng đúng quy trình, thủy điện xả lũ vào đầu dân đúng quy trình, tăng
giá xăng, giá điện đúng quy trình vân vân và vân vân. Hết thảy mọi việc,
thượng vàng hạ cám, nếu có sai sót thì tại cái tay đánh máy chữ chứ không
phải do văn bản luật.
Con đường vừa làm xong thì sụt lún đầy ổ voi đầy hố tử thần, chỉ là do …thời
tiết! Thành phố ngập lụt là do trời mưa to! Muôn vàn cái thứ để có thể đổ
lỗi.
Bây giờ còn quá sớm để tin tưởng vào những gì họ nói. Đó chẳng khác gì những
khẩu hiệu mà mấy chục năm qua người ta đã thấy quá nhàm chán, bực mình đến
cực độ. Sau này điều họ nói không trở thành sự thật, chắc chắn là lỗi tại
tay thư kí và tay đánh máy chứ “không phải do tớ đâu nhé”. Hi hi! Tin tưởng
quá rồi sẽ có ngày các vị thất vọng, xẹp như quả bóng xì hơi đấy!
Con xin cắn rơm cắn cỏ xin các thầy, các cụ, các ông, các bà bớt mồm đi cho
để con còn có đủ can đảm cầm tờ báo hay vào các trang blog đọc cho đỡ sầu
đời!
Hãy chờ xem việc họ làm hơn là ngồi tán nhăng tán cuội về những gì họ nói!
Tác giả gửi Quê Choa
Bài viết thể hiện văn phong và quan điểm riêng của tác giả
Đừng nhập nhằng quan chức và tiến sĩ
PS:HÌNH NHƯ GS.THỌ CHƯA ĐỌC BÀI NÀY TRÊN TẠO CHÍ CỘNG SẢN:
“Hậu duệ & Trí tuệ”/Tiến Hải. Theo
<http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/Sinh-hoat-tu-tuong/2014/25238/Hau-due-
va-tri-tue.aspx>  Tạp chí Cộng Sản
Hậu duệ và trí tuệ
·           Tiến Hải
·         Thứ hai, 13 Tháng 1 2014 16:02
·         font size
<http://vanhoanghean.com.vn/goc-nhin-van-hoa3/dien-dan38/hau-due-va-tri-tue>
giảm kích thước chữ Description: gi?m kích thu?c ch?
<http://vanhoanghean.com.vn/goc-nhin-van-hoa3/dien-dan38/hau-due-va-tri-tue>
tăng kích thước chữ Description: tang kích thu?c ch?
Nhiều năm nay, nói về hiện tượng tiêu cực trong công tác đề bạt, bổ nhiệm,
tuyển chọn cán bộ của ta trong xã hội đã lưu truyền câu vè: “Thứ nhất quan
hệ/ Thứ nhì tiền tệ/ Thứ ba hậu duệ/ Thứ tư trí tuệ”. Thật ra, câu vè này
còn có tới mấy dị bản. Thí dụ: Dị bản 1, “Thứ nhất tiền tệ/ Thứ nhì hậu duệ/
Thứ ba đồ đệ/ Thứ tư trí tuệ”. Dị bản 2, “Thứ nhất hậu duệ/ Thứ nhì quan hệ/
Thứ ba tiền tệ/ Thứ tư trí tuệ”. Điều đáng chú ý là ở tất cả các dị bản đó,
trí tuệ đều bị xếp ở cuối bảng tổng sắp.
Với các dị bản nêu trên, theo tôi, dị bản 2 xem ra là phù hợp nhất với những
hiện tượng có trong thực tế của nước ta hiện nay. Bởi vì, dù có quan hệ rộng
rãi hay có nhiều tiền bạc đến mấy thì những cán bộ trẻ chưa đầy 30 tuổi, rất
thiếu vốn kiến thức chuyên ngành và thiếu cả kinh nghiệm lãnh đạo, quản lý,
không thể bỗng chốc nhảy phóc lên tới chức vụ trưởng, cục trưởng, thứ
trưởng, bí thư, chủ tịch cấp huyện, cấp tỉnh hay tổng giám đốc một tổng công
ty cực lớn có tới mấy nghìn cán bộ, công nhân viên nếu không phải là “con,
cháu các cụ”. Vì thế, người ta đưa hậu duệ lên đầu bảng tổng sắp là rất có
lý. Hậu duệ ở đây, dân gian thường gọi là lớp người thuộc “4c”: “con, cháu
các cụ”.
Người Nhật có câu: “Quan hệ tốt coi như đã hoàn thành tới 70% công việc”. Vì
thế, quan hệ được xếp ở vị trí thứ hai. Khái niệm quan hệ mà người Nhật nói
chủ yếu là quan hệ giao tiếp, ứng xử; nhưng ở Việt Nam chủ yếu lại là quan
hệ bà con, họ hàng hay bạn bè thân thiết, thậm chí là quan hệ theo nhóm lợi
ích.
Dù giao tiếp, ứng xử giỏi đến mấy; dù có là quan hệ bà con, họ hàng hay bạn
bè thân thiết với những cán bộ “cốp” mà thiếu tiền thì nhiều khi cũng không
được việc. Vì thế, trong bảng tổng sắp, tiền tệ được xếp ở vị trí thứ ba.
Còn trí tuệ? Xin mời xuống cuối bảng. Tôi biết, có không ít sinh viên học
rất giỏi ở các trường đại học danh tiếng tại Mỹ, Anh, Pháp, Nhật Bản,
Ô-xtrây-li-a,... nhưng không phải là “con, cháu các cụ”; tiền không nhiều;
quan hệ lại không rộng rãi, không khôn khéo, hoặc không được những người
thân, quen có địa vị cao trong xã hội giới thiệu thì vẫn cứ lang thang, thất
nghiệp. Tài năng và trí tuệ của các em chẳng có nghĩa lý gì.
Từ một số hiện tượng nêu trên, tôi xin nêu ra ba trường hợp với mong muốn
cùng độc giả trao đổi. Một là, nếu “con, cháu các cụ” thật sự có năng lực và
phẩm chất tốt thì cho dù họ còn rất trẻ cũng xứng đáng được giao những chức
vụ quan trọng, và chúng ta phải mừng vì đó cũng là hiện tượng “hổ phụ sinh
hổ tử”.Hai là, nếu “các cụ” đặt con, cháu mình vào những chiếc ghế đầy quyền
lực, nhưng thấy họ không đủ năng lực và phẩm chất để đảm đương công việc,
“các cụ” lại tỉnh táo động viên, khuyên bảo họ từ chức để người khác làm
thay. Trường hợp này đương nhiên không thể khen, song cũng không đáng
trách.Ba là, “các cụ” bế con, cháu mình lên đặt vào những chiếc ghế đầy
quyền lực, nhưng khi thấy con, cháu không đủ năng lực và phẩm chất đảm đương
công việc mà “các cụ” vẫn “cố đấm ăn xôi”, quyết dùng ảnh hưởng của mình để
giữ ghế cho họ. Trường hợp này chẳng những đáng phê phán mà còn phải có hình
thức kỷ luật thích hợp; bởi vì, như vậy rõ ràng là “các cụ” đã vi phạm
nghiêm trọng Quy định của Ban Chấp hành Trung ương Đảng “Về những điều đảng
viên không được làm”.
Các cụ ta từ xưa đã tổng kết: “cố đấm ăn xôi, xôi lại hẩm”. Thâm thúy quá!
(Nguồn: Tạp chí cộng sản)
17/01/2014 08:05 (GMT + 7)
LTS - GS Trần Văn Thọ (Đại học Waseda, Tokyo, Nhật Bản) vừa gửi bài viết sau
đây tham gia diễn đàn với hiến kế cụ thể để có đội ngũ cán bộ, công chức có
phẩm chất, năng lực và tính chuyên nghiệp cao.
Thông điệp đầu năm 2014 của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã dấy lên một không
khí bàn luận sôi nổi vì đề cập đến nhiều vấn đề cơ bản nhất của VN hiện nay,
trong đó lĩnh vực quan trọng nhất là cải cách thể chế để phát triển đất
nước. Tôi chỉ nêu một vấn đề trong tầm tay của Thủ tướng có thể làm được
ngay.

Description:
http://www.zendproxy.com/bb.php?u=nE1Z7pP5IZvU%2BGAiriDo7jZkodemPo908akR%2FJ
IRoXyvrkUHl6YpUq%2FLJnlfURH2Rq1A%2FmBraKzTd%2BnRMU8%3D&b=29

Giáo sư Trần Văn Thọ - Ảnh: Tuấn Phùng
Đó là thông điệp của Thủ tướng có đoạn sau: “Nhà nước phải xây dựng cho được
bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả với đội ngũ cán bộ, công chức có phẩm
chất, năng lực và tính chuyên nghiệp cao. Mọi cơ quan, công chức đều phải
được giao nhiệm vụ rõ ràng. Việc đánh giá tổ chức, cán bộ, công chức phải
căn cứ vào kết quả hoàn thành nhiệm vụ. Phải hoàn thiện tiêu chí đánh giá và
cơ chế kiểm soát thực thi công vụ”.
"Tôi nghĩ là Thủ tướng có thể thấy rõ tác hại của vấn đề tiến sĩ và quan
chức, một vấn đề chỉ có ở VN. Nhưng đây cũng là vấn đề có thể giải quyết dễ
dàng, giải quyết ngay nếu Thủ tướng quyết tâm làm"
Có lẽ ai cũng đã thấy điểm này rất quan trọng nếu không nói là tối quan
trọng. Nhưng làm sao để có “đội ngũ cán bộ, công chức có phẩm chất, năng lực
và tính chuyên nghiệp cao”?
Theo tôi, có ba việc phải làm:
--------------------------
(1) Phải có chế độ thi tuyển nghiêm túc quan chức từ trung ương đến địa
phương, tiêu chuẩn đề bạt phải rõ ràng, công khai.

(2) Khẩn trương thực hiện việc cải cách tiền lương, cải thiện chế độ đãi ngộ
quan chức kèm theo cơ chế nghiêm trị những trường hợp lạm dụng của công,
tham nhũng, “hành dân”. Cải cách tiền lương không khó và nguồn lực xã hội
không thiếu (vì quan chức vẫn sống được, nhiều người rất giàu), chẳng hạn
chỉ cần triệt để bỏ cơ chế xin cho, đưa thu nhập ngoài lương vào tiền
lương...
(3) Phải đoạn tuyệt quan hệ giữa văn bằng tiến sĩ với tiêu chuẩn, tư cách,
trách nhiệm của một quan chức. Cần quyết định chấm dứt ngay việc xem văn
bằng tiến sĩ là một tiêu chuẩn để đề bạt quan chức, cấm quan chức học tại
chức để lấy bằng tiến sĩ, cấm quan chức tham gia việc đào tạo tiến sĩ.
Trong ba việc phải làm vừa đề cập ở trên, việc thứ ba không cần thì giờ
chuẩn bị, không cần ngân sách, Thủ tướng có thể quyết định và thực hiện
ngay.
Trí thức trong và ngoài nước hơn 10 năm nay đã nêu lên các tệ hại của vấn đề
quan chức và văn bằng tiến sĩ, tệ hại không những đối với việc hiệu suất hóa
bộ máy hành chính mà còn làm giảm nghiêm trọng giá trị văn bằng này tại VN.
Ngẫu nhiên vài hôm trước tôi nhận được thư của một nghiên cứu sinh tiến sĩ
đang làm việc trong một viện nghiên cứu của Bộ Công thương. Bạn này đã đọc
một số bài viết của tôi đăng ở các báo trong nước về vấn đề đào tạo tiến sĩ,
về tiêu chuẩn khoa học của một luận án tiến sĩ kinh tế nên viết thư làm quen
và mong được chỉ dẫn để viết một luận án đạt tiêu chuẩn. Tôi đánh giá cao
thái độ nghiêm túc của bạn này và thấy có thiện cảm. Nhưng thư của bạn này
một lần nữa nhắc tôi trở lại vấn đề tiến sĩ và quan chức.
Bạn ấy cho biết một trong hai người hướng dẫn luận án tiến sĩ là một vụ
trưởng của Bộ Công thương. Thông tin này cho thấy có ba vấn đề chúng tôi đã
nêu lên từ hơn 10 năm nay nhưng rất tiếc vẫn chưa thay đổi. Thứ nhất, một vụ
trưởng trong một bộ có trọng trách phát triển công nghiệp, tăng năng lực
cạnh tranh của nền kinh tế làm sao có thì giờ làm một nghề tay trái rất phức
tạp như thế? Dân chúng đang lo thấy hàng công nghiệp của Trung Quốc tràn lan
trên thị trường, nhập siêu với Trung Quốc ngày càng trầm trọng, tại sao ông
vụ trưởng không để thì giờ lo việc đại sự này?
Thứ hai, hướng dẫn nghiên cứu luận án tiến sĩ phải là một giáo sư chuyên
nghiệp ở đại học, ở các viện nghiên cứu hàn lâm, thường xuyên đọc tư liệu
trong và ngoài nước để theo dõi những lý luận mới, những kết quả nghiên cứu
mới. Ông vụ trưởng dĩ nhiên không có đủ thì giờ và không đủ năng lực của một
giáo sư chuyên nghiệp. Đây cũng là lý do nhiều luận án tiến sĩ xa rời với
tiêu chuẩn phải có của thế giới, và do đó văn bằng tiến sĩ ở VN (đặc biệt về
chính trị, kinh tế) nói chung không có mấy giá trị, ảnh hưởng đến sự nghiệp
giáo dục, nghiên cứu khoa học của đất nước.
Thứ ba, viện nghiên cứu của một bộ chức năng trong Chính phủ phải có trách
nhiệm đề xuất những vấn đề chiến lược chính sách phát triển đất nước trong
lĩnh vực của bộ đó, hoặc tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ cho quan chức thuộc bộ
đó, không nên và không thể làm nhiệm vụ đào tạo tiến sĩ.
Ngẫu nhiên nhận được thư của một bạn trẻ trong Bộ Công thương nên tôi nêu
trường hợp cụ thể này cho dễ hiểu, chứ tình hình này không phải chỉ ở Bộ
Công thương mà còn có ở nhiều bộ khác.
GS TRẦN VĂN THỌ
“Tủ rượu” của người Việt và “tủ sách” của người Do Thái
Hai câu chuyện về cái “tủ sách” và cái “tủ rượu”
Hôm rồi tôi có dịp ghé nhà một ông tá hải quân cùng quê chơi. Ông hiện phụ
trách quân lực của cả một vùng. Ông vừa cất xong ngôi nhà (biệt thự thì đúng
hơn) và sắm xe hơi mới. Bước vào phòng khách ngôi nhà, ập vào mắt tôi chính
là chiếc tủ rượu hoành tráng được gắn sát chiếm diện tích gần nửa bức tường
chính diện.
<http://www.triethocduongpho.com/2014/01/12/tu-ruou-cua-nguoi-viet-va-tu-sac
h-cua-nguoi-do-thai/> Description:
http://www.triethocduongpho.com/wp-content/themes/grido/themify/img.php?src=
http://www.triethocduongpho.com/wp-content/uploads/2014/01/tumblr_mzb7jeujsn
1raw451o1_500.jpg&w=670&h=&zc=1

Photo:  <http://www.flickr.com/photos/alexkrook/> Alex Krook
Thôi thì đủ thương hiệu rượu danh tiếng: từ Chivas, Hennessy, Napoleon,
Johnnie Walker cho tới Vodka xịn tận bên Nga… được gia chủ bày khá ngay ngắn
trên kệ. Ông đi giới thiệu cho chúng tôi xuất xứ từng chai rượu: chai này
thằng bạn đi nước ngoài về tặng, chai kia đồng nghiệp cho, chai nọ do cấp
dưới biếu với giọng khá hào hứng cũng như thể hiện sự am hiểu về rượu ngoại.
Sau khi dẫn chúng tôi đi tham quan quanh khuôn viên nhà, cùng với mấy câu
chuyện hỏi thăm nhạt thếch, ông tá nhanh chóng nhập sòng oánh “phỏm” với mấy
“thằng đệ”. Trong lúc mấy vị đang say sưa sát phạt, chúng tôi cũng đang ngó
nghiêng thứ này thứ kia của căn nhà thì xảy ra một chuyện.
Thằng con đầu (con vợ hai, ông đã ly dị vợ cả, hiện đang sống với cô vợ hai
kém mình cỡ vài chục tuổi) của ông, tầm 8 tuổi, tranh thủ lúc mọi người
trong nhà đang tập trung chuyên môn, lén vào phòng lục túi bố nó lấy mấy tờ
500 ngàn và bị bà nội tóm cổ xách ra báo với phụ huynh. Một điều khiến chúng
tôi khá bất ngờ, đó là lòng “vị tha” của quý phụ huynh. Ông chỉ đánh nó mấy
cái nhè nhẹ (chắc sợ thằng bé đau) và mắng nó mấy câu quen thuộc rồi lại
tiếp tục lao vào sòng, cách xử lý của ông khiến tôi có lý do để tin thằng bé
thực hiện hành động này không phải lần đầu và chắc chắn không bao giờ là lần
cuối.
Câu chuyện thứ hai tôi muốn đề cập với các bạn thói quen đọc sách của người
Do Thái. “Trong mỗi gia đình Do Thái luôn luôn có 1 tủ sách được truyền từ
đời này sang đời khác. Tủ sách phải được đặt ở vị trí đầu giường để trẻ nhỏ
dễ nhìn, dễ thấy từ khi còn nằm nôi. Để sách hấp dẫn trẻ, phụ huynh Do Thái
thường nhỏ nước hoa lên sách để tạo mùi hương cho các em chú ý.” Tác giả
Nguyễn Hương trong bài “Người Việt ít đọc sách: Cần những chính sách để thay
đổi toàn diện” (đăng trên trang tin điện tử Cinet.com của Bộ VH-TT-DL) kể
với chúng ta như vậy.

“Mặc dù chỉ có 8 triệu dân nhưng ở Israel có tới hơn 1.000 thư viện công
cộng với nhiều sách quý. Bên cạnh việc hình thành, xây dựng thói quen đọc
sách từ khi nằm nôi cho trẻ nhỏ, người Do Thái hiện vẫn sử dụng hình ảnh con
lừa thồ sách để dạy các con mình: nếu chỉ dừng ở việc đọc mà không biết ứng
dụng thì trí tuệ đó cũng chỉ là trí tuệ chết. Và để có thể ứng dụng, trẻ em
Do Thái không ngừng đọc sách và tích lũy kiến thức từ nhiều ngành, lĩnh vực
khác nhau.”
Đó là hai câu chuyện về “tủ rượu” của người Việt và “tủ sách” của người Do
Thái, hay nói khác hơn là câu chuyện về “văn hóa đọc” của hai dân tộc cách
xa nhau cả về địa lý lẫn khoảng cách văn minh.
Mối tương quan giữa “văn hóa đọc” và sự phát triển
Trong một lần nói chuyện với Giáo sư Chu Hảo, một học giả gạo cội của Việt
Nam và đang là Giám đốc Nhà Xuất bản Tri Thức, tôi đưa ra câu hỏi: “Trên
cương vị một học giả và một người làm sách, ông có cảm nhận như thế nào khi
người Việt hiện đang chuộng chưng ‘tủ rượu” hơn là ‘tủ sách’ cũng như xin
ông cho nhận xét về văn hóa đọc của người Việt hiện nay?” Giáo sư trả lời:
“đó là tư duy của ‘trọc phú’ – ham chuộng vật chất, khoe mẽ hơn là hiểu
biết, tri thức,” về văn hóa đọc của người Việt, ông nhấn mạnh hai chữ “đau
lòng”.
Ông và nhà xuất bản Tri Thức hiện đang dịch và phát hành các đầu sách tinh
hoa (Tủ sách tinh hoa) của nhân loại như: “Tâm lý học đám đông” (Gustave Le
Bon), “Bàn về tự do” (John Stuart Mill)… nhằm giới thiệu và lan tỏa các giá
trị, tư tưởng tiến bộ của nhân loại đến với người Việt. Thế nhưng, vị học
giả cho biết, một đất nước 90 triệu dân như Việt Nam lại tiêu thụ chưa đầy
1000 cuốn sách dạng trên, trong khi đó tại Nhật Bản thời cải cách Minh Trị –
Thiên Hoàng (1866-1869), 30 triệu dân Nhật lại tiêu thụ tới hàng trăm ngàn
cuốn sách tinh hoa đó!!! Ông nói thêm, thế nhưng các loại sách tình cảm hời
hợt, thậm chí kích dục lại có số lượng tiêu thụ 5000 – 10000 cuốn ở Việt
Nam. “Văn hóa đọc của người Việt hiện nay quá kém.” – giáo sư kết luận.

Ở các nước Âu – Mỹ, lấy ví dụ ở Pháp hiện nay, trung bình một người dân Pháp
đọc tới 20 cuốn sách/năm, đối với người dân sống ở thành phố, tầng lớp tri
thức, con số đó lên tới 30-50 cuốn/ năm (Nguyễn Hương, bài “Người Việt ít
đọc sách: Cần những chính sách để thay đổi toàn diện”). Ở Nhật, như đã nói ở
trên, ngay từ thời Cải cách Minh Trị, chỉ với 30 triệu dân mà tiêu thụ tới
hàng trăm ngàn cuốn sách dạng tinh hoa, “khó nhằn”.
Ở một quốc gia gần hơn trong cộng đồng ASEAN, đó là Malaysia, số lượng sách
được đọc trên đầu người là 10-20 cuốn/người/năm (2012, số liệu từ ông Trần
Trọng Thành, công ty sách điện tử Aleeza). Và ở Việt Nam, theo con số do Bộ
Văn hóa – Thể thao và Du lịch công bố ngày 12/04/2013 ngay trước thềm sự
kiện “Ngày hội Sách và Văn hóa Đọc”, số lượng sách một người Việt đọc trong
một năm là… 0,8 cuốn, nghĩa là người Việt Nam đọc chưa đầy một cuốn sách
trong một năm!!!
“Đọc sách là quá trình làm cho con người hòa hợp về mặt tinh thần với những
khối óc vĩ đại của tất cả mọi thời đại, mọi dân tộc.” - M. Gorki
Sách là phương tiện chuyên chở những giá trị tiến bộ, tri thức, những luồng
tư tưởng của nhân loại từ ngàn đời nay. Đọc sách giúp chúng ta hiểu biết về
thế giới, về bản thân cũng như trang bị cho chúng ta công cụ quan trọng nhất
để phát triển – tri thức. Đối với cá nhân, nó trang bị cho ta hiểu biết về
mọi mặt: kinh tế, xã hội, văn hóa… và nhất là trang bị nền tảng kiến thức
cho mỗi cá nhân, trang bị những kĩ năng, lập luận chặt chẽ, thuyết phục,
giúp chúng ta có được tư duy độc lập, biết phản biện. Sách giúp chúng ta có
thể nhận ra các giá trị, phân biệt chân-giả, cũng như biết nhận định độc lập
về một vấn đề, ý kiến nào đó.
Đối với một quốc gia, sách cung cấp nền tảng để phát triển mọi mặt: kinh tế,
xã hội, bảo tồn văn hóa cũng như các giá trị tiến bộ và giúp đào tạo nên
những con người có đầy đủ kỹ năng để cống hiến cho tổ quốc và xã hội. Bước
vào nền kinh tế tri thức, với sự bùng nổ của công nghệ và “đám mây kiến
thức”, khi kiến thức, tri thức là nguồn lực chính cho mọi sự phát triển, thì
nâng cao và lan tỏa “văn hóa đọc” tron cộng đồng là nhiệm vụ mấu chốt trong
chính sách của mọi quốc gia.
Có sự tương quan rõ ràng giữa văn hóa đọc và sự phát triển của một quốc gia.
Với những con số ở trên, dễ hiểu vì sao nước Pháp lại có một nền kinh tế,
văn hóa và nghệ thuật rạng rỡ như vậy. Và nước Nhật có thể đứng dậy thần kỳ
sau Thế chiến 2 cũng như vươn lên quật khởi sau bao thiên tai liên miên,
hiện đang là nền kinh tế đứng thứ hai thế giới với nền khoa học-công nghệ
tiên tiến bậc nhất.
Malaysia đang là ngôi sao mới ở khu vực ASEAN với những chính sách đổi mới
và mở cửa đột phá gần đây. Và người Do Thái với câu chuyện ở đầu bài, “Một
dân tộc 13 triệu dân nhưng sinh ra gần 40% chủ nhân của các giải Nobel; 1/3
trên tống số các nhà triệu phú đang sống và làm việc tại Mỹ là người Do
Thái; 20% giáo sư tại các trường đại học hàng đầu hiện nay; 3 nhân vật sau
Công nguyên cho đến hiện tại có tác động lớn nhất đến lịch sử nhân loại là
Chúa Jesus, Karl Marx và Alber Einstein…là người Do Thái.”
Mỗi người Việt chưa đọc nổi một cuốn sách/năm, ai có thể khẳng định không
liên quan đến tình trạng suy thoái toàn diện từ kinh tế, giáo dục, văn hóa,
xã hội cũng như nhân cách con người hiện nay ở Việt Nam?
Thái độ của người trẻ Việt với “văn hóa đọc”
Thế hệ trẻ chính là những người kế thừa và phát triển, là tương lai của đất
nước. Tuổi trẻ cũng là khoảng đời mà con người có tinh thần học hỏi và sáng
tạo nhất, là thời kì hoàn thiện về chất, vì vậy là thời kì đòi hỏi con người
phải đọc sách nhiều nhất. Với số liệu Bộ VH-TT-DL đưa ra ở trên, người trẻ
Việt hiện đang làm gì? Xin thưa, phần lớn họ đang ngồi đồng suốt ngày nơi
quán game, chém gió tại quán cà phê, để bình phẩm mông, ngực của hot girl
này, người mẫu nọ, dành thời gian và “tâm huyết” quan tâm đến mấy vụ kiểu
như “Kiều nữ Hải Dương”…
Tiến sĩ Alan Phan, người có hơn 25 năm làm việc ở nhiều quốc gia trên thế
giới, người Việt đầu tiên đưa một công ty lên sàn chứng khoán, nhận xét: “Ở
các nước Âu – Mỹ, thời gian rảnh sinh viên họ thường ngồi trước computer đọc
tin tức, tìm thông tin hay đọc sách. Còn sinh viên Việt Nam, họ đang bận
“ngồi đồng” chém gió tại các quán cà phê, trà đá.” Tại các nước phương Tây
hoặc Nhật Bản, hình ảnh chúng ta thường thấy trên xe buýt, tàu điện ngầm hay
ngay cả trên đường phố là hình ảnh các bạn học sinh, sinh viên say sưa với
cuốn sách trên tay.
Mỗi lần theo dõi các cuộc tranh luận của giới trẻ Việt Nam về các vấn đề
“hot” trên các diễn đàn, mạng xã hội, chúng ta sẽ thấy rõ sự thiếu hiểu
biết, thiếu văn hóa cũng như trình độ… ngụy biện bậc thầy của các bạn trẻ.
Các bạn không tự trang bị được cho mình một nền tảng kiến thức, tư duy độc
lập, lập luận thuyết phục cũng như kĩ năng, văn hóa tranh biện.
Tâm lý bầy đàn luôn thể hiện rõ nhất ở những sự kiện như vậy. Sự kiện cô bạn
trẻ Huyền Chip và cuốn “Xách ba-lô lên và đi”, một trong những sự kiện nóng
và được giới trẻ tranh luận nhiều nhất trong năm 2013, là một ví dụ điển
hình.
Có hai luồng tranh luận chính trong sự kiện Huyền Chip, một luồng ủng hộ và
một luồng phản đối. Tuy nhiên, với cả hai luồng, để tìm được những tranh
luận văn minh, thuyết phục, dẫn chứng rõ ràng là vô cùng hiếm hoi. Chỉ toàn
thấy comment (bình luận) mang tính “ném đá”, mạt sát, hạ nhục cá nhân. Ngay
cả những trí thức như Giáo sư Nguyễn Lân Dũng cũng bị các bạn trẻ chúng ta
dọa “vả vỡ mồm”!!! Đâu đó cũng có những người học hành bài bản, như một
chàng Fulbrighter nọ, tham gia cuộc tranh luận và lôi kéo đám đông mù quáng
bằng những luận điệu rẻ tiền và vô văn hóa, nghe đâu đó là một chiêu PR
trước khi anh ta ra cuốn sách mới của mình.

Trước mỗi sự kiện truyền thông đưa ra, các bạn trẻ không thể phân biệt được
đâu là tin thật, đâu là tin giả, đâu là chiêu PR. Một bộ phận như những con
cừu ngoan ngoãn, họ chỉ biết bám đuôi nhau và gật đầu. Bộ phận còn lại nghe
cái gì cũng kêu “bậy” dù chẳng có dẫn chứng, cơ sở nào để phản biện lại.

Họ đang bị cuốn theo “cơn lốc thông tin” cũng như sự dắt mũi của một bộ phận
giới truyền thông thiếu đạo đức và liêm sỉ, đang “nhồi sọ” người đọc với
những tin tức dạng “sốc, hiếp, giết”, kiếm tiền dựa trên sự ngu muội của
người khác.
Ai có thể phủ nhận đó không phải là hậu quả của việc lười đọc sách và học
hỏi?
Kết
Câu chuyện về cái “tủ rượu” của ông tá hải quân trong câu chuyện đầu bài và
cái “tủ sách” của người Do Thái, hay câu chuyện “văn hóa đọc” của người Việt
Nam có mối liên hệ chặt chẽ với khoảng cách phát triển hiện tại giữa chúng
ta với thế giới. Để đất nước và con người Việt Nam phát triển về mọi mặt,
bền vững, việc đầu tiên là phải làm sao để “văn hóa đọc” của người Việt lan
tỏa và thăng hoa, tạo thói quen đọc sách và yêu sách.
Muốn phát triển như Âu-Mỹ, Nhật hay người Do Thái, trước hết phải học hỏi
văn hóa đọc từ họ.
Phải làm sao nhà nhà đều có “tủ sách” để tự hào và gieo hạt, chứ không phải
là “tủ rượu” để khoe mẽ vật chất và phô trương cái tư duy trọc phú. Mọi thay
đổi phải bắt đầu từ thế hệ trẻ.
Khu vực công "chảy máu chất xám" trầm trọng vì lương thấp?

PS:CÒN BIẾT “BỎ PHIẾU BẰNG CHÂN” CHỨNG TỎ CÒN BIẾT …TƯ DUY!
Ths. Nguyễn Văn Chiến - Học viện Chính sách&Phát triển (Bộ Kế hoạch&Đầu tư)
14/01/14 09:09
(GDVN) - Năm 2014 là năm mà Việt Nam phải giải quyết điểm nghẽn nguồn nhân
lực, trong nhiệm vụ tái cơ cấu toàn bộ nền kinh tế, đặc biệt, tình trạng
“chảy máu chất xám”.
Theo thông tin tại TP.HCM thông báo nhiều cán bộ làm việc tại Ban Quản lý
Khu công nghệ cao đã nghỉ việc, trong số đó có rất nhiều người trình độ từ
Thạc sỹ trở lên, và phần đông trong số họ đều được đánh giá là có kinh
nghiệm chuyên môn và năng lực cao. Một lý giải là do nguyên nhân chế độ
lương bổng thấp và thiếu một môi trường làm việc tốt.
Thậm chí trước đó, từ giai đoạn 2003 đến 2008, bình quân mỗi năm TPHCM có
hơn 1000 công chức, viên chức xin nghỉ việc, và nhiều người trong số đó đã
làm quản lý cao cấp trong các ban ngành của Thành phố.
Giữ chân nguồn nhân lực chất lượng cao tránh trình trạng “chảy máu chất xám”
là bài toán khó trong khu vực công, ngay cả trong thời kỳ kinh tế khó khăn
như hiện nay.
Theo lý thuyết về kinh tế vi mô, nguồn lực là hữu hạn. Giả sử một ngày, mỗi
người chỉ có 8 tiếng để làm việc, thời gian còn lại cho hoạt động dành cho
gia đình và nghỉ ngơi.
Một người được đánh giá là giỏi, tức là có khả năng giải quyết công việc với
hiệu quả cao so với người bình thường, nếu giả sử chất lượng giữa 2 người là
như nhau. Nếu một công chức, viên chức bình thường họ cần 8 tiếng/ ngày để
hoàn thành tốt công việc, thì với người giỏi họ có thể đảm bảo xử lý xong
công việc tương tự với thời gian ít hơn.
Vậy thời gian còn lại đối với người giỏi họ làm gì?
Chắc chắn họ sẽ không tham việc, nhận nhiều việc hơn từ cơ quan để làm
“không công”, xu thế người giỏi cũng sẽ làm việc trên tinh thần đáp ứng đủ
khối lượng công việc được giao như những người bình thường khác. Giải pháp
mà họ lựa chọn là: dành một phần thời gian “tiết kiệm được” ở trên để làm
các công việc khác, làm tư vấn hoặc có kế hoạch làm ăn riêng bên ngoài.
Trong khi một số khác, họ có thể lựa chọn giải pháp là xin nghỉ việc tại khu
vực công và ra ngoài làm.
Thậm chí nếu công chức, viên chức giỏi nghỉ việc tại khu vực công để ra
ngoài làm, có thể giúp họ có năng suất cao hơn so với năng suất trước đó ở
khu vực công. Do sự toàn tâm toàn ý với công việc, tạo tính kinh tế theo quy
mô, nhờ vậy sự đóng góp của họ vào tăng trưởng GDP chung cao hơn.
Theo chị Trần Trang, cựu du học sinh tại Đại học Quốc gia Úc, hiện đang làm
việc cho tổ chức quốc tế tại Việt Nam, đã từng làm việc trong một Bộ lớn
chia sẻ: “Nhiều du học sinh khi đi học về đã bỏ việc. Bởi điều kiện làm việc
ở khu vực công ở ta chưa thật sự tốt, còn nặng nề về các thủ tục hành chính
và lương bổng thấp. Trong khi bản thân du học sinh khi đi học, tiếp xúc môi
trường làm việc chuyên nghiệp ở các nước phát triển và cơ hội thăng tiến”.
Thật vậy, mức lương mà khu vực công đang trả cho người lao động hiện đang bị
điều chỉnh theo hạn ngạch và bậc lương.
Ví dụ một nghiên cứu viên của 1 viện nghiên cứu mới đi làm, họ sẽ có hệ số
lương 2.34 (ứng với ngạch A1, mã ngạch là 13.092, bậc 1), với mức lương tối
thiểu hiện nay là 1.15 triệu đồng/tháng (áp dụng từ 1/7/2013), họ sẽ nhận
được mức lương khoảng 2.4 triệu đồng/ tháng. Hoặc một nghiên cứu viên cao
cấp làm việc rất lâu năm, hệ số lương 6.2 (ứng với ngạch A3.1, mã ngạch
13.090, bậc 1), tương đương mức lương 6.4 triệu đồng/ tháng. Đây là mức
lương khá thấp, đặc biệt so với điều kiện sống tại các tỉnh thành phố trực
thuộc Trung ương.
Mức lương thấp đang là một nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng chảy máu
chất xám ở khu vực công. Năm 2010, một điều tra từ Ngân hàng thế giới đối
với 460 công chức tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, tỉnh Nam Định
và Hòa Bình, kết quả nhận thấy có đến 70.8% nữ giới và 39.6% nam giới có ý
định bỏ việc. Nguyên nhân khác mà khảo sát phát hiện là tỷ lệ tương tự:
41.7% nữ giới và 33.3% nam giới cho rằng khu vực công chưa có chế độ khuyến
khích, khen thưởng và sự phát triển.
Nếu như nữ giới muốn chọn giải pháp ổn định trong khu vực công, dành thời
gian cho chăm sóc gia đình, thì nam giới có 22.9% có ý định muốn tìm các cơ
hội thăng tiến ở bên ngoài, do trong gia đình nam giới có trách nhiệm chính
trong kiếm tiền. Dẫn đến, nhiều cơ quan Bộ, viện nghiên cứu chính sách hiện
đang có tỷ lệ nữ giới khá cao, cũng là trở ngại đối với các hoạt động trong
khu vực công, do nam giới phù hợp hơn với nhiều hoạt động công tác thực tiễn
tại các địa phương.
Qua nhiều lý do, nếu không cải cách, khu vực công cũng khó có thể thu hút
được nhiều ứng viên tiềm năng được đào tạo bài bản cả trong và ngoài nước,
có trình độ và ngoại ngữ tốt, để làm việc. Bài học về Đà Nẵng và một vài
tỉnh thành, nhiều ứng viên được trọng dụng theo chính sách thu hút nhân tài
của tỉnh, được đưa đi đào tạo ở nước ngoài đã không trở về. Đây chỉ là một
tình trạng, khi nhiều người vẫn coi vào khu vực công nhằm tìm kiếm học bổng
đi du học, hơn là muốn phục vụ lâu dài cho tổ chức công đó.
Thông điệp đầu năm của Thủ tướng: “Hoàn thiện thể chế, phát huy quyền làm
chủ của Nhân dân, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ năm 2014, tạo nền tảng phát
triển nhanh và bền vững”.
Trong đó, gỡ nút thắt về nguồn nhân lực là một trong các nhiệm vụ của tái
cấu trúc toàn bộ nền kinh tế Việt Nam. Điểm nghẽn về nhân lực, tình trạng
chảy máu chất xám phải được thực hiện dựa trên quy luật của thị trường về
lao động. Bắt buộc các công chức, viên chức phải cạnh tranh với nhau.
Nhờ đó, đánh giá chất lượng công chức, viên chức cần phải dựa trên kết quả
đạt được của từng người, thay vì các hoạt động đánh giá chưa hiệu quả, mang
tính hình thức. Chế độ lương bổng cũng sẽ được chi trả theo quy luật thị
trường, tham chiếu dựa vào kết quả, chất lượng của các công việc được hoàn
thành và khu vực doanh nghiệp đang áp dụng chi trả. Có như vậy, chất lượng
nguồn nhân lực trong khu vực công được nâng cao, thúc đẩy cho sự phát triển
của Việt Nam trong những năm tiếp theo./.
--------------