Quan hệ Cu-ba - Mỹ có bước đột phá lịch sử

Người dân Cuba tuần hành tại thủ đô Havana
sau khi thỏa thuận bình thường hóa
quan hệ ngoại giao với Mỹ được công bố ngày 17/12.
                                                                                (Ảnh: AFP)

Vào những phút đầu tiên của ngày 18-12 (giờ Hà Nội), Chủ tịch Cu-ba Ra-un Ca-xtơ-rô (Raul Castro) và Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma (Barack Obama) đã cùng có bài phát biểu trên truyền hình về bước đột phá lịch sử trong quan hệ giữa Cu-ba và Mỹ.

          Tổng thống B.Ô-ba-ma trong bài phát biểu đã thông báo chính sách mới của Oa-sinh-tơn đối với Cu-ba. Ông khẳng định “một chương mới” đã được mở ra trong quan hệ hai nước và nhấn mạnh đã đến lúc chấm dứt cách tiếp cận lỗi thời vốn không thể giúp thúc đẩy quan hệ song phương. “Thông qua những thay đổi này, chúng tôi dự định tạo ra nhiều cơ hội hơn cho nhân dân Mỹ và Cu-ba, đồng thời mở ra một chương mới”, Tổng thống B.Ô-ba-ma nói. Tổng thống Mỹ cho biết, ông sẽ thảo luận với Quốc hội Mỹ về việc dỡ bỏ hoàn toàn cấm vận đối với Cu-ba và cảm ơn Giáo hoàng Phran-xít đã giúp tái lập mối quan hệ giữa hai nước.

Ông cũng nhắc tới vai trò quan trọng của Ca-na-đa trong nỗ lực "phá băng" quan hệ Mỹ-Cu-ba khi tổ chức các cuộc thương lượng giữa hai bên về vấn đề này. Các cuộc đàm phán bí mật giữa Mỹ và Cu-ba về bình thường hóa quan hệ đã bắt đầu từ tháng 6-2013 và được Ca-na-đa cùng Va-ti-căng làm trung gian.    

Tổng thống B.Ô-ba-ma cho biết, ông đã chỉ đạo Ngoại trưởng Giôn Ke-ri tiến hành thảo luận với Cu-ba về việc bình thường hóa quan hệ. Tổng thống Ô-ba-ma cũng thông báo việc nới lỏng phần lớn các lệnh trừng phạt về đi lại và kinh tế đối với Cu-ba. Hai nước sẽ mở lại đại sứ quán trong thời gian tới.

Trong khi đó, trong bài phát biểu của mình, Chủ tịch Cu-ba Ra-un Ca-xtơ-rô cũng chính thức tuyên bố sẽ bình thường hóa quan hệ với Mỹ sau 53 năm gián đoạn. Chủ tịch Ra-un Ca-xtơ-rô nói: “Chúng tôi nhất trí tái thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ sau hơn nửa thế kỷ”. Nhà lãnh đạo Cu-ba đã bày tỏ sự cảm ơn đối với Tòa thánh Va-ti-căng và trực tiếp là Giáo hoàng Phran-xít đã đứng ra làm trung gian giúp hai bên xích lại gần nhau, cũng như Chính phủ Ca-na-đa đã hỗ trợ hậu cần giúp phái đoàn hai nước thực hiện các cuộc đàm phán bí mật. Chủ tịch Cu-ba hoan nghênh việc nối lại quan hệ ngoại giao với Mỹ cho dù hai bên vẫn tồn tại những khác biệt.

Trước đó,  Tổng thống B. Ô-ba-ma đã có cuộc điện đàm với Chủ tịch Cu-ba Ra-un Ca-xtơ-rô trong khoảng 45 phút, đánh dấu cuộc trao đổi đầu tiên giữa lãnh đạo hai nước kể từ năm 1961.

Quyết định tiến tới bình thường hóa quan hệ Mỹ - Cu-ba được đưa ra sau khi hai nước đạt thỏa thuận về việc trao đổi tù nhân. Chính phủ Cu-ba thông báo đã quyết định trả tự do cho công dân người Mỹ A-lan Grốt-xơ (Alan Gross) vì lý do nhân đạo, sau khi đã hoàn thành 5 năm trong bản án tù giam 15 năm mà tòa án Cu-ba đã tuyên phạt nhân vật này với tội danh xâm phạm độc lập, chủ quyền lãnh thổ và hoạt động gián điệp tại Cu-ba. Ông A-lan Grốt-xơ, nhân viên hợp đồng của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), đã rời khỏi lãnh thổ Cu-ba trên một chuyên cơ của Mỹ. Trong khi đó, Chính phủ Mỹ cũng đã quyết định trả tự do cho 3 chiến sĩ tình báo Cu-ba trong nhóm 5 người bị phía Mỹ kết án tù giam từ năm 2001.

Hồi tháng 10-2014, 188 trên 193 quốc gia thành viên Liên hợp quốc đã bỏ phiếu thông qua nghị quyết Đại hội đồng LHQ lên án lệnh bao vây cấm vận mà Mỹ áp đặt chống Cu-ba suốt hơn 5 thập kỷ qua. Đây là lần thứ 23 liên tiếp đại đa số các nước thành viên LHQ bày tỏ sự ủng hộ đối với Báo cáo “Sự cần thiết phải chấm dứt lệnh cấm vận kinh tế, thương mại và tài chính do Mỹ áp đặt chống Cu-ba” do Chính phủ Cu-ba trình lên hằng năm. 

Trong bài phát biểu trước Đại hội đồng LHQ, Bộ trưởng Ngoại giao Cu-ba Bru-nô Rô-đri-guết Pa-ri-la (Bruno Rodríguez Parrilla) cho hay, chính sách cấm vận của Mỹ đã khiến Cu-ba thiệt hại hơn 1 nghìn tỷ USD và sự phong tỏa của Mỹ đã khiến người dân, đặc biệt là trẻ em nước này chịu đựng nhiều khó khăn. Ông nhấn mạnh rằng, không một người trung thực nào, dù ở Mỹ hay ở bất cứ đâu trên toàn thế giới có thể chấp nhận được những hậu quả tàn phá như thế của cuộc bao vây phi lý.

Mai Nguyên/QĐND

     *        *        *

Người dân Cuba vui mừng trước thỏa thuận quan hệ với Mỹ

Ngay sau khi Chủ tịch Cuba Raul Castro và Tổng thống Mỹ Barack Obama đồng thời công bố quyết định tái thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước, các trang báo lớn của Cuba đã đồng loạt đăng tải nhiều bài viết phản ảnh cảm xúc, ý kiến của người dân đảo quốc Caribbean trước sự kiện lịch sử trên.

Báo Granma – cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Cuba - dẫn lời nhiều người dân Cuba nhấn mạnh rằng ngày 17/12 đã đánh dấu mốc son quan trọng trong lịch sử của Cuba, cũng như của châu Mỹ và toàn thế giới.

Theo báo Granma, nhiều người dân Cuba bày tỏ vui mừng khi nghe tuyên bố lịch sử của Chủ tịch Raul trên sóng truyền hình, thông báo thỏa thuận bình thường hóa quan hệ Cuba-Mỹ. 

Niềm vui, xúc động, những giọt nước mắt, sự lạc quan, bất ngờ, phấn khích là những cung bậc cảm xúc bao trùm lên hòn đảo Tự do này. Nhiều người khẳng định đây là thời khắc lịch sử, chứng tỏ rằng không có điều gì là không thể nếu như mục đích cuối cùng là cùng chung sống trong hòa bình. 

Theo ý kiến của một chuyên gia truyền thông Cuba, thông qua quyết định tái thiết quan hệ ngoại giao song phương, sự trao đổi và những điều chỉnh mới trong tương lai sẽ tạo ra nhiều điều kiện thuận lợi cho người dân Cuba. 

Nhiều người dân kỳ vọng vào những thay đổi về chính sách của Mỹ sắp tới, trong đó có việc gỡ bỏ lệnh cấm vận kinh tế chống Cuba hơn nửa thế kỷ qua, khiến nước này thiệt hại hàng chục tỷ USD mỗi năm.

Trong khi đó, báo Juventud Rebelde (Thanh niên quật khởi) dẫn lời người dân Cuba khẳng định quan hệ Cuba-Mỹ đang bước sang một giai đoạn mới. Trong nhiều năm, người dân Cuba ở nơi này hay nơi khác đã phải hứng chịu hậu quả của lệnh cấm vận do Washington áp đặt, do đó đây là thời điểm để chính phủ hai nước tái thiết kênh thông tin, hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn cho nhân dân hai nước.

Người dân Cuba cho rằng thỏa thuận này là món quà xứng đáng, đền đáp những nỗ lực và sự hy sinh của họ trong cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ chống lại lệnh cấm vận kinh tế khắc nghiệt.

Việc hai nước tuyên bố bình thường hóa quan hệ còn mang đến niềm vui lớn cho những người có thân nhân sinh sống trên đất Mỹ, đem đến cơ hội đoàn tụ cho hàng trăm gia đình sau nhiều năm xa cách.

Theo ý kiến của nhiều người dân, thắng lợi này phải kể đến tình đoàn kết, ủng hộ trong nhiều năm qua của các nước Mỹ Latinh anh em cũng như các quốc gia trên thế giới.

Bên cạnh đó, các tổ chức trong khu vực như khối Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR), Liên minh các quốc gia Nam Mỹ (UNASUR), các nước thành viên thuộc Cộng đồng Caribbean (CARICOM), Cộng đồng các quốc gia Mỹ Latinh và Caribbean (CELAC) cũng góp phần làm nên sự kiện lịch sử này.

Niềm vui của người dân Cuba được nhân đôi khi họ vui mừng chào đón sự trở về của ba chiến sỹ tình báo là Gerardo, Antonio và Ramon sau hơn 16 năm bị giam giữ bất hợp pháp tại Mỹ.

Để có được niềm vui nhân đôi này, người dân Cuba tự hào rằng chính phủ và toàn thể người dân đảo quốc đã không ngừng đấu tranh trên cả mặt trận tư tưởng và ngoại giao. Đặc biệt hơn, sự kiện ba chiến sĩ tình báo Cuba được trả tự do là một minh chứng rõ ràng cho tuyên bố do lãnh tụ Fidel Castro đưa ra nhiều lần: “Những anh hùng của chúng ta sẽ trở về."

Trong khi đó, các nước trên thế giới đã có phản ứng tích cực trước sự kiện lịch sử trên. Ngày 18/12, Chính phủ Nga đã khẳng định sự ủng hộ của Moskva đối với Chính phủ Cuba trong cuộc đấu tranh chống lệnh cấm vận kinh tế của Mỹ.

Trong một tuyên bố, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Ryabkov đánh giá thỏa thuận bình thường hóa quan hệ Cuba-Mỹ là một bước đi đúng hướng sau hơn 50 năm Washington tìm mọi cách cô lập đảo quốc này. Ông Ryabkov nhấn mạnh, Nga đánh giá cao quyết định nối lại quan hệ ngoại giao song phương, và khẳng định việc Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt đối với bất kỳ quốc gia nào là không hợp pháp.

Cùng ngày, Trung Quốc bày tỏ hy vọng Mỹ sẽ dỡ bỏ lệnh cấm vận kinh tế mà Washington áp đặt đối với Cuba.

Phát biểu tại cuộc họp báo thường kỳ ở thủ đô Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Tần Cương nêu rõ Bắc Kinh hoan nghênh và ủng hộ việc bình thường hóa các mối quan hệ song phương Cuba-Mỹ, đồng thời hy vọng rằng Washington sẽ dỡ bỏ lệnh cấm vận đối với Cuba sớm nhất có thể. 

Theo ông Tần Cương, Bắc Kinh luôn coi trọng tình hữu nghị giữa Trung Quốc-Cuba và sẽ tiếp tục ủng hộ sự lựa chọn của đảo quốc này trên con đường phát triển.

(Vietnam +)

-------------