Thử ngược dòng TPP

* ĐÀO NHƯ

Theo hãng thông tấn Reuters, hôm 15 tháng 10 Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã điện đàm với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe về việc ông muốn kết thúc vòng đàm phán TPP vào cuối năm nay. Nhưng một số chuyên gia tin rằng chuyện đó khó thành vì Nhật Bản và Hoa Kỳ còn nhiều bất đồng về tiếp cận thị trường nông sản và các mặt hàng chế biến từ sản phẩm này. Do đó ông Obama nghĩ rằng Nhật Bản và Hoa Kỳ nên có những cam kết riêng về vấn đề này. Nhưng liệu đề nghị của ông Obama có phù hợp với điều lệ của TPP không? Rất có thể ông Abe sẽ từ chối hợp tác với chiến thuật này.

         Đề nghị của ông Obama cũng bị các thành viên TPP từ chối như ông đã tiết lộ: ”Các thành viên khác của TPP chỉ chấp nhận kết thúc đàm phán TPP khi nào họ được biết rõ Nhật và Mỹ đã giải quyết vấn đề vấn đề khác biệt trong chính sách tiếp cận thị trường nông sản và xe hơi bằng cách nào và như thế nào?“

Sự kiện này cho thấy dường như Tổng thống Obama có ý muốn than phiền với Chính phủ Nhật Bản về việc vòng đàm phán TPP vào ngày 24/9/2014 tại Washington giữa đại diện Mỹ Michael Froman và Đại diện Nhật Akira Amari vẫn chưa giải quyết được những bất đồng tồn tại, nhất là về vấn đề tiếp cận thị trường nông sản và xe hơi. Tổng thống Obama muốn kêu gọi Thủ tướng Shinzo Abe giúp ông xóa bỏ những dị biệt này tại cuộc gặp sắp tới giữa hai ông bên lề hội nghị thượng đỉnh APEC tại Bắc Kinh trong hai ngày 10 và ngày 11 tháng 11 năm 2014. Nếu được như vậy thì hy vọng vòng đàm phán có thể kết thúc vào đúng cuối năm nay.

Qua cuộc điện đàm hôm 15 tháng 10 vừa rồi, Tổng thống Obama cho Thủ tướng Abe hay rằng phía Washington đang rất bận rộn vì các cuộc bầu cử sắp diễn ra trong tháng 11 và rằng Quốc Hội Mỹ đã tuyên bố chỉ chấp thuận cho chính phủ của ông Obama phát triển quan hệ kinh tế với Nhật Bản khi nào Tokyo đồng ý mở rộng thị trường cho nông sản Hoa kỳ.

Trong tình hình kinh tế thế giới hiện nay, Chính phủ Mỹ tỏ ra nóng ruột về vòng đàm phán TPP là phải. EU vừa kết thúc đàm phán FTA với Canada; các cuộc đàm phán FTA giữa VN và Nhật Bản đang tiến hành thuận lợi; hai thành viên của TPP - Nhật Bản và Úc - cũng vừa kết thúc thành công vòng đàm phán FTA giữa hai nước. Hôm 12/10/2014, Thủ tướng VN Nguyễn Tấn Dũng công du Châu Âu và hội đàm với Chủ tịch EU, Jose Manuel Barroso; cả hai tái khẳng định tầm quan trọng của việc sớm hoàn tất ký kết thoả thuận thương mại tự do giữa hai bên vào năm 2015.

Mới đây, VOA loan tin “Chủ tịch US-ABC, Alexander Fedman, nói với VOA tiếng Việt rằng TPP đối với VN thực sự là một sư thay đổi diện mạo và nó thể mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp của cả hai bên Mỹ - Việt”. Thế thì tại sao VN vẫn kiên định lập trường của họ mặc dầu ngoài mặt họ tuyên bố mong muốn được vào TPP cũng như VN đã nhiều lần phát biểu là họ rất mong muốn gia nhập TPP mà “không có vấn đề áp lực, không có vấn đề đặt điều kiện…”

Đến nay Chính phủ Mỹ vẫn chưa thực hiện được bước tiến nào cho thấy vòng đàm phán TPP sẽ kết thúc trước cuối năm 2014. Do đó Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry đang ráo tiết kêu gọi các nhà doanh nghiệp Mỹ gây ảnh hưởng với Quốc hội để thông qua TPP. Ông kêu gọi: “Chúng tôi cần các bạn giúp đỡ để đạt được TPP với Quốc hội Mỹ và nhân dân Mỹ. Và chúng tôi cần các bạn gọi điện, tổ chức các buổi gặp mặt để đưa Quốc hội vào cuộc” vì theo ông, TPP được coi là một “Hiệp định thương mại bậc nhất của thế kỷ 21 khi nó gói gọn trong đó 40% lượng GDP toàn cầu và 1/3 thương mại toàn thế giới”. Đó cũng là phát biểu của Ngoại trưởng John Kerry tại buổi lễ kỷ niệm 30 năm thành lập Hội Đồng Doanh Nghiệp Mỹ-ASEAN (US-ABC) vừa được tổ chức tại thủ đô Washington.

Như vậy, có hai sự kiện đáng chú ý: Cuộc điện đàm của Tổng thống Obama với Thủ tướng Abe vào ngày 15 tháng 10, và việc Ngoại trưởng Kerry khẩn thiết kêu gọi các nhà doanh nghiệp hỗ trợ và Quốc hội Mỹ thông cảm. Tất cả đều nhằm tăng cường hiệu năng của buổi gặp gỡ sắp tới giữa Tổng thống Obama và Thủ tướng Abe, bên lề hội nghị thượng đỉnh APEC trong hai ngày 10 đến ngày 11 tháng 11, 2014, với hy vọng sẽ kết thúc những phiên đàm phán TPP trước cuối năm 2014.

Viết tới đây tôi nhớ lại phát biểu của Jeffroy Scott, một chuyên gia kinh tế cao cấp của Mỹ hôm 23/9/2014, một ngày trước buổi đàm phán tay đôi giữa Mỹ và Nhật tại Washington vào ngày 24 tháng 9 vừa qua: “Thách đố lớn nhất hiện nay của vòng đàm phán TPP là vấn đề tiếp cận thị trường nông sản và dịch vụ đòi hỏi các nhà đàm phán cần phải tiếp tục vòng thương lượng vào đầu năm 2015”. Phát biểu này của Jeffroy Scott xem chừng thật là phũ phàng đối với cuộc vận động của Tổng thống Obama và của Ngoại trưởng John Kerry. Chúng ta thử chờ xem.

Đ.N 

---------------