THĂM BỆNH, NGHĨ MÀ ĐAU !

  *  MINH DIỆN

            Tôi đến thăm cụ H, mẹ  người bạn cựu chiến binh ở đơn vị cũ bị đột quỵ đang điều trị ở bệnh viện Thống Nhất. Bệnh viện này do kiến trúc sư Trần Văn Quyền thiết kế, khởi công từ giữa năm 1970, đến đầu năm 1974 hoàn thành. Bà Nguyễn Thị Mai Anh, phu nhân Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu bỏ tiền xây dựng, đặt tên là “Bệnh viện Vì Dân”. Tất cả  600 giường bệnh, khang trang  thiết kế theo kiểu khách sạn, thiết bị y tế hiện đại nhất ngày ấy chỉ phục vụ  dân nghèo không lấy tiền.

Sau ngày 30-4-1975, “Bệnh viện Vì Dân” đổi tên là “Quân y viện Thống Nhất”.  Năm 1978, quân đội chuyển giao cho Bộ y tế, đổi tên là “ Bệnh viện Thống Nhất”, (có thể nói : thay mục đích và nhiệm vụ bằng ‘bệnh viện Vì Quan’(.. Bởi từ sau ngày giải phóng, ở  đây chỉ khám chữa bệnh cho cán bộ trung-cao cấp, và được phân ra các khu A1, A2, B1, B2 ... tùy theo cấp bậc, chức vụ.  Ví dụ khu A1 phải từ bậc thứ trường trở lên hoặc cán bộ lão thành cách mạng đã từng giữ chức vụ tương đương. Cán bộ cấp thấp nhất được vào điều trị ở bệnh viện Thống Nhất cũng phải  cỡ chuyên viên, bởi thế  người ta  còn  gọi  là “Bệnh viện trung cao”.  Mấy năm gần đây để tăng thu nhập thêm, ban giám đốc  dành ít phòng nhận bệnh nhân là dân thường  khám chữa bệnh dịch vụ.

               Anh Lung con cụ H, nói với tôi:   

                 - Mẹ tôi có bảo hiểm y tế, vào đây điều trị bán dịch vụ, tiền phòng mình trả, tiền thuốc bảo hiểm y tế trả. Mẹ tôi nhập viện 26 ngày  rồi, nhưng mai tôi phải cho cụ về, vì hết hy vọng rồi bác ạ!

                Mẹ anh Lung  nằm  ở  khoa nội thần kinh , lầu 2.  Căn phòng khoảng  9 m2, kê 3 giường bệnh . Từ  giường , tủ  đến bồn rửa, cầu tiêu đều cũ kỹ,  nhiều chỗ  đã bong tróc, nền  gạch  đã xỉn màu. Nghe nói mấy năm nay  bệnh  viện  được  đầu tư nâng cấp mấy lần, tốn nhiều tiền, nhưng chỉ tập trung vào khu AI, A2... dành cho cán bộ cấp cao.

                 Ngoài mẹ anh Lung còn hai  bệnh nhân, một nam, một nữ đều bị đột qụy do tai biến mạch máu não. Phòng quá chật nên mỗi bệnh nhân chỉ được một người chăm sóc, lúc  làm thuốc thì phải ra ngoài hết vì không có chỗ xoay trở.

                Một người  nhà bệnh nhân cùng phòng nói với tôi :

                -  Mỗi bệnh nhân một ngày mất hai trăm ngàn tiền phòng đấy bác nhà báo ạ!  Dịch vụ mà! So với  bệnh nhân bảo hiềm y tế ở Bệnh viện ung biếu, Chợ Rẫy, Nhi Đồng... còn  sướng chán. Ở đó hai, ba bệnh nhân nằm chung một giường , có khi  phải  nằm ngoài hành lang.

                 Chị buồn bực  chỉ tay lên trên lầu:

                 - Ở trên  có những căn phòng rộng rãi, khang trang như phòng khách sạn 5 sao , chỉ có một bệnh nhân, nằm hàng tháng không mất tiền!

                Lung ngắt lời :

                - Tiêu chuẩn cán bộ cấp cao ai bì được!

               Rồi anh  quay sang nói với tôi:

               - Có người nhà nằm bệnh viện mới biết nỗi đau của dân nghèo!

                Lung thở dài, mắt ầng ậng nước nhìn mẹ mình co quắp trên giường bệnh.  Bà cụ chỉ còn thoi thóp , hai mắt nhắm nghiền.

               Lát sau Lung  kéo tôi ra chiếc ghế ngoài hành lang , trong tâm trạng đầy bức xúc, anh kể:

               - Mẹ tôi vào đây, ba ngày đầu  được  truyền ba chai nước biển sau đó mỗi ngày chỉ bơm hai típ súp lỏng. Tôi hỏi cô điều dưỡng viên :

               - Sao không truyền thêm nước cho cụ?

               Cô điều dưỡng viên trẻ trả lời:

               - Chú đừng thắc mắc! Chữa bệnh thế nào đã có phác đồ điều trị của bác sỹ!

               Hôm sau thấy bác sỹ trực  đang ngồi thêu  tôi nói :

               - Mẹ tôi hai ngày nay  không truyền nước , sức khỏe xuống quá bác sỹ !

               Cô bác sỹ ngừng tay  thêu, ngẩng mặt lên:

               - Bà cụ bị suy tim không truyền nước được!

                Nói xong, cô lại  cúi xuống chăm chú thêu tiếp bức tranh Phật Bà Quan Âm . Từ hôm vào chăm sóc  mẹ  ở đây, tôi thấy  từ điều dưỡng viên đến  bác sỹ  đều chăm chỉ  thêu tranh.   Họ ngồi trong quầy trực, thêu công khai trước mặt mọi người. Có khi người nhà bệnh nhân kêu, họ vẫn thêu ráng vài đường kim.  Người thêu  Phật, người thêu hoa, người thêu tranh phong thủy...

                Như để chứng minh lời nói của Lung, cô điều dưỡng viên trong phòng trực đang thêu bông hoa hồng. Tôi biết chả  riêng ở đây  mà nhiều chỗ khác cũng vậy. Các bà các chị nhà mình bây giờ đâm nghiện thêu tranh Trung Quốc ! Những mẫu thêu Trung quốc dệt sẵn hàng loạt, đánh số  từng ô, từng loại chỉ thêu, bán sang Việt Nam,  giá từ vài chục đến vài trăm ngàn.  Nghe nói một bức thêu hoàn hảo  họ  mua lại mấy triệu đồng. Tiền đâu chẳng thấy , nhưng có bức tranh sơn thủy, nó vẽ  biển  Đông cố tình đưa  đường lưỡi bò và thành phố Tam sa vào, nhận  của Trung quốc , chị em  không hiểu cứ thêu tuốt mới thật đáng buồn...

               - Nó lừa mình còn mình lừa nhau!

               Anh Lung nói , và kể tiếp chuyện chữa bệnh của mẹ mình:

                -Mẹ tôi điều trị hai tuần, bệnh không đỡ mà  nặng thêm. Hôm mới vào hơn bốn chục kg,  mắt còn mở, tay chân còn co duỗi, sau hai tuần  mắt nhắm tít, ngưởi teo lại , bất động.   Trong khi  hai người  bệnh cùng phòng hôm mới  vào   nguy kịch hơn ,  đều đã tình hơn một chút.  Tôi dò hỏi vợ người bệnh bên cạnh, bà  bảo:

                -Phải mua thuốc  ngoài !

              Vì vẫn tin chế độ nghiêm ngặt của bệnh viện như điều dưỡng viên nói, nên tôi hỏi dồn:

                - Thuốc gì, ở đâu, bác  sỹ có cho phép  không?

                - Ông  mới ở trên trời rơi xuống hả?

               Ngưới nhà bệnh nhân kia mắng tôi, và bảo:

                - Bệnh nhân bảo hiểm y tế không có thuốc đặc trị, phải mua ngoài !

                Nghe bà  ấy nói một hồi tôi mới sáng mắt ra. Bọn lính mình đến già vẫn thật thà  như vậy!  Tôi  nói với  một nữ bác sỹ trực :

                 - Nghe nói  có loại thuốc đặc trị đột quỵ,  bác sỹ cho đơn  tôi  mua ngoài!

                 Bác sỹ hỏi:

                 - Ai nói với anh?

                 - Người bệnh cùng phòng!

                 Bác sỹ hỏi:

                - Gia đình có khả năng không?

                - Không cũng phài cố, để tỏ lòng hiếu thảo với cụ!

                - Sao  không nói trước, giờ  muôn rồi!

             Tôi điếng người như  bị gáo nước lạnh hắt vào mặt. Đưa  mẹ  nhập viện  là  giao tính mạng  mẹ  mình cho bác sỹ, tin tưởng tuyệt đối vào tài năng, y đức của người thầy thuốc.  Cứ  nghĩ  bệnh nào thuốc ấy,  bác sỹ  điều trị theo  nguyên tắc vì  con bệnh,  ngờ đâu  lại  vì tiền?  Nếu vậy sao  không nói thẳng  ngay từ đầu để bây giờ bảo đã muộn?

              Tôi cố dằn lòng nói với  bác sỹ :

                - Muộn còn hơn không, mẹ tôi cần thuốc gì,  bác sỹ  cho đơn để tôi  mua ngoài!

                Cô bác sỹ lấy giấy viết đơn thuốc đưa cho tôi , bảo:

                - Xuống nhà thuốc bệnh viện mua cho bệnh nhân  uống!

                Gương mặt còn trẻ của cô bác sỹ bình thản, không  gợn  chút suy tư . Hình như  việc  điều trị cho bệnh nhân bảo hiểm y tế  ngèo một cách qua loa, và nhìn người bệnh chết vì không có tiền mua thuốc đặc trị đã quen rồi. Không áy náy, không xúc động, không hề nghĩ đến y đức  người thầy thuốc . Vậy mả  ngay sau khi đưa tờ đơn thuốc cho tôi, cô ta  lại cúi xuống thêu tiếp bức tranh Phật Bà Quan Âm, một biểu tượng về lòng từ bi cứu khổ cứu nạn!

                 Chúng tôi   xuống quầy, mua một hộp  thuốc “An cung ngưu hoàng hàn”   giá 1.750.000 đồng, mang lên  cho mẹ tôi uống. Uống liên tục năm ngày, mẹ tôi hơi tỉnh,  khi con cháu vào thăm  lay gọi, cụ  chảy được mấy giọt nước mắt ra như  khóc.

                Nhưng với loại thuốc “An cung  ngưu hoàng hàn” đó, bệnh mẹ tôi  chỉ chuyển được như vậy thôi.  Cụ vẫn hôn mê sâu. Tôi  hỏi  một bác sỹ chuyên khoa tim mạch, ông  ấy bảo  muộn rồi không chữa được nữa.

                  Theo bác sỹ chuyên khoa ấy, cách  điều trị đột quỵ hiệu quả  nhất là phải đánh tan huyết  khối gây tắc nghẽn, bằng cách tiêm vào đường tĩnh mạch trước ba giờ, đường động mạch trước 6 giờ , hoặc dùng máy hút cục máu đông kết hợp tiêm tĩnh mạch. Cả ba phương pháp điều trị  đều phải sử dụng  loại thuốc tiêu sợi huyết Actilyse 50g, là loại thuốc duy nhất cho bệnh nhân đột quỵ.

                Tôi hỏ Lung:

               - Bác sỹ ở đây  không biết phác đồ đó à?

                Anh Lung phẫn uất  buông một câu chửi thề, rồi nói:

                - Biết chớ!  Thuốc Actilyse 50g  cũng có sẵn .  Nhưng họ không tiêm cho mẹ tội , vì mỗi lọ thuốc  Actilyse 10 triệu đồng,  không nằm trong danh mục thuốc bảo hiểm y tế.

                  Tôi cảm thấy có cái gì dâng lên chẹn lấy cổ họng mình. Một căn bệnh đã biết cách chữa, thuốc  chữa có sẵn mà không chữa cho người bệnh, chỉ vì họ  nghèo!  Một  liểu thuốc có thể cứu được một  mạng  người, nhưng họ coi 10 triệu đồng lớn hơn sinh mạng  một con  người!

                Mẹ anh Lung  điều trị 27 ngày,tổng số tiền hết 28.000.000  đồng,  bảo hiểm y tế thanh toán 17 .000.000 ,  gia đình  thanh toán  11.000.000 , đó  là  chưa kể tiền thuốc mua ngoài. Tốn nhiều tiền như vậy, nhưng  bà cụ xuất viện trong tình trạng hôn mê sâu,nói như anh Lung,  là về  để lo hậu sự. Nếu ngay  từ khi mới nhập viện, bác sỹ tiêm cho bà cụ mũi thuốc Actilyse  thì  có lẽ  hậu quả chưa  đến nỗi ?

                Câu chuyện mẹ anh Lung khiến tôi nhớ đến trường hợp cụ V. Cụ 83 tuổi thuộc thành phần có công với nước, có bảo hiểm y tế 100 % chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm thanh toán. Vì bị  tăng huyết áp và viêm đường tiểu,  cụ vào điều trị tại một bệnh viện ở thành phố Hồ Chí Minh. Bệnh cứ tái đi tái lại, nặng thêm, sức khỏe giảm sút, và  cụ rất đau đớn. Chỉ đến khi chấp nhận mua thuốc ngoài thì bác sỹ mới xét nghiệm, phát hiện loại vi khuẩn Klebsiella terrigena đã kháng lại loại thuốc rẻ tiền trong danh mục thuốc bảo hiểm y tế bác sỹ đã điều trị cho cụ. Cụ phải bỏ tiền mua loại thuốc Imcil 500mg (biệt dược Imipenem +Cilastalin ) với giá 278.000 đòng một lọ. Loại thuốc này không được bảo hiểm y tế thanh toán nên bệnh nhân không được tiêm.

               Bệnh nhân cấp tính đã khốn khổ như vậy, bệnh nhân mãn tính còn khốn khổ gấp trăm lần. Ví dụ bệnh viêm gan siêu vi C, phác đồ điểu trị thường phải  kéo dài hơn một năm, loại thuốc uống Ribavirin không đắt lắm nhiều người còn không có tiền mua, huống chi loại  thuốc tiêm Peginterferon tới 17..000.000 đồng một lọ thì đào đâu ra tiền?...

Ôi, lại nghĩ: Bệnh viện là nơi cứu người. Cũng là thân phận con người cả, mà người ta lại phân biệt quan tâm chu đáo hơn với người này, chỉ lạng qua người khác, bỏ cho ai chết? Từ “Bệnh viện Vì Dân” của bà Nguyễn Thị Mai Anh năm xưa, thành  “Bệnh viện Vì Quan” chỉ lo chính sách vốn đẳng từ thời bao cấp, dành cho cho quan chức cấp trung-cao. Gọi là chính sách với cán bộ, nhưng cả vài chục năm qua, nguồn thuốc cung cấp cho chính sách eo hẹp, 'văn hoá phong bì' cũng thâm nhập vào chốn chính sách  'cung đình' này. Cũng là cán bộ ngang nhau, nhưng người nhà bênh nhan nào biết cách nhiệt tình, bồi dưỡng' cho thầy thuốc chu đáo, vừa lòng họ thì bệnh nhân được quan tâm 'để mắt đến' nhiêu hơn, thuốc được cấp cũng xịn hơn. Còn nếu không, cứ nằm dài dài, cho gì được đó. Không ít vị cán bộ đã phải 'chạy làng', tìm đến các bệnh viện khác, dù tốn tiền, nếu muốn nhanh khỏi bệnh  và...muốn sống! Nay, bệnh viện Thống Nhất được 'đổi mới' có kèm theo các khoa Dịch vụ, từ đơn thuần bao cấp sang có thu -  lại Vì Tiền, chỉ biết có tiền. Càng nghĩ sâu, thấm thía, càng đau.

              Bác sỹ Trần Đông A phát biểu trong hội thảo bảo hiểm y tế: “Nhiều bệnh nhân bảo hiển y tế có khả năng cứu sống rất cao, nhưng đành phải ra về lo hậu sự vì không có tiền !”.

             Bảo hiểm y tế là một chính sách an sinh xã hội mang tính cộng đồng ,chia sẻ rủi ro với mọi người không may bị bệnh tật. Ngưởi bệnh hiểm nghèo chẳng mong gì hơn là được chữa tri bình đẳng. Nhưng bệnh nhân bảo hiểm y tế lại bị hắt hủi, khinh khi, phân biệt đối xử vì hầu hết họ là người nghèo,là cán bộ hưu trí bậc thấp, là người dân tộc thiểu số. Họ không có tiền vào phòng dịch vụ khám chữa bệnh theo yêu cầu  để  được chăm sóc tử tế, không được dùng các loại thuốc đặc trị và thiết bị y tế hiện y tế hiện đại... đã được “xã hội hóa” bằng sự “liên kết công tư”, là phương tiện để những thầy thuốc bất lương hái tiền.

             Bà Nguyễn Thị Kim Tiến, bộ trưởng y tế nói “ Bảo hiểm y tế nước ta ưu viêt hơn vì được nhà nước hỗ trợ một phần tiền khám chữa bệnh!”

            Vâng, chính sách rất nhân đạo, nhưng việc thực hiện lại đầu voi đuôi chuột. Thực tế, bệnh nhân bảo hiểm y tế nước ta đã và đang phải chịu cảnh khốn đốn mỗi khi khám và chữa bệnh.  Bởi vỉ các nhóm lợi ích lũng đoạn, tìm mọi cách vét tiền dân , nhét đầy tiền vào những túi tham của họ.   Một người lạc quan như phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan mà đã  phải nói thẳng  trước cuộc họp của Uỷ ban thường vụ Quốc hội mới đây: “ Tiền hỗ trợ dân nghèo, tiền chính sách thương binh liệt sỹ, tiền bảo hiểm y tế bị xà xẻo. Các cháu học sinh dân tộc thiểu số cũng bị hiệu trưởng ăn chặn. Liều vác xin cỏn con cũng bị bớt xén. Người ta ăn của dân không từ cái gì!”

              Bộ trưởng y tế  Nguyễn Thị Kim Tiến nói: “Các quy định do Bộ y tế ban hành đã có đầy đủ, ai không thực hiện nghiêm sẽ bị xử lý nghiêm minh!”. Một trong những quy định đó là cấm bác sỹ, điểu dưỡng viên nhận phong bì cùa người nhà bệnh nhân. Bộ trưởng Tiến tỏ ra rất kiên quyết: “Bệnh nhân và người nhà hãy dứt khoát không đưa phong bì và nếu thấy bác sỹ, điều dưỡng viên nảo nhận thì chụp ảnh gửi cho chúng tôi”.  Nhưng rồi cái nút thắt ấy cũng chính Bộ trưởng Tiến gỡ,  là có thể nhận phong bì sau khi điều trị vì đó là “quà”.

             Ngày 24-7-2013, một bức tâm thư của độc giả rất dài đã được đăng trên báo Kiến Thức, sau khi bà Bộ tưởng y tế có mặt ở Quảng Bình mà không đến thăm gia đình 3 cháu sơ sinh tại đây vừa chết vỉ tiêm vac xin. Trong thư có đoạn viết: “Thất vọng lắm! Đau đớn lắm! Nhưng tôi vẫn mong rằng những cái chất oan uổng của những đứa trẻ vô tội kia như hồi chuông đánh thức những con người chưa tận tâm , chưa có trách nhiệm cao trong công việc cao cả của mình!”.

            Điều 2 trong 9 điều y đức của Hải Thượng Lãn Ông viết: “Nên tùy bệnh cần kíp hay không mà sắp đặt đi thăm trước hay sau. Chớ nên vì giàu sang hoặc nghèo hèn mà nơi đến trước chỗ tới sau, hoặc bốc thuốc lại phân biệt hơn kém,  khi lòng mình có chỗ không thành thật thì khó mong thu được kết quả!”.

              Lời người xưa dạy thế, mong người thầy thuốc Việt Nam hãy nhớ lại và nhìn xuống ngưới nghèo. Họ đang thất vọng lắm, đau đớn lắm!

    M D

-----------------