"Nhân quyền - Gót chân Achilles của Việt Nam" !?

Gia tăng sử dụng điện thoại di động 

tại Việt Nam thúc đẩy tự do ngôn luận

** JAMES HOOKWAY

                                                                                        Bản dịch của Nguyễn Thái Nguyên

(Defend the Defenders)

* Wall Street Journal

Ngày 18/09/2013

HÀ NỘI – Kinh doanh smartphones và máy tính bảng đang bùng nổ tại Việt Nam cùng lúc với phong trào bảo vệ tự do Internet tại đất nước cộng sản này chứng tỏ dấu hiệu của sự sống.

Được biết đến với cuộc chiến tranh đầu tiên được chiếu trên truyền hình, Việt Nam hiện nay là một trong những điểm nóng của thế giới về phát triển Web di động.

Số lượng bán ra điện thoại và máy tính bảng chạy nền tảng iOS của Apple cùng với điện thoại và máy tính bảng chạy trên nền tảng Android của Google đã tăng gấp ba lần năm trước,theo công ty phân tích Flurry có trụ sở tại San Francisco. Đó là tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới chỉ sau Colombia. Khắp Hà Nội, các quán cà phê đường phố thường có đông đảo khách hàng chơi điện thoại và máy tính bảng trong khi nhâm nhi cà phê bản xứ. Nhưng đồng thời, Việt Nam cũng là một trong những nơi nguy hiểm nhất trên thế giới nếu sử dụng Internet.

Phóng viên Không Biên giới nói rằng có đến 35 blogger và người sử dụng web hiện đang bị cầm tù tại Việt Nam vì tội tuyên truyền chống chính phủ, với một số bản án kéo dài lên đến 13 năm tù vì viết blog và các bài báo. Số lượng tù nhân chỉ kém Trung Quốc. Trong một động thái mới nhất, các nhà lãnh đạo Việt Nam nói rằng họ đang tiến hành các bước để quản lý sự gia tăng sử dụng dịch vụ tin nhắn qua mạng Internet chẳng hạn như Viber, WhatsApp và Line.

Một số blogger đang cố đẩy ngược luật này bằng cách vận động chống lại Việt Nam tham gia Hội đồng Nhân quyền của Liên Hợp Quốc vào cuối năm nay. Cụ thể, họ đang chống lại Điều 258 Bộ Luật Hình Sự Việt Nam, với nội dung hình sự hóa các hoạt động “tuyên truyền chống nhà nước” hay “kích động chống lại dân chủ”. Một số hạn chế Internet khác cũng đang có hiệu lực, bao gồm một lệnh cấm chia sẻ các bài báo hay bình luận chính trị trên blog có hiệu lực vào ngày 1 tháng Chín.

“Chúng tôi không vi phạm bất kỳ luật nào. Chúng tôi chỉ muốn có một cuộc tranh luận về internet, không có gì hơn”, một blogger 25 tuổi trong mạng lưới, anh Trịnh Anh Tuấn cho biết. “Tuy nhiên, Điều 258 ngăn cản chúng tôi làm điều đó”

Sự lan truyền nhanh chóng của Internet, đặc biệt là thông qua điện thoại và máy tính bảng, đang gây đau đầu cho những lãnh đạo của một số quốc gia châu Á. Trung Quốc từ lâu đã đầu tư rất nhiều vào công nghệ lọc tiếng nước ngoài được biết đến như “Vạn Lý Tường  Lửa của Trung Quốc” và hiện đang đẩy mạnh các nỗ lực để ngăn không cho người dân lan truyền các tin đồn chính trị. Thái Lan sử dụng luật Tội Phạm Máy Tính để truy tố những người trích hoặc đăng các tài liệu nói xấu hoàng thân, người được tôn kính và rất có ảnh hưởng chính trị. Singapore trong tháng Sáu đã bắt đầu áp đặt quy định cấp phép với các trang tin tức điều hành bởi Yahoo! Singapore và hai công ty truyền thông địa phương, chính phủ yêu cầu họ tuân thủ các điều lệnh của chính phủ nhằm loại bỏ nội dung bị phản đối trong vòng 24 giờ và bắt họ phải đặt cọc $39,000 để đảm bảo.

Dù vậy, ở Việt Nam dường như rất căng thẳng.

Chính phủ Việt Nam cho biết hạn chế web được thiết kế để bảo vệ sở hữu trí tuệ và hạn chế sự lan truyền của những thứ được mô tả là nội dung gây hại. Giám đốc điều hành ngành công nghiệp tư nhân cho rằng những lo lắng về các ứng dụng trò chuyện ngày càng nhiều hơn vì chúng hút doanh thu từ các công ty viễn thông nhà nước. Một phát ngôn viên của chính phủ đã từ chối bình luận.

Nhưng sự lan truyền của các trang web ở đây vào đúng thời điểm nóng bỏng của đất nước, khi mà nước này đang cố gắng để đưa nền kinh tế trở lại đúng quỹ đạo sau khi bong bóng tín dụng một thập niên nổ tung vào năm 2009. Các “vết bầm tím” sau cùng dẫn đến sự liên tục mất giá đồng tiền và lạm phát hai con số, cùng với một khoảng thời gian kéo dài của đấu đá nội bộ trong hàng ngũ chóp bu Đảng Cộng sản đã thúc đẩy Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã ra lệnh đàn áp các nhà hoạt động trên mạng.

Mặc dù cho đến nay, hơn 100 blogger đã ký một tuyên bố chống lại Điều 258, và đang hướng tới việc sử dụng ghế ứng cử viên của Việt Nam tham gia Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc tại cuộc bầu cử tháng mười làm đòn bẩy để Bộ Chính trị Hà Nội lới lỏng các biện pháp ngăn chặn Internet.

“Chúng tôi hy vọng rằng Việt Nam sẽ xem xét việc huỷ bỏ Điều 258 để thể hiện cam kết và đóng góp cho việc thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền”, nhóm này cho biết trong một tuyên bố.

Ông Tuấn và các thành viên khác của mạng lưới nói rằng họ nhận thức rằng họ có thể không đạt được nhiều so với mục đích chiến dịch đề ra. Vì một điều, hồ sơ nhân quyền xấu hiếm khi là một trở ngại cho việc bầu vào Hội đồng Nhân quyền LHQ. Trong số các ứng cử viên năm nay có Nga và Trung Quốc. Thành viên hiện tại cũng bao gồm Libya, Kazakhstan và Congo.

Thông điệp nguy hại đã phân tán. Hai blogger đã bị bắt giữ bởi cảnh sát sau khi công bố công khai các nội dung của Tuyên bố của Liên Hợp Quốc về Nhân quyền.

Tuy nhiên, dấu hiệu cho thấy chính phủ có thể sẵn sàng quay lại chiến dịch chống lại những người bất đồng trên mạng khi mà nước này ý thức được hình ảnh của mình đối với nước ngoài. Mỹ và các chính phủ khác đã kịch liệt phê phán những hạn chế Internet của Việt Nam, trong khi gã khổng lồ Internet Google và Facebook lo lắng rằng việc mở rộng các biện pháp của chính quyền có thể kìm hãm sự phát triển của các doanh nghiệp Web.

Tháng trước, Việt Nam đã thả một nhà bất đồng chính kiến bị kết tội ​​và giảm án tù cho người khác khác, ông Carlyle Thayer giáo sư danh dự tại Học viện Quốc phòng Úc và là một chuyên gia về Việt Nam cho biết. Ông cho rằng động thái có thể giúp Hà Nội bảo đảm chiếc ghế tại hội đồng Liên Hợp Quốc, trong khi cũng giảm bớt căng thẳng với Mỹ, đối tác thương mại lớn của Việt Nam.

“Nhân quyền có khả năng là gót chân Achilles của Việt Nam, đặc biệt là trong quan hệ với Mỹ” ông Thayer cho biết.

Tuy nhiên nguy cơ ở đây là các lãnh đạo của đất nước này sẽ tiếp tục tấn công trên Web khi họ cảm thấy trong tình trạng bị đe dọa. Vào ngày 11 tháng 9, một cựu chiến binh 65 tuổi đã trở thành blogger mới nhất bị hứng chịu nặng nề. Ông Ngô Hào bị tuyên án 15 năm tù vì vi phạm một điều khoản của bộ luật hình sự Việt Nam do “thực hiện các hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”

* Nguồn: Wall Street Journal 

----------------