Translate

Trang BVB1

Thứ Hai, 6 tháng 4, 2015

Tránh né, chối quanh…“HẾT KHÔN DỒN ĐẾN DẠI”!

 
* Ts. TÔ VĂN TRƯỜNG
Ca dao Việt Nam có câu :
“Khôn ngoan chẳng lọ thật thà,
Lường thưng, tráo đấu, chẳng qua đong đầy”.

“Thưng” và “đấu” là hai dụng cụ đo lường thời xưa . Thưng thường dùng để đong gạo, còn đấu dùng để đong thóc lúa. Báo Lao Động ngày 4/4/2015 đăng bài báo: “Tập đoàn công nghiệp Than khoáng sản Việt Nam (TKV): Dự án alumina Tân Rai đang chứng minh hiệu quả kinh tế”. Có ý kiến bình luận nội dung bài báo chỉ thấy có tính chất đối phó, “đong đầy” tránh né, chối quanh ... thì sẽ  “hết khôn, dồn đến dại”!
Ts. Tô Văn Trường
Tôi đã đọc kỹ bài báo nói trên, đây không phải là văn bản trả lời từ Bộ Công thương và TKV (theo chỉ đạo của Thủ tướng) về 12 điểm của các nhà khoa học gửi từ tháng 10/2014 và hàng loạt các câu hỏi mới nêu ra trong buổi tọa đàm về dự án bô xít Tây Nguyên do Pannature tổ chức cuối tháng  3 vừa qua,. Tuy nhiên, khách quan đánh giá, đây là bước đầu đáng hoan nghênh TKV đã công khai đối thoại dù mới là gián tiếp và chưa trực tiếp đi vào những vấn đề cụ thể đã được các nhà phản biện nêu ra.
.
Về đấu thầu “7 chọn 3, rồi chọn 1”:
7 công ty tham gia đấu thầu này thì 4 là của Trung Quốc. MCC (Metallurgy Construction Company) là công ty luyện kim Trung Quốc. MCC cũng đã tham gia xây dựng Gang Thép Thái Nguyên. Vì VN không có vốn, nên thường yêu cầu các bên tham giá thầu phải giúp thu xếp vốn, thậm chí còn yêu cầu lãi suất thấp.
                                             >> Lời thanh minh khó hiểu   
Nhìn danh sách đấu thầu, có 3 “anh Tây” nhẩy vào cho vui thôi. Các công ty phương Tây thì “tiền trao-cháo múc”, không thể thu xếp vốn được, các chính phủ của họ cũng không có “văn hóa kiểu Trung Quốc”.
TKV và Bộ Công thương đừng quên rằng ABB Switzerland Ltd là công ty chuyên kỹ thuật điện, không có làm bauxite. Machahon Construction là công ty khai khoáng và dịch vụ kỹ thuật ở Australia. JGC-Technip là hai công ty kỹ thuật, chuyên nhiều về hóa dầu, họ tham gia thiết kế, cung cấp kỹ thuật cho Dung Quất.
Mặt khác, khi các nước phương Tây nghe nói có 4 công ty Trung Quốc nhẩy vào rồi, thì họ rút lui ngay vì biết không thể cạnh tranh với chào thầu kiểu Trung Quốc.  Nhất là, họ biết được Chính phủ Trung Quốc có chính sách thu xếp vốn cho các dự án mà các công ty Trung Quốc thắng thầu ở nước ngoài, với điều kiện thiết bị phải từ Trung Quốc vv… và Trung Quốc còn miễn các loại thuế cho các công ty này. Thủ thuật bỏ thầu giá rẻ, nhưng khi ký kết hợp đồng và quá trình thực hiện dự án tìm mọi cách để đội vốn, “xỏ mũi” phía Việt Nam (kể cả dự án bô xit Tây Nguyên) là chuyện “thường ngày ở huyện” của các đối tác Trung Quốc. 

Về công nghệ và tính kinh tế
Tôi tin là TKV sẽ không bao giờ đề cập một cách cụ thể, do năng lực hạn chế, họ không nắm bắt được thực chất vấn đề và cũng vì đã leo lên lưng “cọp” thì phải cố bám cho khỏi ngã và bị ăn thịt. Để chứng minh quan điểm xây dựng là đúng, thì tốt nhất tìm cách làm cho đạt công suất thiết kế, đạt chất lượng sản phẩm, giá thành cạnh tranh, quản lý tốt.
Muốn làm được như vậy phải minh bạch, công khai, lắng nghe phản biện, thuê tư  vấn độc lập phương tây đánh giá lại toàn bộ dự án. Những vấn đề về công nghệ hiện đại, yêu cầu đối với luyện alumina  và các bất cập của dự án bô xít Tây Nguyên đã được đề cập phân tích rất  rõ trong bài : “Nói lấy được” (tác giả Tô Văn Trường)  .
Dự án Tân Rai chậm đi vào sản xuất 2 năm, có phải lỗi chủ yếu là do Trung Quốc? Như vậy, không rõ có khoản đền bù thiệt hại cho Việt Nam không, và thời gian trả nợ Trung Quốc  như thế nào?

Yêu cầu công khai minh bạch
TKV luôn khảng định dự án bô xit Tây Nguyên là hiệu quả, thì hãy công khai minh bạch công bố các báo cáo tài chính đã được kiểm toán. Hay nói cụ thể hơn là:  
1. Bản tổng kết tài sản (balance sheet). Trong  bản tổng kết tài sản nói rõ phần vay vốn, có ghi chú điều kiện các hợp đồng vay (lãi suất, thời gian hoàn trả )
2. Bản báo cáo lợi tức trong năm (income statement): doanh thu, chi phí (chi phí đầu tư, chi phí khai thác). Trong chi phí có ghi chú rõ phần giá điện, bù lỗ điện (công ty Trần Hồng Quân).
3. Giá thành alumina theo khoản mục  (chi phí nhân lực, lương, khấu hao, chi phí khác). Giá thành alumina theo công đoạn (khai thác, chế biến, vận tải vv…)
4. Bản báo cáo ước tính lợi tức trong tương lai.
5. Bản báo cáo về tác động môi trường và các hoạt động bảo vệ  vv...
Từ các thông tin nói trên, các chuyên gia phản biện sẽ giúp TKV tính toán cụ thể bài toán hiệu quả kinh tế của dự án “nói có sách, mách có chứng”!  

Văn hóa tiếp thu phản biện
            Trong bài viết “Ai phải chịu trách nhiệm về tình hình đất nước hôm nay” tôi đã nêu rõ một bài học sâu xa là văn hóa tiếp thu phản biện xã hội (cầu thị, lắng nghe, tôn trọng ý kiến phản biện đa chiều). Chân lý của quyền lực đã thắng quyền lực của chân lý hết lần này đến lần khác. Không chỉ là văn hóa tiếp thu phản biện mà còn là văn hóa tự chịu trách nhiệm cá nhân.
Tiếng nói phản biện xã hội của người dân, trí thức, chuyên gia về dự án bô xit Tây Nguyên đều xuất phát từ cái tâm và ý thức xây dựng nhưng không còn là những tiếng đàn bầu thánh thót du dương. Vì còn đâu những cánh đồng cỏ xanh non, những bờ xôi, ruộng mật, còn đâu những cánh rừng bạt ngàn Tây Nguyên vươn lên từ đất để bảo vệ đất. Những tiếng nói phản biện xã hội đang trở thành tiếng cồng, tiếng chiêng của Tây Nguyên hùng vĩ, là tiếng sóng gầm trong bão của biển Đông đang ôm ấp đất nước còng lưng hình chữ S mảnh mai đầy đau thương, bất hạnh này.
Phản biện để kịp thời biết những điểm hay và cái dở, khuyết điểm để kịp thời điều chỉnh, sửa chữa. Tiếng nói phản biện là tiếng lòng chắt lọc từ trí tuệ của các trí thức, người dân có trái tim hàng đêm nhỏ máu trước vận nước.

Thay lời  kết
Bộ Công thương và TKV hãy nhìn lại hành động thức thời gần đây của Chính phủ trong việc sửa lại luật Bảo hiểm xã hội, tỉnh Thừa Thiên Huế cho dừng dự án xây dựng khu du lịch nghỉ dưỡng quốc tế ở đèo Hải Vân, Hà Nội dừng việc chặt cây xanh, và Đồng Nai dừng dự án lấn sông Đồng Nai vv...
Dự án bô xit Tân Rai và Nhân Cơ đã đầu tư khoảng 1,5 tỷ đô la, không dễ dừng lại. Cần mời các chuyên gia tư vấn độc lập phương Tây có kinh nghiệm và chuyên môn sâu, đánh giá toàn bộ qúa trình hình thành dự án, quy trình sản xuất, công nghệ, hiệu quả kinh tế xã hội và môi trường để làm cơ sở đối chứng quyết định cho bước đi tiếp theo. 
Đương nhiên là TKV  phải nói như nội dung bài báo nói trên. Nếu lãnh đạo sáng suốt thì phải yêu cầu TKV "đối thoại" trực tiếp, trả lời cụ thể từng câu chất vấn của những nhà phản biện để cùng nhau tìm cách giải quyết “lối ra” có lợi nhất cho đất nước, cho dân tộc.
T.VT (Ban chủ nhiệm chương trình nghiên cứu khoa học KC08/11-15 Bộ KHCN)
/Tác giả gửi BVB/
---------------

17 nhận xét:

  1. Bài viết rất thuyết phục TKV hãy đối thoại trực tiếp với các nhà khoa học để ba mặt một lời để cùng nhau tìm giải pháp thích hợp nhất, đỡ thiệt hại nhất vì đã cưỡi trên lưng cọp rồi

    Trả lờiXóa
  2. Càng đọc các bài viết về bô xit càng giận các cái đầu ù lỳ, lợi ích riêng không chịu nghe lời khuyên của đại tướng Võ Nguyên Giáp và các nhà khoa học ngày từ đầu thì ngày nay đâu có tiến thoái lưỡng nan. Giá phải trả qúa ắt là dân mất lòng tin.

    Trả lờiXóa
  3. Trước mắt cần đối thoại giữa các nhà khoa học và TKV nhưng phải ghi âm đầy đủ để sau này lịch sử phán xét và lãnh đạo nghe lại cho rõ. Tiếp đó, mời tư vấn độc lập phương tây có tay nghề giỏi cùng tham gia coi như trọng tài quốc tế. Xem ra cuộc đấu này dai dẳng mãi chưa có hồi kết. Thảo dân không có chuyên môn nhưng đọc các bài viết phản biện vẫn thấy dễ nghe, dễ hiều và thuyết phục hơn nhiều các giải trình của Bộ công thương và TKV.

    Trả lờiXóa
  4. Phản biện thì cứ phản biện quyền ta thì ta cứ làm

    Trả lờiXóa
  5. Hiện nay đang có cuộc chiến "ai thắng ai ? " về sự
    KIÊN NHẪN của người dân và LÌ LỢM của đảng và
    nhà nước CsVN.đối với vô số vấn đề phơi bày trước
    mắt (nhãn tiền) mà không thể giải quyết gì được,cứ
    nhì nhằng,dai dẳng,tù mù...mãi nhưng vô lý là không
    ai chịu TRÁCH NHIỆM cả ! Tại sao ?
    Tất cả đều có một câu trả lời DUY NHẤT là đất nước
    không vận hành một cách dân chủ,goị tắt là nhà nước
    PHÁP QUYỀN mà là tuỳ tiện,vô pháp và phi pháp,cho
    nên người dân mãi mãi là NẠN NHÂN bị cường quyền
    đè đầu cỡi cổ nhưng ở đây họ là nạn nhân gián tiếp
    của việc phát triển kinh tế mờ ám (o minh bạch) !

    Trả lờiXóa
  6. Chuyện bô xít rõ như ban ngày, người ta cố tình lẩn tránh hỏi một đằng trả lời một nẻo là đúng vì tranh luận công khai trực tiếp với các chuyên gia, nhà phản biện để mà chết cả lũ à. TKV chỉ là cấp thừa hành, ăn theo nói leo.

    Trả lờiXóa
  7. Tôi vừa có dịp gặp mặt 2 đứa bạn làm ở TKV nó bảo phản biện như Ts Nguyễn Thành Sơn thẳng băng, "vạch áo cho người xem lưng" cách đây 7 năm có lần hút chết vì bị cấp trên đe cho nghỉ việc. Các bài phản biện về bô xit của chuyên gia Tô Văn Trường rất sâu sắc càng làm TKV khốn khổ, rất khó biện minh.

    Trả lờiXóa
  8. Thật tình Đảng lảnh đạo nhưng trí thức ô hợp lại lệ thuộc Tàu - Chỉ bảo vệ nồi cơm của Đảng ,Dân chết mặc Dân - Mất đất mất đảo , Đảng vẫn bình chân không cương quyết đâu tranh - Những dự án sai lầm không quyết sữa - Trách nhiệm về Đảng quá rỏ ràng nhưng Đảng đứng trên Pháp Luật thì chẳng ai chịu trách nhiệm làm cho Đất Nước ngày càng tụt hậu , nợ nâng chồng chất sẽ có ngày VN rơi vào Trung Cộng chịu lệ thuột mà thôi .
    Trí thức yêu Nước không thể ngồi yên để Đảng tự tung tự tát không lẽ chấp nhận lệ thuột Tàu Cộng - Không lẽ đễ các quan tham thi nhau vơ vét làm cho Đất Nước cạn kiệt - Dân chúng lầm than thất nghiệp - Trộm cướp hoành hành -
    Hiện nay Nhân Dân đả thấy bộ mặt thật của Đảng - mạo danh tầng lớp Công Nông nhưng thật ra là nhóm lợi ích chỉ vụ lợi phe nhóm mà thôi -
    Hảy vì Nước vì Dân Tộc sống còn - Chấp nhận hy sinh giang khổ từng bước đấu tranh đừng ngồi im chụi trận khổ nhục cho đời và con cháu mai sau -

    Trả lờiXóa
  9. Phản biện chúng lại cho là "tấn công" là "phản động" đúng là bọn "phản tiến bộ", thế thì làm sao đất nước phát triển được cơ chứ !

    Trả lờiXóa
  10. cách đây mấy năm trên diễn đàn quốc hội bộ công thương và bộ tài nguyên môi trường tuyên bố : công nghệ khai thác boxit tây nguyên là công nghệ tiên tiến nhất thế giới và bộ tnmt sẽ giám sát 24/24 để bảo đảm an toàn,không gây ô nhiễm đến môi trường....

    Trả lờiXóa
  11. Bộ khoa học công nghệ thành lập các hội đồng khoa học thường dựa vào học hàm học vị nhưng thực chất nhiều vì có hàm nhưng học lý thuyết đã lâu không thực hành lại không chịu cập nhật thông tin tư liệu mới của thế giới (có giáo sư vẫn yếu ngoại ngữ) lại lười đọc và sợ nói thẳng lần sau bj ra rìa nghỉ chơi nên toàn là nói dựa nói leo làm sao mà phản biện có chất lượng được cơ chứ hở trời. TKV N bảo chứng cho mình bởi nhiều vị "gà sống thiến sót" (viết tắt của giáo sư tiến sĩ) Hic

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Hoàng Xuân Mạnhlúc 19:03 6 tháng 4, 2015

      Những vị đã đào tạo ở Liên Xô , (trừ một số môn khoa học tự nhiên), còn thì lạc hậu và bị đào tạo ngược, sai quy luật, nhất là về kinh tế và KHXH nay coi như chưa học, chưa thi, vì mớ kiến thức ấy không phù hợp mà còn có hại cho Cơ chế thị trường hiện nay! Nhà khoa học, GS.TS nhưng nay lạc hậu hơn cậu học sinh cấp 3!

      Xóa
  12. Đất nước muốn phát triển trước hết phải có lãnh đạo đủ tâm đủ tầm. Lãnh đạo giỏi là những người biết cầu thị và sử dụng người giỏi hơn mình. Chính các chuyên gia chuyên sâu, giầu bản lãnh và có chính kiến là nguồn lực và chỗ dựa vũng chắc cho các vị lãnh đạo quản lý đất nước.

    Trả lờiXóa
  13. Công nghệ của Tầu học mót phương Tây (chưa được thực hành ở Trung Quốc) đem vào thử nghiệm ở dự án bô xít Tây Nguyên mà cứ gân cổ nói là tiên tiến bị các nhà phản biện vạch trần cái sai trước bàn dân thiên hạ, không biện minh được chỉ còn cách chụp mũ bù lu bù loa là tấn công! Xin lỗi suýt chút nữa tôi chủi bạy TKV lại ảnh hưởng đến những người chân chính như TS Nguyễn Thành Sơn, Ông Ban và những người ngoài cuộc dự án xấu hổ này.

    Trả lờiXóa
  14. Các bài viết của TS Tô Văn Trường về chủ đề kinh tế , thường rất sắc nhọn , thật kính nể .

    để gió cuốn đi

    Trả lờiXóa
  15. TKV trước giờ chỉ quen làm ăn theo kiểu kiếm chát, lợi ích nhóm từ tài nguyên của ĐẤt nước chứ nào biết làm giàu cho nước. Chỉ có tổ chức thi tuyển tìm người tài lãnh đạo TKV thì may ra tai nguyên của Việt nam mới có lợi nhuận, đúng nghĩa là " vàng" cho Tổ quốc

    Trả lờiXóa
  16. Dự án 1,5 tỉ USD không dễ dừng lại. Nhưng nếu không dừng thì con số lỗ sẽ là bao nhiêu? tiền đâu bù lỗ để nuôi bộ máy sản xuất kinh doanh không có lãi này. Lỗ kế hoạch là 5 năm. Ai dám bảo sau 5 năm là có lãi? trong 5 năm có tính khấu hao không? máy móc hao mòn, tiền đâu để bảo dưỡng? Lỗ mà. Thế ra TKV cưa mang tiền ra đốt à?

    Trả lờiXóa