NSUT Kim Chi nói về ‘Hải chiến Hoàng Sa’ 1974

Vào chiến trường Đông Nam bộ Kim Chi là thành viên trụ cột của Đoàn Văn công giải phóng. Hơn 10 năm sống trong chiến trường, đối mặt với gian khổ, hy sinh, hàng ngày cận kề với cái chết, tiếng hát và những vai diễn của Kim Chi đã đồng hành cùng các chiến sĩ trong cuộc chiến đầy gian khổ, hy sinh và mất mát. Có những lúc Kim Chi tưởng mình sẽ gục ngã.

Nhưng người đàn bà có ‘tinh thần thép’ từng dám vượt Trường Sơn ấy đã mạnh mẽ và can trường sống để nuôi con, sống để cống hiến, sống để làm việc nên Kim Chi vẫn tham gia đóng khá nhiều phim, Chín Băng Tâm (Biển sáng); Sáu Hiền (Bài ca không quên); Tú Dung (Đằng sau vụ án hồ Con Rùa); vợ Sáu Lèo (Biệt động Sài Gòn); vợ Bảy Xoài ( Những đứa con biệt động Sai Gòn; Má Hai (Đôi cánh đồng tiền);… và nhiều phim vidio…Chị còn làm đạo diễn nhiều phim, viết kịch bản sân khẩu như “Nhảy múa với quỷ” năm 2012, được giải Ba về kịch bản; kịch bản phim “Sống để yêu thương”…Dù không có nhiều vai chính nhưng những vai diễn của Kim Chi ít nhiều đều để lại ấn tượng trong lòng khán giả một thời (BVB).

                                                     *         *         *

… Nghệ sĩ ưu tú Kim Chi, tên đầy đủ là Nguyễn Thị Kim Chi, sinh ngày 15 tháng 6 năm 1943, tại Rạch Giá ( Kiên Giang).

Thân phụ nghệ sĩ Kim Chi là liệt sĩ chống Pháp, nên năm 11 tuổi (1954), bà đã  tập kết ra Bắc.

Bà học khóa diễn viên điện ảnh đầu tiên năm 1959-1962.

Năm 1964, bà Kim Chi cùng chồng là đạo diễn Hồng Sến trong đoàn điện ảnh từ Hà Nội vượt Trường Sơn vào chiến trường. Bà vừa là diễn viên, vừa là M.C của đoàn Văn công “Giải phóng”.

Năm 1974, NS Kim Chi trở ra Bắc. Năm 1976 bà đi tu nghiệp đạo diễn Sân khấu ở Bungaria. Năm 1978, về giảng dạy ở trường Sân Khấu 125 Cống Quỳnh TPHCM (Sau sát nhập gọi là Trương Sân Khấu và điện ảnh.) Mãi đến năm 2011, NS Kim Chi mới được phong NSUT. Bà đã nghỉ hưu từ năm 2000 nhưng vẫn tham gia sáng tác sân khấu và điện ảnh, thỉnh thoảng đóng phim.

Sau đây, xin mời quý vị theo dõi cuộc trò chuyện của Phạm Thanh Nghiên với Nghệ sĩ ưu tú Kim Chi (1-2014).

*

- PTN: Trước hết cháu xin cảm ơn Nghệ sĩ ưu tú Kim Chi đã dành cho cháu, một phóng viên “bất đắc dĩ” buổi phỏng vấn ngày hôm nay. Câu hỏi đầu tiên, xin cô cho biết cô biết gì về cuộc hải chiến HS cách đây 40 năm?

- NSUT Kim Chi: Mãi đến những ngày gần đây, qua email của bạn bè gửi tới tôi mới biết chuyện có bảy mươi tư chiến sĩ Việt Nam Cộng Hòa đã hy sinh năm 1974 để bảo vệ hải đảo Hoàng Sa. Điều này thật là một tệ hại đối với kiến thức của tôi. Trong khi đó cách đây ba năm giáo sư Tương Lai đã chính thức công khai trong buổi mít-tinh tự tổ chức lấy với nhau tại Câu lạc bộ Phaolô Nguyễn Văn Bình ở đường Nguyễn Thông, Thành phố Hồ Chí Minh.

- PTN: Xin cô cho biết cảm nghĩ của cô đối với sự hi sinh của 74 người lính hải quân VNCH?

- NSUT Kim Chi: Tôi vô cùng xúc động, ngưỡng mộ và biết ơn những người lính VNCH đã anh dũng hy sinh để bảo vệ hải đảo Hoàng Sa thuộc lãnh thổ VN của chúng ta.

- PTN: Suy nghĩ của cô như thế nào về những người lính của cả 2 bên chiến tuyến bảo vệ đất nước? Đối với cô, có sự khác biệt gì không giữa những người lính VNCH như trung tá Ngụy Văn Thà và đồng đội của ông với những người lính QĐVN đã hy sinh ở chiến trường biên giới Việt-Trung vào năm 1979 và 1984?

- NSUT Kim Chi: Với tôi những ai sẵn sàng đem tính mạng của mình ra để bảo vệ đất nước thì tôi đều coi tất cả là anh hùng. Người lính VNCH năm xưa hy sinh để bảo vệ biển đảo Hoàng Sa và người lính QĐVN hy sinh để bảo vệ biên giới phía Bắc đều cao cả. Các anh đều xứng đáng được tôn vinh.

- PTN: Ngày xưa những người lính VNCH bị gán với từ “ngụy”, ngày hôm nay cô nghĩ sao về điều ấy?

- NSUT Kim Chi: "Ngụy quân, ngụy quyền, lính ngụy". Chính bản thân tôi cũng từng dùng những từ này khi kể chuyện hoặc khi viết lách mà không hiểu rõ ý nghĩa của từ ấy. Dùng như một thói quen theo sách báo và các phương tiện truyền thông của CHXHCNVN. Về sau một người bạn thuộc đàn anh đã giảng cho tôi hiểu từ "ngụy". Tôi thấy xấu hổ về sự kém hiểu biết của mình và từ đó không bao giờ dám dùng nữa.

- PTN: Cô có nghĩ là nên vinh danh những người lính VNCH ở trận chiến HS năm 1974 không? Nếu có, cô có sẵn sàng tham gia không?

- NSUT Kim Chi: Vinh danh những người lính VNCH ở trận chiến Hoàng Sa năm 1974 là một việc làm vô cùng ý nghĩa. Nó biểu hiện lòng biết ơn sâu sắc của nhân dân và đất nước đối với những người con ưu tú của Tổ Quốc VN.

Về việc này nhà nước đi sau dân, dẫu muộn mằn nhưng như vậy là đáp ứng một nguyện vọng đã chín muồi trong lòng nhân dân.

- PTN: Theo cô, có những tương đồng hay khác biệt gì giữa những người lính ngày xưa hy sinh bảo vệ biển đảo và những công dân VN ngày nay xuống đường thể hiện lòng yêu nước và phản đối Trung Quốc xâm lấn HS, TS và Biển Đông?

- NSUT Kim Chi: Tôi vô cùng ngưỡng mộ những công dân VN đã xuống đường biểu tình chống lại hành động lấn chiếm biến đông của Trung Quốc. Những người ấy đã từng bị bắt bớ tù đầy mà vẫn không hề nao núng. Tôi ngưỡng mộ và kính trọng họ.

- PTN: Bốn mươi năm kể từ ngày 74 chiến sĩ VNCH hy sinh để bảo vệ biển đảo, ngày hôm nay HS vẫn bị chiếm đóng bởi TQ. Theo cô cần phải có những hành động, công việc cụ thể gì mà cá nhân cô- một nghệ sĩ có thể thực hiện hay tham gia góp phần?

- NSUT Kim Chi: Tôi nghĩ để góp phần thiết thực vào việc chống TQ bành trướng chính là lên tiếng ủng hộ và bảo vệ những người dám xuống đường. Tôi muốn viết một kịch bản để ca ngợi những gương hi sinh cao cả của những người quên cả mạng sống của mình để đòi công lý. Tôi ước mong có nhiều văn nghệ sĩ mạnh mẽ hơn trong sự bày tỏ chính kiến... Nhưng điều này hình như không nhiều người đồng tình với suy nghĩ của tôi.

- PTN: Thưa cô, hiện No- U Hà Nội đang có Lời kêu gọi đồng bào tham gia Lễ tưởng niệm 40 hải chiến Hoàng Sa năm 1974 vào 8 giờ 30 phút ngày 19 tháng 1 tại Hà Nội. Cô nghĩ sao về việc này và cô có dự tính tham gia không?

Nghệ sĩ Kim Chi nhặt rau muống lo bữa ăn cho gia đình 
                                                          (Ảnh: BVB)

- NSUT Kim Chi: Chắc chắn vợ chồng tôi sẽ rủ nhiều bạn bè cùng tham dự ngày lễ tưởng niệm các chiến sĩ VNCH. Một việc làm ý nghĩa như thế làm sao có thể vắng mặt được.

- PTN: Từ ngàn năm nay, qua bất kỳ thời đại nào, chế độ nào người dân VN ta đều thể hiện lòng yêu nước nồng nàn, cô có suy nghĩ gì về các bạn trẻ khác biệt về chính kiến? Ý cháu đang nhắc đến những bạn vẫn đang ra sức truyền bá sự thật hiện tại và lịch sử về HS - TS bất chấp khó khăn, thậm chí tù đầy trong khi nhiều bạn khác luôn muốn chối bỏ sự thật lịch sử? Tại sao lại có hiện thực này thưa cô?

- NSUT Kim Chi: Non sông đất nước chúng ta đời nào cũng dựa vào sức mạnh của tuổi trẻ. Ngàn đời nay đội ngũ ra chiến trận đều là những chàng trai cô gái. Tuổi trẻ đầy nhiệt huyết và sức lực. Khi người ta yêu nước thì người ta hành động để bảo vệ đất nước. Nhưng cũng có rất nhiều người e ngại không muốn dấn thân. Điều đó cũng rất dễ hiểu thôi bởi họ còn nhiều lo toan cho tương lai cá nhân: tiền tài, danh vọng, địa vị... Thậm chí những người đó cười chê rằng kẻ dấn thân là ngu dại. Người ta quan niệm rằng tiền đồ cá nhân là trên hết... Loại người này thường là con nhà giàu có hoặc con các quan chức. Cái đích mà họ nhắm tới là những chiếc ghế, những tập đoàn kinh tế giàu sụ.

Cuộc sống cái tốt và cái xấu lẫn lộn, đó là điều tất yếu.

- PTN: Theo cô, 40 năm sau những thế hệ tương lai sẽ đánh giá và nghĩ gì về thế hệ ngày hôm nay khi họ cùng chung nhau tổ chức Kỷ niệm 40 năm hải chiến HS năm 1974?

- NSUT Kim Chi: Vừa qua đã có kỷ niệm chiến tranh biên giới Tây Nam, như thế là một bước khẳng định trở lại đường lối, và vấn đề hòa giải hòa hợp dân tộc. Rồi kỷ niệm ngày mà Trung Quốc chiếm Hoàng Sa của Việt Nam Cộng Hòa. Đài truyền hình Đồng Nai đã truyền đi bộ phim "Hải chiến Hoàng Sa" do Việt Nam Cộng Hòa quay trước 1975.

Đấy là những động thái có ý nghĩa cực kỳ to lớn. Nếu làm sáng tỏ những điều này ra phải gắn kết vấn đề Dân chủ với động lực lòng yêu nước chống kẻ thù xâm lược. Khi hai yếu tố này gắn kết lại với nhau, sẽ tạo nên nguồn động lực rất lớn, không gì có thể ngăn cản được.

Từ trước đến nay vì sợ mất lòng TQ nên ta đã né tránh sự thật.

Đó là một đường lối sai lầm, không thể chấp nhận được. Bây giờ nêu gắn Yêu nước với Dân chủ thì không gì hay hơn.

Đã đến lúc phải có một chính sách hòa giải và hòa hợp dân tộc, mới có thể tạo nên động lực mới để xây dựng đất nước Việt Nam giàu mạnh.

Tôi hy vọng rằng việc tổ chức lễ tưởng niệm 40 năm hải chiến Hoàng Sa 1974 sẽ là khởi đầu cho sự xóa bỏ những ngăn cách để đi đến sự hòa giải dân tộc vốn đã quá nhiều khổ đau mất mát. Tôi khát khao một ngày mọi người nắm chặt tay nhau để kiến tạo đất nước.

- PTN: Cháu xin cảm ơn Nghệ sĩ Ưu tú Kim Chi đã dành cho cháu buổi trò chuyện ngày hôm nay. Kính chúc cô sức khỏe, bình an và mong rằng, Dân chủ sẽ hiện diện trên quê hương ta trong một tương lai không xa. Và Hoàng Sa, Trường Sa sẽ trở về với đất mẹ Việt Nam như mong muốn của cô, của cháu và của hàng triệu con dân nước Việt.

Phạm Thanh Nghiên (thực hiện)

--------------