EVN sẽ bị ‘Xóa thế độc quyền’ điện ?

Khi chuyển sang thị trường bán buôn điện cạnh tranh, các đơn vị phát điện sẽ được tự do lựa chọn bán điện cho 5 tổng công ty phân phối. Các khách hàng lớn đủ điều kiện sẽ được trực tiếp mua điện từ các đơn vị phát điện thông qua thị trường điện. EVN bị xóa thế độc quyền.

Ngày 10/8/2015, Thiết kế chi tiết Thị trường bán buôn điện canh tranh đã được phê quyệt theo Quyết định số 8266/QĐ-BCT của Bộ Công Thương. Theo kế hoạch được phê duyệt, thị trường bán buôn điện cạnh tranh sẽ được triển khai theo 3 giai đoạn: i) thí điểm mô phỏng trên giấy trong năm 2016; ii) vận hành thí điểm năm 2017 - 2018; và iii) vận hành chính thức từ năm 2019.

Xung quanh nội dung về thị trường bán buôn điện cạnh tranh, Vinanet có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương).

- Khi chuyển sang thị trường bán buôn điện cạnh tranh, doanh nghiệp mua điện truyền thống như EVN sẽ "đứng" ở đâu trong thị trường này, thưa ông?

- Ông Nguyễn Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực: Trong thị trường phát điện cạnh tranh hiện nay, các doanh nghiệp phát điện cạnh tranh để bán cho người mua duy nhất là EVN. Sau đó, EVN sẽ bán lại 5 tổng công ty làm nhiệm vụ phân phối bán lẻ (Tổng công ty Điện lực Miền Bắc, Miền Trung, Miền Nam, Hà Nội và TPHCM).

Khi chuyển sang thị trường bán buôn điện cạnh tranh, các đơn vị phát điện sẽ được tự do lựa chọn bán điện cho 5 tổng công ty phân phối. Bên cạnh các tổng công ty phân phối , các đơn vị phát điện còn được bán cho các đơn vị mua buôn bán lẻ mi thành lập trên thị trường điện.

Như vậy, việc đưa Thị trường bán buôn điện cạnh tranh vào vận hành sẽ bỏ vai trò độc quyền của EVN trong khâu mua buôn điện. Đây là tiền đề quan trọng để phát triển tiếp lên cấp độ thị trường bán lẻ điện, đưa cơ chế cạnh tranh vào tất cả các khâu của ngành điện. Trong thị trường bán buôn điện, EVN sẽ không còn độc quyền mua buôn điện trong như Thị trường phát điện cạnh tranh.

- Như vậy, phạm vi cạnh tranh trong ngành điện sẽ được mở rộng ra sao, thưa ông?

- Đặc biệt với thị trường bán buôn điện cạnh tranh là các đơn vị phát điện còn được bán điện trực tiếp cho các khách hàng lớn như các khu công nghiệp, nhà máy xi măng, thép... đấu nối trực tiếp vào luới điện truyền tải.

Như vậy, phạm vi cạnh tranh trong ngành điện đã được mở rộng, không chỉ trong khâu phát điện mà còn mở rộng sang khâu mua buôn điện. Việc hình thành thị trường bán buôn điện sẽ tạo động lực để các Tổng công ty Điện lực sẽ phải tiết kiệm chi phí, cải thiện chất lượng dịch vụ khách hàng để nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.Khi đó, doanh nghiệp và người dân sẽ được hưởng lợi từ việc nâng cao chất lượng dịch vụ cung cấp điện với mức giá điện hợp lý, minh bạch.

- Vậy giá điện bán cho các khách hàng khi triển khai thị trường bán buôn điện cạnh tranh sẽ được điều chỉnh thế nào, thưa ông?

- Đối với các khách hàng lớn tham gia thị trường bán buôn điện, các khách hàng này sẽ mua điện theo giá thị trường. Các khách hàng còn lại sẽ tiếp tục mua điện từ các Tổng công ty điện lực theo biểu giá bán lẻ điện thống nhất toàn quốc như hiện tại.

Trong thị trường điện cạnh tranh, giá điện sẽ phản ánh đúng quy luật cung cầu trên thị trường. Cũng như ở thị trường phát điện cạnh tranh, trong thị trường bán buôn điện, các đơn vị phát điện phải cạnh tranh, tối ưu hoá chi phí, chào giá thấp đến mức có thể để được huy động nhiều hơn.

Trong thị trường bán buôn điện cạnh tranh, các đơn vị phân phối cũng phải tiết kiệm chi phí, cải thiện chất lượng dịch vụ để cạnh tranh trên thị trường. Qua đó, các thành phần chi phí này sẽ được phản ánh một cách minh bạch và hiệu quả trong biểu giá bán lẻ điện của khách hàng sử dụng điện.

Hiện tại, Cục Điều tiết điện lực đang phối hợp với các cơ quan, đơn vị thực hiện nghiên cứu để trình các cấp thẩm quyền về việc sửa đổi Quyết định 69/2013/QĐ-TTg ngày 19 tháng 11 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ quy định cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân.

Việc điều chỉnh giá điện theo cơ chế thị trường sẽ đảm bảo phản ánh đúng tín hiệu giá và tính hiệu quả của thị trường bán buôn điện cạnh tranh. Định hướng xây dựng cơ chế giá điện sẽ tập trung vào các nội dung: Điều chỉnh cơ chế giá bán lẻ phù hợp với thiết kế của thị trường bán buôn điện; chi phí mua điện trên thị trường điện là một yếu tố đầu vào để xác định giá bán lẻ điện; giá điện kịp thời phản ánh được biến động của các thông số đầu vào trên thị trường như giá nhiên liệu, tỷ giá, cơ cấu nguồn huy động…

- Còn đối với khách hàng lớn, Cục Điều tiết điện lực sẽ có những giải pháp gì để tạo điều kiện cho các khách hàng lớn có thể tham gia thị trường điện một cách thuận lợi?

- Theo Thiết kế chi tiết Thị trường bán buôn điện cạnh tranh, các khách hàng lớn đủ điều kiện sẽ được trực tiếp mua điện từ các đơn vị phát điện thông qua thị trường điện. Ban đầu, chỉ các khách hàng lớn đầu nối lưới truyền tải tham gia thị trường bán buôn điện cạnh tranh. Khi các điều kiện về cơ sở hạ tầng được đáp ứng, có thể xem xét mở rộng đối tượng khách hàng lớn khác được phép tham gia thị trường bán buôn điện.

Để tạo điều kiện cho khách hàng lớn tham gia thị trường điện, Cục Điều tiết điện lực sẽ nghiên cứu, xây dựng và báo cáo Bộ Công Thương ban hành các quy định cụ thể. Các quy định này sẽ xét về tiêu chí, điều kiện kinh tế - kỹ thuật – tài chính đối với khách hàng lớn tham gia thị trường điện theo từng giai đoạn phát triển của thị trường bán buôn điện cạnh tranh.

Đồng thời, quy trình đăng ký tham gia thị trường cũng sẽ được ban hành để hướng dẫn các khách hàng lớn thực hiện các thủ tục cần thiết để tham gia thị trường bán buôn điện cạnh tranh.

Đồng thời Cục Điều tiết cũng sẽ dự thảo trình Bộ Công Thương ban hành các văn bản pháp lý cần thiết để khuyến khích khách hàng lớn tham gia thị trường điện theo các nguyên tắc công bằng, minh bạch, không phân biệt đối xử.

Huyền Thương (Stockbiz)

-------------