Trước vong linh Alexandre de Rhodes, nghĩ về ‘thoát Trung’

Alexandre de Rhodes (15/3/1591 - 5/11/1660)

*  MINH LÊ

Trong cuộc đời mỗi con người, không có việc gì xẩy ra là hoàn toàn do ngẫu nhiên, bởi lẽ sự ngẫu nhiên nào cũng từ quy luật tất nhiên mà có. Vì thế dân gian mới có những câu ngạn ngữ đơn giản: "Chơi dao lắm có ngày đứt tay" hoặc "Đi đêm lắm có ngày gặp ma".... là thế.

Sinh ra ở Hà Nội, tôi học chữ Quốc ngữ rất sớm. Mới lên 4 tuổi tôi đã được sách vanh vách, đọc được nhưng chưa viết được. Mẹ mua cho tôi những cuốn sách nhỏ có vẽ tranh để tập đọc, trong số đó tôi thích nhất là tập thơ ngụ ngôn của Jean de La Fontain do cụ Nguyễn Văn Vĩnh dịch. 

Đêm toàn quốc kháng chiến 19/12/1946, gia đình tôi rời khỏi Hà Nội đi tản cư. 

Lúc vội vàng đặt tôi vào thúng để gánh đi, người nhà không quên nhét quanh người tôi mấy cái áo quần, cái chăn mỏng và quyển thơ của Jean de La Fontain cùng mấy cuốn tiểu thuyết của Tự lực Văn đoàn mà mẹ thích.
                 >> Nguồn gốc chữ Quốc ngữ 
                      >> Ai có công đầu với chữ Quốc ngữ    

Chúng tôi trú ngụ tại nhà một người quen ở Vân Đình ít ngày, rồi sau đó đi tiếp. Nơi cuối cùng mẹ con tôi ở lại là một làng quê bên bờ sông La của huyện Đức Thọ tỉnh Hà Tĩnh. Tại đó tôi được kèm cặp học tại nhà từ lớp 1 đến hết chương trình tiểu học. "Sách giáo khoa" duy nhất của tôi chỉ có tập thơ của La Fontain và mấy cuốn tiểu thuyết. Bởi thế học đi học lại, tôi thuộc lầu những bài thơ dịch, trong đó tôi thích nhất là mấy bài:

"Cô Bê Rét đi mang liễn sữa

Kê đệm bông ở giữa đỉnh đầu

Chắc rằng kẻ chợ xa đâu

Nhẹ nhang thoăn thoắt chẳng âu ngại gì...."

Hay bài

"Ve sầu kêu ve ve

Suốt mùa hè

Đến mùa gió Bắc thổi

Nguồn cơn thật bối rối..."

Hoặc là bài 

"Tham thì thâm, cổ nhân dậy thế

Lấy chuyện gà ra để răn đời

Đem câu bịa đặt kể chơi

Một hôm gà nọ đẻ rơi trứng vàng..." 

Và nhiều bài nữa...

Cụ Nguyễn Văn Vĩnh

Sau năm 1954 chúng tôi lại trở về Hà Nội. 

Tôi lớn lên đi học rồi đi làm, nhưng không bao giờ tôi quên những Kiến thức Nhân văn và Đạo lý làm người tôi học được qua những bài thơ ngụ ngôn ấy. 

Cho đến năm 2009, tôi được anh Nguyễn Lân Bình (cháu nội cụ Nguyễn Văn Vĩnh) mời đến nhà riêng xem bộ phim 4 tập "Người Man Di hiện đại" do anh bỏ tiền túi ra đầu tư và nhà quay phim nổi tiếng, NSND Trần Văn Thủy thực hiện. Lúc đó tôi giật mình như nhận ra cuộc đời mình có chút duyên nợ với cụ. Tôi theo anh Bình về quê thăm mộ cụ ở cánh đồng làng xã Phượng Dực huyện Phú Xuyên ngoại thành Hà Nội, nhận ra phong thủy nơi này rất tốt, tôi khuyên anh Bình không di dời mộ cụ đi nơi khác mà nên tôn tạo khu mộ tại đây. Khi khu mộ tôn tạo hoàn thành đã có rất nhiều người về làm lễ chiêm bái.

Cũng từ ngày đó, tôi bắt đầu đọc về cụ nhiều hơn. 

Nguyễn Văn Vĩnh không qua trường lớp khoa cử nhưng cụ trở thành một nhà văn hóa lớn từ "Một thằng bé" kéo quạt tại đình làng Yên Phụ và là người có công lớn đưa Chữ quốc ngữ sâu rộng vào nhân dân VN là nhờ công đầu của cụ 

Cụ là người đầu tiên mở trường học dậy Chữ Quốc ngữ. 

Cụ cũng là chủ but tờ báo đầu tiên "Đăng cổ tùng báo", sử dụng Chữ Quốc ngữ năm 1907 và cụ cũng là người dịch các tác phẩm của Vitor Hugo, Honore de Balzac, Alexandre Durmas, Moliere ra chữ Quốc ngữ....  

Về hoạt động xã hội, cụ là người VN đầu tiên tham gia Hội Nhân Quyền Pháp năm 1906.  

Nhiều người biết đến một "Câu sấm" rất quan trọng của cụ:

"Nước Nam ta mai sau hay, hay dở cũng là ở chữ Quốc ngữ"

Tôi nghĩ mãi về câu sấm này và quyết tâm đi tìm hiểu xa hơn.

Nhà Văn hóa Nguyễn Văn Vĩnh là người có công truyền bá chữ Quốc ngữ, nhưng sáng tạo ra chữ Quốc ngữ lại là công của các nhà truyền giáo Bồ đào nha và Ý.

Và, từ đó tôi bắt đầu tìm tòi công việc cần mẫn bền bỉ của các nhà truyền giáo Phương Tây trong quá trình dùng chữ La tinh để phiên âm ra tiếng Việt ở thế kỷ 16 và 17 , trong đó Alexandre de Rhodes ( 15/3/1591 - 5/11/1660 ) người xứ Avignon Miền Nam nước nước Pháp là một cha cô Dòng tên có công lớn nhất. 

Alexandre De Rhodes được cử đến Nhật, đến TQ rồi đến Việt Nam năm 1625 và ông học tiếng Việt, miệt mài hoàn thiện bộ chữ chữ quốc ngữ, nhưng do những nghi kỵ về tôn giáo, ông bị chúa Nguyễn trục xuất vĩnh viễn khỏi Việt Nam năm 1645.

Alexandre de Rhodes ra đi,  nhưng năm 1651 ông vẫn cho ra đời cuốn từ Điển Việt Bồ - La đầu tiên tại Roma dựa trên các ký tự tiếng Việt của các giáo sĩ Bồ đào nhà và Ý đã làm trước đó và ông đã có công tiếp tục giai đoạn chót. 

Đó là công lao vĩ đại mà Alexandre de Rhodes đã đóng góp cho chúng ta ngày nay. 

Có bộ CHỮ QUỐC NGỮ hoàn chỉnh để Việt Nam vĩnh viễn thoát ra khỏi sự ràng buộc nhập nhằng của chữ Hán và các tài liệu giả mà người TQ lơi dụng sự nhập nhằng đó để lừa đảo những người thiếu hiểu biết và để tiếp tục nô dịch chúng ta.

Những ngày gần đây một nhóm nhà báo người Việt đã đến thành phố Isfahan Iran và đã tìm thấy ngôi mộ của Alexandre de Rhodes (Văn Khanh- Văn khố ức trai- Đại học chiến tranh chính trị VNCH ) nhân kỷ niệm 354 năm ngày ông qua đời. 

Không phải tự dưng sau 354 năm câu chuyện La tinh hóa tiếng Việt lại được nhắc đến với lòng xúc cảm dâng trào.

Đó là một cơ duyên mà chúng ta cần suy ngẫm. 

Được biết người Nhật, người Hàn quốc, Trung Quốc....rất muốn đước La tinh hóa chữ viết như chúng ta. Họ đều đã mất công nhiều năm để La tinh hóa chữ viết của họ, nhưng họ không thể làm được.

Có lẽ không phải họ kém cỏi mà vì một lẽ gì đó huyền bí, giúp VN có cơ hội được đấng cao xanh giúp cho THOÁT TRUNG hoàn toàn. 

Chúng ta đã có may mắn lớn, cũng như cái ‘duyên Trời định’ (Trời còn để có hôm nay”) là được ‘Latinh hóa’ (Âu hóa) tiếng Việt để nay con cháu và các thế hệ muôn đời mai sau tự hào và thuận lợi trong việc tiếp nhận, giao lưu, trao đổi văn hóa, khoa học với thế giới. Qua nhiều đời, nghìn năm Bắc thuộc, giặc Tàu muốn đồng hóa người Việt, đầu tiên là chữ viết. Từ khi có chữ Quốc ngữ, chúng ta đã ‘thoát Trung’ về chữ viết. Nhưng, Việt Nam còn nỗi đau và cũng là nguy cơ tồn vong cho dân tộc ở chỗ là chưa quyết liệt thoát Trung về ‘Ý thức hệ’!

Trước vong linh của Alexandre de Rhodes, chúng ta phải thành tâm cảm tạ ông.

M.L (Tác giả gửi BVB)

------------