Petrolimex và câu chuyện nghèo đạo đức kinh doanh

Petrolimex treo khẩu hiệu ủng hộ hàng Việt

Họ không hài lòng không phải vì câu khẩu hiệu sai, mà vì đối tượng không xứng đáng được xử dụng câu khẩu hiệu đó (ở đây là Petrolimex).

Petrolimex treo khẩu hiệu ủng hộ hàng Việt trong hệ thống cây xăng dầu của mình. Một hành động, mà người ta liên tưởng đến việc, “phản đối Uber, Grab” như thời gian qua.

Dù đây xuất phát từ việc hưởng ứng chương trình của Bộ Công thương, trong đó kêu gọi người Việt dùng hàng Việt, nhưng rõ ràng – vẫn có cái gì đó thực sự không khiến người dân hài lòng.

Họ không hài lòng không phải vì câu khẩu hiệu sai, mà vì đối tượng không xứng đáng được xử dụng câu khẩu hiệu đó (ở đây là Petrolimex).

Petrolimex – một doanh nghiệp nhà nước chuyên về xuất nhập khẩu và kinh doanh xăng dầu, lọc – hóa dầu đã làm gì để đủ tư cách kêu gọi người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam?

Hãy xem cách doanh nghiệp này “yêu dân Việt” như thế nào?

Là liên tục tìm cớ và cách để tăng giá xăng dầu, bỏ mặc lạm phát, bỏ mặc mức sống của người dân, đặc biệt là nhóm người thu nhập thấp trong những năm trở lại đây?

Là sử dụng yếu tố như bù đắp ngân sách bị thâm hụt, tăng cường bảo vệ môi trường để tiến tới đề xuất tăng thuế nội địa, tăng thuế môi trường, nhất là gần đây, một lít xăng có thể gánh tới 8.000 đồng tiền thuế, một mức giá mà báo Vietnamnet đã phải sử dụng cụm từ “sốc nặng” để miêu tả?

Là một doanh nghiệp chiếm thị phần lớn trong kinh doanh và xuất nhập khẩu xăng dầu (với 14.000 cửa hàng xăng dầu ở tất cả các thành phần kinh tế, 2471 cửa hàng trên cả nước) nhưng lại luôn tìm cách than “lỗ” (hàng ngàn tỷ đồng) để tăng giá xăng dầu nhằm bù đắp lại, trong khi đó, lương nhân viên tại công ty mẹ tập đoàn vẫn ở ngưỡng cao ngất ngưởng. Vào năm 2016, trong Báo cáo quyết toán tiền lương, thù lao của các thành viên hội đồng quản trị (HĐQT), thù lao các thành viên ban kiểm soát Petrolimex cho thấy, vào năm 2015, bình quân mỗi lãnh đạo Petrolimex nhận được khoảng 462 triệu đồng. Năm 2016, mỗi thành viên lãnh đạo của Petrolimex nhận được 585 triệu đồng.

Là một doanh nghiệp mà cho rằng, “lỗ” là do giá dầu thế giới giảm sâu, do điều chỉnh tỷ giả USD, do thị trường tiêu thụ tại các tỉnh thành sụp giảm, do cạnh tranh,… nhưng sau đó, báo chí mới khai thác ra được rằng, nguyên nhân chính gây lỗ lại xuất phát từ đầu tư ngoài ngành (chứng khoán, ngân hàng, bất động sản) hay từ công ty ở nước ngoài (Petrolimex Singapore vào năm 2014).

Là một doanh nghiệp mà luôn tỏ ra là “cần lao” trong sự nghiệp phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, bảo đảm an ninh quốc phòng và nhu cầu tiêu dùng của nhân dân. Là doanh nghiệp không ít lần khẳng định rằng “lỗ” khi bán với giá xăng thấp hơn so với khu vực, là kiềm giá bất chấp giá thế giới tăng cao vào năm 2008. Nhưng thực tế, Petrolimex đã lãi trên 913 tỷ đồng trong năm 2008, và 3 năm tiếp theo lãi từ 81.1 tỷ cho đến gần 3.000 tỷ đồng.

Petrolimex, doanh nghiệp được ưu đãi về chính sách, có thị trường gần 100 triệu dần, được sinh ra trên mỏ tài nguyên thiên nhiên dồi dào, nhưng cách mà Petrolimex sử dụng “thiên thời, địa lợi, chính sách hòa” trong thời gian qua đã là một sự phí phạm, hoang phí. Nhưng trên hết, cung cách làm ăn và phục vụ nhân dân Việt Nam là một thứ ban phát và sẵn sàng thò tay vào túi người dân, vét sạch những đồng cuối cùng nhằm mục đích lợi cho doanh nghiệp.

Petrolimex không ứng xử đối với những người đã bỏ tiền thuế ra để nuôi nấng tập đoàn này, mà ngược lại, coi người bỏ tiền thuế là đối tượng để bóc lột một cách tinh vi nhất, thủ đoạn nhất thông qua bài ca “tăng giá xăng dầu”. Chỉ tính riêng năm 2017, giá xăng dầu giảm vào tháng tư xuống 17.234 đồng/lít thì ngay sau đó lại tăng lên 17.583 đồng trên lít vào 27/04, đén tháng 5 lại giảm nhẹ xuống còn 17.274 đồng/lít vào ngày 5/5 nhưng sau đó vào ngày 5/6 lại tăng lên lại 17.366 đồng/lít.

Chiêu thức giảm nhẹ và tăng cao luôn là cách mà tập đoàn này tận dụng, tận dụng nhiều đến mức mà khi giá xăng dầu giảm, người dân nhận thức rằng nó sẽ tăng cao hơn mức giảm trong một tương lai rất gần. Ở một khía cạnh khác có thể nhận ra, Petrolimex đã hiện thực hóa rất tốt quan điểm của ông Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế: như vặt lông vịt, vặt làm sao cho sạch nhưng đừng quá vội để con vịt nó kêu toáng lên. 

Coi người Việt như vịt để vặt lông, bò sữa để vắt sữa, sử dụng sự ủng hộ của người Việt một cách hoang phí và làm lợi cho nhóm người lãnh đạo, liệu Petrolimex có xứng đáng với cái gọi là “hàng Việt” và cần được ủng hộ hay không? Khẩu hiệu không sai, nhưng Petrolimex không có đủ tư cách để treo băng rôn-khẩu hiệu đó là vì vậy.

Khi công ty Idemitsu Q8 (IQ8) của Nhật Bản chính thức khai trương cửa hàng xăng dầu 100% vốn FDI tại thị trường Việt Nam. Mặc dù là dầu lấy từ Petrolimex, mặc dù là bán theo giá thị trường, nhưng Petrolimex hãy xem phản ứng dư luận như thế nào? Họ ủng hộ phá thế “độc quyền” của Petrolimex, họ ủng hộ “đập chết” Petrolimex,… Vì sao lại xảy ra chuyện người dân Việt đứng về phía doanh nghiệp ngoại để “đập chết” dân nghiệp nội? Câu trả lời không đâu xa, bởi chính doanh nghiệp nội (như Petrolimex) bán đứng niềm tin người dùng, chỉ chăm chăm bóc lột người dùng, một doanh nghiệp thiếu ứng xử xã hội như vậy là một doanh nghiệp xứng đáng bị đào thải.

Tất nhiên, Petrolimex sẽ chưa bị ảnh hưởng nhiều, nhưng tương lai với đạo đức bằng 0 như nêu trên, thì chắc chắn sự quay lưng người dùng Việt Nam sẽ khiến doanh nghiệp này bị bật ra khỏi cuộc chơi của thị trường. Và lấy đó, Petrolimex phải gào khóc, đem lòng “ái quốc” để đánh động người dùng, hoặc thậm chí sử dụng cách “phản đối phi cạnh tranh” cực kỳ phản cảm mà nhóm taxi truyền thống đã làm trong thời gian qua.

Đó là một cảnh báo về sự tồi tệ của một doanh nghiệp, và tệ nhất của một doanh nghiệp là bị chính đồng bào mình quay lưng.

Anh Văn/(VNTB)