Trung Quốc cần học cách làm nước lớn

Thời gian qua, Trung Quốc đã bị động, lúng túng đối phó với dư luận các nước lên án việc lấp biển xây đảo nhân tạo ở Biển Đông, nhất là trong “Đối thoại Shangri La” ở Singapore từ 29/5 -1/6/2015.

 Cuộc “đấu khẩu” giữa hai nước có thể làm quan hệ Trung – Mỹ thụt lùi tới 10 năm. Bởi vậy, hiện Trung Quốc đang tìm cách đấu dịu, mặc cả với Mỹ.

Sau “Đối thoại Shangri La”, Báo chí Mỹ ngày 4/6/2015 dẫn phát biểu của Rampton, một Chuyên gia về Trung Quốc thuộc Viện nghiên cứu Horpkin nói: “Mặc dù vấn đề Biển Đông chưa tới mức làm quan hệ Mỹ - Trung sụp đổ, nhưng hầu hết các nhà nghiên cứu ở Mỹ đều cho rằng hiện nay quan hệ hai nước đã tới giới hạn nổ ra xung đột. Bởi vì, Trung Quốc đang trở thành mối đe dọa đối với Mỹ trên vấn đề toàn cầu”. Ông cho rằng Biển Đông đang trở thành vấn đề quốc tế vì nó liên quan tới an ninh hàng hải và với các nước ASEAN. Vì vậy, Mỹ cần phải đối phó vì lợi ích thiết thân của Mỹ ở Khu vực này. Nếu cả hai không có nhân nhượng thì đối đầu quân sự tất sẽ xảy ra, thậm chí có thể xảy ra tình trạng đối đầu quân sự kiểu “lau súng cướp cò”.

Chủ tịch ủy ban đối ngoại Quốc hội Trung Quốc Phó Oánh

Mạng tin “Đa chiều” ở Hồng Công ngày 8/6/2015 cho rằng: “Nếu vấn đề Biển Đông tiếp tục làm quan hệ hai nước căng thẳng, dẫn tới đối đầu quân sự thì quan hệ Trung – Mỹ sẽ thụt lùi tới 10 năm”. Mạng tin cho rằng “Vấn đề Đài Loan trước đây và vấn đề Biển Đông ngày nay có nhiều điểm tương đồng. Trung Quốc rất lo ngại hai vấn đề này trở thành quốc tế hóa, bởi vì nếu trở thành quốc tế hóa thì nhiều nước nước sẽ can thiệp và vấn đề càng trở nên phức tạp. Trung Quốc cho rằng từng nước nhỏ của ASEAN thì không nước nào đủ sức chống lại Trung Quốc kể cả dùng quân sự. Nhưng nếu Mỹ, Nhật, Việt Nam, Philippin và một số nước do lợi ích chung mà kết thành đồng minh thì rất nguy hiểm đối với Trung Quốc”.

 Mạng tin cho biết chính vì vậy mà trong tuần này Trung Quốc cử Phó Chủ tịch quân ủy trung ương tướng Phạm Trường Long sang thăm Mỹ. Ngày 11/6/2015 tại Washington, ông sẽ thảo luận với Bộ trưởng quốc phòng Carter về nhiều vấn đề liên quan tới khu vực, thế giới và quan hệ quân sự hai nước mà vấn đề đầu tiên là việc Trung Quốc xây đảo nhân tạo ở Biển Đông, tiếp đó là vấn đề an ninh mạng giữa hai nước. Mỹ cho rằng thời gian qua họ đã phát hiện tới 4 triệu tin mạng của Mỹ bị hagger  Trung Quốc tấn công. Ngoài ra ông còn đi thăm một số căn cứ quân sự Mỹ như căn cứ quân sự ở đảo Seint Diego, Căn cứ không quân Hải quân ở đảo Bắc, thăm tàu sân bay ”Reagan”, thăm căn cứ quân sự của Bộ đội thiết giáp Lục quân ở Texas. Đây là Phó chủ tịch quân ủy đầu tiên của Trung Quốc thăm Mỹ kể từ khi Từ Tài Hậu thăm Mỹ cách đây 6 năm.

Cùng lúc đó, tờ “Nhân dân nhật báo” ngày 6/6/2015 đăng bài của bà Phó Oánh, nguyên Thứ trưởng ngoại giao, hiện là Trưởng ban đối ngoại của Quốc hội, nhan đề “Hai nước Trung Quốc và Mỹ nên cố gắng lắng nghe nhau nhiều hơn”. Đáng lưu ý trong bài này, bà Phó Oánh đưa ra 3 kiến nghị như sau: 

- Một là, hai nước Trung Quốc và Mỹ cần triển khai thêm các kênh để hiểu biết nhau hơn để tránh hiểu lầm. Một khi có hiểu lầm, bất đồng thì kịp thời đối thoại để hiểu rõ lập trường của mỗi bên, từ đó tránh được hiểu lầm dẫn tới căng thẳng , đối đầu không cần thiết.

- Hai là, hai nước, nhất là các quan chức cần tránh đưa ra những bình luận, đánh giá mang tính chỉ trích phê phán lẫn nhau, từ đó làm cho quan hệ căng thẳng không cần thiết.

- Ba là, đối với Trung Quốc cần nhanh chóng thích ứng với địa vị nước lớn của mình và mối quan hệ nước lớn kiểu mới hiện nay.

Bà Phó Oánh cho rằng Trung Quốc lớn nhưng không mạnh và chưa ở vào giai đoạn cường quốc. Hiện nay Trung Quốc đang học cách “Làm nước lớn mang tính toàn cầu”. Người Mỹ và Phương Tây cũng yêu cầu Trung Quốc phải gánh vác nhiều nghĩa vụ quốc tế nhiều hơn hiện nay và phát huy hơn nữa tác dụng nước lớn trong công việc quốc tế. Người Trung Quốc thực sự chưa quen với “vai trò lãnh đạo của nước lớn”, nên cần phải học thêm cách làm nước lớn, tức là cần phải nhẫn nại, bình tĩnh, sáng suốt và khoan dung, độ lượng hơn, không nên hẹp hòi, nhỏ nhen, chỉ vì lợi ích trước mắt hoặc lợi ích nhỏ làm mất cơ hội và cái lớn. Chính sách của Mỹ và Phương Tây đối với Trung Quốc không phải chỉ xuất phát từ lô-gic đơn thuần mà gồm nhiều lô-gic chồng chéo với nhau. Hiện nay giới chức cũng như các nhà hoạch định chính sách Mỹ chủ trương cần phải xem xét lại chính sách đối với Trung Quốc. Trước tình hình này, Trung Quốc cần coi trọng, xem xét những chính sách của họ là gì, đồng thời  cần tích cực chủ động trình bày rõ chủ trương đường lối của mình để họ hiểu rõ, từ đó mới có thể tránh được tình trạng người Mỹ và Phương Tây hoạch định chính sách đối với Trung Quốc trên cơ sở  hiểu biết chưa hoành chỉnh, hoặc hiểu sai lệch Trung Quốc từ đó đưa tới phán đoán sai lầm và đưa ra chính sách sai lầm.

Bà Phó Oánh cho rằng hai nước cần phá bỏ quan niệm cũ, chủ động khắc phục khó khăn để giữ cho quan hệ hợp tác hai nước đi đúng vào quỹ đạo và con đường mà hai nước đã định ra.

Dư luận cho rằng, tháng 7/2015 hai nước tiến hành Vòng 7 “Đối thoại chiến lược và kinh tế”, tiếp đó Chủ tịch Tập Cận Bình thăm Mỹ vào tháng 9/2015, nên phía Trung Quốc đang chủ động thuyết phục Mỹ về chính sách của họ ở Biển Đông, chính sách khu vực và thế giới, từ đó tạo bầu không khí tốt đẹp cho đàm phán hai bên đạt kết quả.

 Kiều Tỉnh/tamnhin

---------------