NHỮNG DỰ ÁN TRÊN MÂY

* BÙI VĂN BỒNG

 Hiện nay có tình trạng thả lỏng quản lý, tính toán thực dụng, gần như 'khoán trắng' đầu tư công, địa phương nào cũng làm sân bay, bến cảng, trường ĐH nhưng cả nước chưa có cảng nước sâu, mà một số cảng lại đặt ở những nơi có lợi thế kinh doanh bất động sản…, rồi nhiều dự án khối lượng đầu tư lớn, nhưng hiệu quả trong tương lại thấy trước là rất thấp, khó thu hồi vốn. Các dự án ngốn nhiều tiền quá sức dân và ngân khố quốc gia như: Đường sắt cao tốc, sân bay Long Thành,...

      Có một thực tế, do lợi nhuận chủ và nhà đầu tư quá lớn, cho nên càng nhiều dự án càng "ôm" chặt; dự án càng lớn, "ăn" càng nhiều, túi tham không biết mấy cho vừa.

>>  Ông Thăng ‘thuyết khách’…

Tức là dự án ăn xổi và cả 'dự án chiến lược' lâu dài giữa đại gia, chính quyền, nhà đầu tư, không phải vì mục đích đem lợi cho quốc kế dân sinh, mà trước hết là những khoản lợi nhuận kếch sù cho 'nhóm lợi ích'.  Kể cả khi kho bạc nhà nước bị rỗng, nợ nước ngoài tăng vọt, nợ công vượt báo động, đời sống nhân dân rất khó khăn, nhưng thấy lợi là cứ "dzô dự án". Lại còn lý giải liều: "Nợ công vẫn 'trong giới hạn cho phép'? Ai cho phép? 

Có ý kiến cho rằng tràn lan tình trạng đó là do Trung ương, do cơ chế xin-cho, do cái “lệ lại quả”, ký duyệt chi, xuất tiền ra thì phải có “hoa hồng ngọc”,  có bên B là "chùm khế ngọt..."; dự án càng lớn, hoa hồng càng to. Mục đích đẻ ra nhiều dự án như vậy có cả lợi ích nhóm, đầu tư dàn trải, chạy vốn, chạy dự án giữa các địa phương. Bí tiền, chạy vay nước ngoài, sau này thế hệ cháu chắt của dân lo trả? Vậy hạn chế này do đâu, giải pháp là gì?

           Trong một lần trả lời nội dung chất vấn này của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Bùi Quang Vinh ấp úng một lúc rồi mới lý giải rất chi là chủ quan: “Nói bất cập đầu tư công do phân cấp mạnh hoặc do trung ương đều đúng. Trách nhiệm của Bộ là phải ngăn chặn tình trạng đầu tư dàn trải, lãng phí. Có tình trạng đầu tư dàn trải, phân tán vì quy định giao cho địa phương phải làm kinh tế, tăng GDP. Vì vậy, các địa phương đều phải làm. Hiện đã có chỉ thị để khắc phục việc chạy dự án, theo đó các địa phương phải lựa chọn danh mục đầu tư, tự chịu trách nhiệm cân đối vốn mới ký quyết định. Thậm chí, giao luôn vốn trong 3-5 năm tới để tự chọn hạng mục để làm. Khi giao một cục như thế thì cũng không chạy được nữa”.

              Thấy cái lối trả lời qua quýt như vậy, đại biểu Trần Ngọc Vinh hầu như không kìm được sự bức xúc, vặn thẳng: “Lâu nay dư luận râm ran có tình trạng chạy dự án với muôn vàn nẻo đường nhưng chưa bắt được tận tay. Không có lửa làm sao có khói, nhất là những dự án chỉ định thầu của Bộ KH&ĐT? Xin bộ trưởng làm rõ có chuyện chạy dự án như dư luận hay không?”. Rồi tiếp đến đại biểu Nguyễn Thanh Hồng (Bình Dương) muốn truy nguyên: “Có tình trạng DN nào chịu “quan hệ ngoài luật” sẽ nhận được nhiều dự án, nhiều ưu đãi. Vì thế, các DN phải tìm mọi cách để đầu tư cho quan hệ. Nhưng điều này ảnh hưởng xấu môi trường đầu tư, làm tăng chi phí đầu tư. Bộ trưởng có giải pháp gì khắc phục?”.

               Trước những phát đạn bắn thẳng như vậy, Bộ trưởng Vinh cũng dám bộc lộ nội tâm được một câu, rằng: “Pháp luật của chúng ta dù chưa hoàn thiện nhưng về cơ bản đã có hết. Những tiêu cực, sai phạm vừa rồi đều là liên quan đến con người, đều do con người cố tình làm. “Vì thế ngoài việc hoàn thiện thể chế thì phải quan tâm đến phẩm chất của cán bộ - những người trực tiếp làm, nếu họ cố tình thì pháp luật phải xử lý nghiêm”. Thế nhưng, ngay sau đó, để đưa ra “bài đỡ” vừa an toàn, vừa như để trấn an, lại tránh mất lòng những “ai đó”, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Bùi Quang Vinh có sự gia tăng khẩu khí: “Phải tìm lý do chạy dự án. Còn có hay không, nếu tôi bắt được, tôi đã kỷ luật nhưng nếu bảo không có chạy dự án, tôi cũng không tin. 

           Cách chống tham nhũng quan trọng nhất là tìm giải pháp để ngăn chặn, để không có cơ hội chạy. Việc này Bộ KH&ĐT đã có chủ trương để tham mưu cho Chính phủ”. Việc chềnh ềnh Xin-Cho, chạy Dự án gây thất thoát quá lớn, tạo kẻ hở cho tham những như vậy, mà cho đến nay Bộ trưởng Quang lại nói là “mới có chủ trương để tham mưu cho Chính phủ”. Với cái lối trả lời lấp ửng, ù xòa, quấy quá khỏa lấp như vậy, chắc cái “chủ trương” mà ông Quang hứa nêu trên chưa ra khỏi cánh cửa hội trường QH đã bay biến tận đâu rồi. Và, những DỰ ÁN TRÊN MÂY vẫn sinh sôi nảy nở với nhiều nẻo khuất kín võ và “cáo già "“ hơn.

Vậy, có thơ minh họa rằng:

       Bày ra dự án trên mây

Trong lòng thầm ước phen này giàu to

     Cửa sau cửa trước vòng vo

Chạy đua dự án đủ trò mánh mung

     Chỗ này đô thị mở bung

Chỗ kia cầu mới, ven sông bờ kè

     Nơi kia khách sạn hết chê

Còn nơi kia nữa cho thuê mặt bằng…

     Suốt ngày ông cứ lăng xăng

Đánh xe khảo sát gia tăng công trình

     Những nơi phục vụ dân sinh

Thi công cắt khúc chình ình dở dang

     Bồi hoàn, giải tỏa trái ngang

Dân nghèo kiện cáo xếp hàng kêu oan…

      Mặc cho thế sự bẽ bàng

Ông lo dự án lên hàng triệu Đô

     Vẽ ra bát quái trận đồ

Có thêm dự án tiền vô thêm nhiều

     Chẳng cần lợi hại bao nhiêu

Cứ liều thiết kế, cứ liều thi công

     Kê khai kết toán lòng vòng

Có thêm dự án túi ông càng đầy.

        BVB