TTg Phúc phải chứng minh Việt Nam là đối tác quan trọng của Mỹ

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc là nhà lãnh đạo Đông Nam Á đầu tiên tới Mỹ kể từ khi tổng thống Donald Trump lên nhậm chức. Hai nhà lãnh đạo Mỹ-Việt sẽ bàn thảo các phương thức để tăng cường quan hệ song phương và làm sâu sắc thêm sự hợp tác trong khu vực.

Trong thông báo về chuyến thăm của thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Toà Bạch Ốc gọi Việt Nam “là một trong những đối tác quan trọng của Hoa Kỳ ở Đông Nam Á.” Theo các nhà phân tích, Thủ tướng Phúc sẽ phải chứng minh được điều này trong chuyến công du Mỹ tuần tới.

Thủ tướng Phúc là nhà lãnh đạo Đông Nam Á đầu tiên tới Nhà Trắng kể từ khi tổng thống Donald Trump lên nắm quyền vào tháng 1 vừa qua. Chi tiết này có thể gây ngạc nhiên nhưng giới quan sát và các nhà phân tích cho rằng đây là nhờ các nhà lãnh đạo Việt Nam đã chủ động đánh tiếng bày tỏ mong muốn kết nối với tân chính quyền Mỹ, bất chấp châu Á không mấy được chú ý trong chính sách đối ngoại của tổng thống Trump.

Tổng thống Trump sẽ tiếp thủ tướng Phúc tại Nhà Trắng vào ngày 31/5.

Hai nước cựu thù đã trở thành đối tác chiến lược trong bối cảnh vai trò của Việt Nam trở nên quan trọng hơn trong chính sách xoay trục sang châu Á của chính phủ Tổng thống Obama, trong khi Trung Quốc ngày càng bành trướng và phô trương sức mạnh trên biển Đông.

Khi ông Trump lên nắm quyền, châu Á ít khi được nhắc đến trong chính sách đối ngoại của chính quyền mới sau khi ông Trump gạt sang bên chính sách tái cân bằng lực lượng sang châu Á của Tổng thống tiền nhiệm, đồng thời rút Mỹ ra khỏi Hiệp định Hợp tác Xuyên Thái Bình Dương TPP, và có dấu hiệu cho thấy Washington không mấy thiết tha với các vấn đề biển Đông.

Việt Nam và các đồng minh của Mỹ trong khu vực bày tỏ lo lắng, không rõ chỗ đứng của mình trong chính sách đối ngoại của Tổng thống Trump.

Các nhà phân tích nói mặc dù ông Trump còn “đang tìm hiểu về Việt Nam” nhưng các nhà chiến lược của Mỹ và phụ tá Tổng thống nhận thức rõ rằng Mỹ và Việt Nam chia sẻ những lợi ích chung và cần đến nhau.

Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng thuộc Đại học George Mason ở Washington nhận định Việt Nam là “một con bài quan trọng trong cấu trúc an ninh đa phương trong khu vực” của Mỹ, nhất là trong bối cảnh Philippines dưới quyền Tổng thống Rodrigo Duterte “tìm cánh lánh xa Mỹ và xích lại gần hơn với Trung Quốc”, tuy nhiên ông Trump cần được thuyết phục về tầm quan trọng của Việt Nam.

"​Các phụ tá của ông Trump có thuyết phụ được ông ý coi Việt Nam là đối tác quan trọng hay không," ông Hùng nhận định. "Còn ông Phúc có thể giải thích cho ông Trump hoặc đưa ra những quyền lợi gì để cho thấy rằng việc coi Việt Nam là một đối tác quan trọng là phù hợp với quyền lợi của Mỹ cả về phương diện chiến lược và phương diện kinh tế."

Theo phân tích của giáo sư Carl Thayer thuộc Đại học New South Wales ở Úc​để đảm bảo là đối tác quan trọng của Mỹ "Việt Nam phải tham gia danh sách các đối tác với tinh thần xây dựng của Mỹ, trong đó Singapore là đối tác số 1. Nhưng Việt Nam hiện nay có lẽ gần với Hoa Kỳ hơn so với 2 đồng minh có hiệp ước với Mỹ, là Thái Lan và Philippines. Dưới thời của Thủ tướng Phúc, Việt Nam sẽ hợp tác với chính quyền của ông Trump trong mọi vấn đề ở Đông Nam Á . Hà nội không chỉ trích chính phủ Mỹ một cách công khai như Philippines. Nhưng Việt Nam cần duy trì một thế cân bằng. Lo lắng lớn nhất của Việt Nam là nếu Mỹ và Trung Quốc trở nên quá gần gũi và gạt sang bên những lợi ích của Việt Nam."

Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng, cũng là chuyên viên cao cấp của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington (CSIS), nói Mỹ cần đến Việt Nam nếu muốn củng cố sự hiện diện trong khu vực châu Á Thái Bình Dương.

Vai trò của Việt Nam đã trở nên quan trọng trong chiến lược xoay trục hướng về châu Á của Mỹ dưới thời tổng thống Barack Obama. Nhưng chính quyền mới dưới thời TT Trump đang đánh đi những tín hiệu không rõ ràng về vai trò của khu vực này.

Một bài viết đăng tờ The Diplomat, phân tích chuyến đi thăm Việt Nam của tổng thống Barack Obama vào cuối tháng 5/2016, nói: “thực tế cho thấy Việt Nam đang trở nên quan trọng hơn trong chiến lược nhằm kiềm hãm Trung Quốc bành trướng ảnh hưởng trong khu vực.”

Tuy nhiên giáo sư Hùng cho rằng “ông Trump lên đã làm người ta nghi ngờ về sự tiến hành của (chính sách này)” và trong chuyến thăm sắp tới, ông Phúc “ngoài việc thắt nhịp cầu liên lạc với các phụ tá của ông Trump” sẽ phải thuyết phục được tổng thống Trump về vai trò quan trọng của Việt Nam trong khu vực.

"​Ông Trump thích ngoại giao cá nhân," theo nhận định của giáo sư Hùng. "Ông ấy hành động theo cảm tính nhiều lắm. Vấn đề là liệu ông Phúc có đặt một cái tương cá nhân nào quan tốt đẹp với ông Trump hay không thì nó sẽ thành công rất nhiều."

Người ta cũng hy vọng chuyến đi Mỹ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ giúp Đông Nam Á tìm ra giải đáp về vai trò tương lai của Hoa Kỳ trong việc giúp khu vực đối phó với chính sách bành trướng của Trung Quốc trong khu vực. Giới truyền thông trong cho rằng các tuyên bố về hàng hải trong các vùng biển tranh chấp có nhiều khả năng nằm trong nghị trình thảo luận trong cuộc gặp giữa Thủ tướng Việt Nam và Tổng thống Mỹ vào ngày 31/5.

Theo thông cáo của Nhà Trắng hôm 23/5, hai nhà lãnh đạo Mỹ-Việt sẽ bàn thảo các phương thức để tăng cường quan hệ song phương và làm sâu sắc thêm sự hợp tác trong khu vực.

(VOA)

------------------