Tập Cận Bình gỡ bí hay bắt VN lệ thuộc mãi ?

*  PHẠM TRẦN

Tổng Bí thư đảng, Chủ tịch Nhà nước Tập Cận Bình đã làm cho Lãnh đạo Cộng sản Việt Nam điên đầu với 4 Thông điệp khó hiểu ngay trong ngày đầu tiên đặt chân đến Thủ đô Hà Nội, 5/11/2015.

Ông Tập và Phu nhân Bành Lệ Viên đi cùng phái đòan cao cấp Trung Quốc thăm Việt Nam đến hết ngày 6/11 để đánh dấu 65 năm quan hệ ngọai giao giữa hai nước láng giềng nhưng chưa bao giờ được cơm lành canh ngọt vĩnh viễn.

Lần này ông Tập đến Hà Nội trong bối cảnh đảng CSVN chuẩn bị bầu lãnh đạo mới vào đầu năm 2016 và những bất đồng về chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông giữa hai nước tiếp tục căng thẳng, sau hai năm Trung Quốc cải biến và tân tạo 7 đá và đảo chiếm của Việt Nam ở Trường Sa năm 1988 để xây căn cứ quân sự và bến cảng.

Trước ngày họ Tập đến Hà Nội, cả Việt Nam lẫn Trung Quốc đều cố gắng giảm nhiệt bằng cách hạ thấp mức nghiêm trọng của xung đột Biển Đông để tập trung vào hợp tác kinh tế và thương mại.

Tuy nhiên, ông Tập đã gây bất ngờ cho nhiều giới Việt Nam với 4 thông điệp chứa đựng ít nhiều trái ngược nhau.

THÔNG ĐIỆP Ở NỘI BÀI

Tại Sân bay Nội Bài, ông Tập Cận Bìnhnói: “ Tôi rất vui mừng sang thăm cấp Nhà nước tới nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhận lời mời của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Trương Tấn Sang. Nhân dịp này, tôi xin gửi tới toàn thể đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam và nhân dân Việt Nam anh em lời thăm hỏi chân thành và lời chúc tốt đẹp….”

“…Trung Quốc và Việt Nam là láng giềng hữu nghị núi sông liền một dải, chế độ chính trị giống nhau, con đường phát triển tương đồng, tiền đồ vận mệnh tương quan. Sau khi thiết lập quan hệ ngoại giao 65 năm, nội hàm quan hệ Trung-Việt ngày càng phong phú. Bước vào thế kỷ mới, quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện hai nước không ngừng đi sâu, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân hai nước, đóng góp quan trọng vào sự hòa bình, ổn định và phồn vinh của khu vực….”

“…Hiện nay, những nhận thức chung mà lãnh đạo hai đảng hai nước đã đạt được đang từng bước được thực hiện, quan hệ song phương đang không ngừng phát triển theo hướng xây dựng cộng đồng chung vận mệnh Trung Quốc và Việt Nam.

Phía Trung Quốc hết sức coi trọng mối tình hữu nghị truyền thống giữa Trung Quốc với Việt Nam, kiên trì coi quan hệ Trung-Việt từ tầm cao chiến lược và góc độ lâu dài, nguyện cùng với phía Việt Nam nhìn về đại cục, hướng về lâu dài, tôn trọng lẫn nhau, hiệp thương hữu nghị, cùng nhau thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lươc toàn diện phát triển ổn định, lành mạnh và lâu dài.”

“…Tôi hy vọng thông qua chuyến thăm lần này, củng cố mối tình hữu nghị truyền thống, quy hoạch sự phát triển tương lai, thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Trung-Việt lên một tầm cao mới.

Chúc đất nước Việt Nam phồn vinh thịnh vượng, nhân dân hạnh phúc mạnh khỏe, Chúc mối tình hữu nghị Trung-Việt mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững.” (Thông tấn xã Việt Nam, TTXVN)

Qủa là một thái độ hòa nhã, không mảy may hé lộ những bất đồng vẫn tiềm ẩn giữa hai đảng và hai nhà nước. Nói từ tốn như ông thì ai dám nghi ngờ lòng dạ trong sáng của người láng giềng thường coi nhau“vừa là đồng chí vừa là anh em” ?

THÔNG ĐIỆP TRÊN BÁO NHÂN DÂN

Trong Thông điệp thứ hai của Ông Tập có nhan đề "Tay trong tay mở ra tương lai tươi đẹp cho quan hệ Trung-Việt" được phổ biến trên báo Nhân dân, cơ quan ngộn luận chính thức của đảng CSVN.

Ông Tập viết: “Tôi lần này đến thăm Việt Nam đúng vào dịp kỷ niệm 65 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước Trung-Việt. Là hai nước có niềm tin và lý tưởng tương đồng, có tương lai và vận mệnh tương quan, hai nước Trung-Việt giúp đỡ và ủng hộ lẫn nhau trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, nội hàm quan hệ song phương ngày càng phong phú, lợi ích chung ngày càng rộng rãi, hợp tác thiết thực giành được thành quả rực rỡ.

Điều đáng quý hơn là hai nước Trung-Việt đã giải quyết vấn đề hoạch định đường biên giới trên đất liền và vịnh Bắc Bộ thông qua hiệp thương hữu nghị, đặt cơ sở vững chắc cho ổn định, an ninh và phát triển chung ở vùng biên giới hai nước.”

Tuy nhiên sau đó Nhà lãnh đạo Trung Quốc lại đóng vai thầy đồ khi nói với độc gỉa của Nhân Dân về 4 kiên trì:

1) Chúng ta phải kiên trì xuất phát từ toàn cục, nhìn về lâu dài, nắm bắt định hướng đúng đắn phát triển quan hệ Trung-Việt.

2) Chúng ta phải kiên trì học tập lẫn nhau, tăng cường hợp tác, thực hiện phát triển và phồn thịnh chung.

3) Chúng ta phải kiên trì mở rộng giao lưu, tăng cường hiểu biết, củng cố cơ sở dân ý trong quan hệ hai nước.

4) Chúng ta phải kiên trì thông cảm lẫn nhau, hiệp thương hữu nghị, xử lý ổn thỏa vấn đề tồn tại.

Chủ tịch Tập Cận Bình còn “ bày tỏ tin tưởng miễn là hai nước Trung-Việt tay trong tay cùng tiến lên, tăng cường hợp tác, tất sẽ mở ra tương lai tươi đẹp hơn cho quan hệ Trung-Việt, thực hiện sự phát triển và phồn thịnh chung của hai nước Trung-Việt.” (theo báoQuân đội Nhân dân)

Ngôn ngữ gọi là “kiên trì” của người Trung Hoa không dễ hiểu vì lịch sử quan hệ Việt-Trung từ sau năm 1975 đã chứng minh họ chỉ muốn người khác chịu khó nhẫn nhục làm theo đòi hỏi của họ, nếu không thì hõ sẽ dùng võ lực để dành phần thắng cho mình.

Bằng chứng này đã xẩy ra cho đảng CSVN từ 2 cuộc chiến tranh Biên giới phía bắc từ 1979 đến 1987 và cuộc chiến Trường Sa năm 1988.

Trung Hoa luôn luôn cổ võ lấy “đại cục”, hay vì quyền lợi chung của hai nước, hai dân tộc láng giềng có lịch sử chính trị, văn hoá và kinh tế tương đồng để nhân nhượng nhau khi giải quyết bất đồng, nhưng lại không muốn nhượng bộ để “cùng có lợi” như họ nói.

Tỷ dụ như cuộc xung đột ở Biển Đông đã cho thấy Trung Hoa luôn luôn coi các đá, đảo ở Biển Đông mà họ gọi là Biển Nam Trung Hoa là của tổ tiên họ để lại, nhưng không có tài liệu lịch sử chứng minh.

Họ chiếm quần đảo Hoàng Sa từ tay Quân lực Việt Nam Cộng hoà tháng 1/1974 và đánh chiếm 7 bãi đá, đảo khác ở Trường Sa năm 1988 mà cứ cãi là họ có quyền “lấy lại” vì phiá Việt Nam đã đóng quân trái phép ở đó.

Thế rồi họ lại đòi “gác tranh chấp để cùng phát triển” trên Biển Đông, nhưng không quên nói rằng đó là “biển của ta”, tạm xếp lại chuyện tranh chấp để cùng khai thác rồi tính sau trong khi thực tế Trung Quốc chỉ muốn nhẩy vào khai thác tài nguyên, dầu khí và khoáng sản của nhà người khác.

THÔNG ĐIỆP VỚI ĐẢNG CSVN

Tại cuộc họp dài hơn 1 giờ với đòan đảng CSVN do Tồng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cầm đầu diễn ra tại Phủ Chủ tịch, hàng tin Tân Hoa Xã (Xinhua) của Trung Quốc viết: “Hai bên nhất trí đồng ý thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Trung-Việt phát triển lành mạnh, ổn định, bền vững thể theo phương châm hợp tác láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai và tinh thần láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt.

Tổng Bí thư, Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh, hai nước Trung-Việt núi sông liền một dải, như môi với răng, Trung-Việt là cộng đồng vận mệnh mang ý nghĩa chiến lược. Tổng Bí thư, Chủ tịch Tập Cận Bình đã nêu ra kiến nghị 7 điểm về phát triển quan hệ hai Đảng, hai nước Trung-Việt.

-- Một là, tăng cường định hướng chính trị, duy trì tiếp xúc cấp cao truyền thống.

-- Hai là, sâu sắc giao lưu và hợp tác chính đảng.

-- Ba là, kết nối chiến lược phát triển.

-- Bốn là, tăng cường hợp tác trong mọi lĩnh vực.

-- Năm là, tăng cường tình cảm hữu nghị, tăng cường giao lưu nhân văn.

-- Sáu là, thúc đẩy hợp tác trên biển.

-- Bảy là, tăng cường điều phối quốc tế.

Xinhua viết tiếp: “Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng bày tỏ, Đảng và Chính phủ Việt Nam chân thành chúc mừng những thành tựu giành được trong sự nghiệp phát triển đất nước của Đảng và Chính phủ Trung Quốc. Đảng, Chính phủ và nhân dân Việt Nam luôn quý trọng quan hệ Việt-Trung, sẽ kiên trì thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt-Trung phát triển sâu sắc thể theo phương châm 16 chữ vàng và tinh thần 4 tốt, mở rộng hợp tác cùng có lợi, kiểm soát hữu hiệu sự bất đồng.”

Như vậy có phải ông Trọng đã đồng ý hòan toàn với yêu cầu của họ Tập không ?

Cũng ngạc nhiên là phiá báo chí Trung Hoa đã không nói gì đến 3 Đề xuất của ông Trọng đưa ra với phái đòan Tập Cận Bình, trong đó Đề xuất thứ 3 quan trọng nhất vì liên quan đến vấn đề Biển Đông.

Nguyên văn: “Kiểm soát tốt bất đồng, duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông, không để vấn đề này ảnh hưởng đến quan hệ hai nước. Đề nghị hai bên phối hợp chặt chẽ để kiểm soát hiệu quả tình hình trên biển; tôn trọng lợi ích chính đáng của nhau; thực hiện nghiêm túc các nhận thức chung và thỏa thuận của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước; duy trì nguyên trạng, không có hành động làm phức tạp, mở rộng tranh chấp, gây căng thẳng tình hình.

Đề nghị Trung Quốc cùng Việt Nam đi đầu trong việc thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm xây dựng hiệu quả Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC); không theo đuổi mục tiêu quân sự hóa ở Biển Đông; tăng cường xây dựng lòng tin để triển khai thuận lợi các dự án hợp tác trên biển mà hai bên đã nhất trí. Đề nghị hai bên triển khai hiệu quả, thực chất các cơ chế đàm phán về vấn đề trên biển, tích cực trao đổi tìm kiếm biện pháp cơ bản, lâu dài hai bên đều chấp nhận được. Việt Nam có thái độ tích cực đối với vấn đề hợp tác cùng phát triển trên biển tại khu vực thực sự có tranh chấp theo luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982.” (Đài Tiếng nói Việt Nam, VOV-Voice of Vietnam)

Tin VOV cũng cho biết: “Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bày tỏ tán thành những phương hướng và biện pháp lớn nhằm phát triển quan hệ hai Đảng, hai nước do Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đề xuất; cho rằng, hai bên cần tích cực nghiên cứu và thực hiện kết nối chiến lược phát triển và năng lực sản xuất, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển của mỗi nước, thúc đẩy hợp tác và kết nối kinh tế ở khu vực; khẳng định Trung Quốc không theo đuổi xuất siêu sang Việt Nam, sẵn sàng thúc đẩy cán cân thương mại song phương phát triển cân bằng, bền vững; sẽ khuyến khích doanh nghiệp Trung Quốc tăng cường hợp tác về thương mại và mở rộng đầu tư tại Việt Nam; nỗ lực cùng Việt Nam kiểm soát tốt bất đồng trên biển, duy trì đại cục quan hệ Trung - Việt và hòa bình, ổn định ở Biển Đông.”

“Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đề nghị, hai bên tăng cường phối hợp tại các cơ chế đa phương như Liên Hợp Quốc, APEC, ASEM, Trung Quốc - ASEAN; Trung Quốc và các nước ASEAN sẽ nỗ lực thúc đẩy đàm phán, xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC), góp phần duy trì hòa bình, thịnh vượng và phát triển của khu vực và thế giới…”

Trả lời như thế thì rõ ràng phiá Tập Cận Bình đã không có ý kiến gì về đề nghị “không quân sự hoá Biển Đông” của phiá Việt Nam, và cũng không bình luận gì với yêu cầu “duy trì nguyên trạng, không có hành động làm phức tạp, mở rộng tranh chấp, gây căng thẳng tình hình” của ông Trọng, mặc dù đề nghị này đã được Việt Nam đưa ra nhiều lần với Trung Quốc, nhưng Bắc Kinh vẫn bồi đắp, tân tạo các vùng biển đảo ở Trường Sa.

THÔNG ĐIỆP VỚI NGUYỄN TẤN DŨNG

Sau cùng là Thông điệp hợp tác, theo kiểu Trung Hoa của họ Tập nói với Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.

Đó là:

“- Về chính trị hai bên cần tăng cường gặp gỡ cấp cao, trao đổi chiến lược.

- Về hợp tác kinh tế, hai bên cần thúc đẩy hợp tác thiết thực, kết nối chiến lược phát triển;

- Hợp tác về năng lực sản xuất giữa hai nước trong các lĩnh vực; thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác trọng điểm và các dự án có tích chất tiêu biểu, cùng nhau tháo gỡ khó khăn để nâng cao hiệu quả của một số dự án hợp tác như Nhà máy Gang thép Thái Nguyên, Nhà máy Đạm Ninh Bình...;

- Tăng cường hợp tác biên giới; tích cực giải quyết mất cân đối thương mại giữa hai bên; đi sâu hợp tác tiền tệ, đẩy mạnh tự do hóa thương mại, đầu tư song phương.

- Tăng cường phối hơp tại các diễn đàn đa phương.

Về vấn đề trên biển Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình cho rằng hai bên cần kiểm soát tốt các bất đồng; thông qua hiệp thương để duy trì, giữ gìn ổn định trên biển.” (Tin Bộ Ngọai Giao Việt Nam)

Tuy nhiên, cũng giống như trong phiên họp với ông Trọng, họ Tập không trả lời yêu cầu chi tiết của ông Dũng về Biển Đông. Quan trọng nhất là chuyện toán tính “quân sự hoá” Biển Đông của Trung Quốc, và các vụ tầu đánh cá của Việt Nam liên tục bị lính Trung Quốc tấn công, cướp của và đánh người ở vùng biển Hòang Sa.

Bản tin Bộ Ngọai giao Việt Nam viết: “Về vấn đề trên biển, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, hai bên cần nghiêm túc thực hiện các thỏa thuận của lãnh đạo cấp cao về vấn đề trên biển; nhất là “Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam - Trung Quốc” bằng các hành động thực tế, nhất quán; sử dụng tốt cơ chế đàm phán cấp Chính phủ về biên giới lãnh thổ Việt - Trung, kiên trì thông qua hiệp thương và đàm phán hữu nghị, tìm kiếm giải pháp cơ bản và lâu dài mà hai bên đều có thể chấp nhận được. Duy trì hòa bình, ổn định và kiểm soát bất đồng trên biển; chân thành và thẳng thắn trao đổi, nghiên cứu vấn đề phi quân sự hóa ở Biển Đông; bảo đảm an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông; bảo đảm an toàn cho các hoạt động đánh bắt hải sản trên biển của ngư dân; tích cực đàm phán phân định đi đôi với hợp tác cùng phát triển ở khu vực ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ, sớm đạt kết quả thực chất; nghiêm túc thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), thúc đẩy đàm phán thực chất để xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC).”

Nên biết từ 4 năm qua, Trung Quốc luôn luôn tìm cách mua chuộc vài thành viên của ASEAN, Hiệp hội các nước Đông Nam Á, đặc biệt như Cao Miên và Lào để phá vỡ đòan kết của ASEAN nên không bao giờ ASEAN đạt được sự đồng thuận khi nói chuyện với Trung Quốc.

Mặc dù Bắc Kinh luôn luôn nói sẵn sàng nói chuyện COC với ASEAN nhưng lại đòi phải có sự đồng thuận chung 10 nước trong ASEAN thì mới chịu thảo luận nghiêm chỉnh.

Vì vậy mánh lới “chia để trị” ASEAN của Trung Quốc đã làm cho việc thương thuyết lâm vào ngõ bí.

LỢI ÍCH KINH TẾ HAY LỆ THUỘC?

Về hợp tác Kinh tế, tin VOV cho biết trong chuyến thăm của Tập Cận Bình hai bên đã: “ Ký kết các văn bản thỏa thuận hợp tác giữa hai bên, trong đó có “Kế hoạch hợp tác đào tạo cán bộ giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng sản Trung Quốc giai đoạn 2016 - 2020”, “Hiệp định về tàu thuyền đi lại tại khu vực đi lại tự do ở cửa sông Bắc Luân giữa Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”, “Hiệp định hợp tác bảo vệ và khai thác tài nguyên du lịch thác Bản Giốc (Đức Thiên) giữa Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa”.

Ngoài ra, hai bên cũng ký thêm: “ Hiệp định giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa về việc thành lập Trung tâm Văn hóa nước này tại nước kia; Bản ghi nhớ về việc thúc đẩy hợp tác năng lực sản xuất giữa Bộ Công thương Việt Nam và Ủy ban Phát triển và Cải cách Quốc gia Trung Quốc; Bản ghi nhớ về việc ưu hóa thiết kế dự án Cung Hữu nghị Việt-Trung giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam và Bộ Thương mại Trung Hoa;

Hai bên ký Công hàm trao đổi giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Trung Quốc về việc phía Trung Quốc cử Tổ chuyên gia sang Việt Nam khảo sát việc lập quy hoạch tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng; Bản Thỏa thuận giữa Tỉnh ủy Quảng Ninh, Đảng Cộng sản Việt Nam với Khu ủy Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Đảng Cộng sản Trung Quốc về thiết lập giao lưu hữu nghị giữa các tổ chức cơ sở Đảng địa phương; Thỏa thuận triển khai giao lưu hữu nghị Đảng bộ địa phương giữa Tỉnh ủy Lào Cai, Đảng Cộng sản Việt Nam và Tỉnh ủy Vân Nam, Đảng Cộng sản Trung Quốc;

Hai bên ký Bản ghi nhớ về việc hợp tác giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam và Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc trong lĩnh vực cơ sở hạ tầng; Hợp đồng khoản vay 200 triệu USD giữa Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam là bên vay và Ngân hàng Phát triển Trung Quốc là bên cho vay; Biên bản ghi nhớ về tài trợ vốn cho các dự án nhà máy nhiệt điện giữa Tập đoàn Công nghiệp Than-khoáng sản Việt Nam và Ngân hàng Phát triển Trung Quốc; Bản ghi nhớ về thỏa thuận đầu tư và thu xếp tài chính cho dự án Nhà máy Nhiệt điện BOT Vĩnh Tân 3 giữa Công ty Cổ phần Năng lượng Vĩnh Tân 3 (Việt Nam) và Ngân hàng Phát triển Trung Quốc.” ( theo TTXVN)

Như vậy, với 4 Thông điệp gây hoang mang của ông Tập Cận Bình đưa ra ở Việt Nam và những thỏa hiệp kinh tế mới sẽ đưa Việt Nam đi đâu, nếu không là tiếp tục sa lầy vào đường lối cũ tuy có lợi về kinh tế, nhưng lê thuộc mãi mãi.

Ph.Tr/(Việt Báo)/TTHN

-----------