Căng thẳng Mỹ-Trung trên Biển Đông

Cuộc họp bàn giữa Tổng thống Obama và Chủ tịch Tập Cận Bình
đã không đi đến kết quả mà Tổng thống Mỹ mong đợi.

Trung Quốc cáo buộc Mỹ "khiêu khích nghiêm trọng" trên Biển Đông, Mỹ vẫn tiếp tục điều tàu gần đảo nhân tạo.

* Trung Quốc "cáo buộc" Hải quân Mỹ đã có "những hành động khiêu khích nghiêm trọng" sau khi Mỹ điều tàu khu trục tên lửa USS Lassen tiến vào vùng 12 hải lý gần hòn đảo nhân tạo mà Bắc Kinh xây trái phép trên bãi Subi thuộc quyền đảo Trường Sa của Việt Nam. Song Washington khẳng định hải quân nước này vẫn tiếp tục tuần tra Biển Đông trong thời gian tới bởi đây là vùng biển quốc tế bất chấp Trung Quốc triệu đại sứ Mỹ ở Bắc Kinh tới để phản đối.  "Chúng ta vẫn sẽ điều máy bay và tàu thuyền tới bất cứ khu vực nào mà luật pháp quốc tế cho phép", ông Carter phát biểu trước Quốc hội Mỹ. 

** Bắc Kinh cảnh báo rằng nếu Mỹ tiếp tục tuần tra trong phạm vi 12 hải lý quanh các hòn đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng trái phép trên quần đảo Trường Sa, Trung Quốc sẽ "đáp trả" và nước này vẫn sẽ tiếp tục xây dựng trên Biển Đông. Hành động của Mỹ diễn ra sau khi của phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố: "Chúng tôi sẽ không bao giờ cho phép bất cứ quốc gia nào vi phạm hải phận và không phận Trung Quốc ở quần đảo Trường Sa dưới danh nghĩa bảo vệ quyền tự do hàng hải".

*** Việc Mỹ cho tàu hoạt động trong phạm vi 12 hải lý cho thấy Tổng thống Barack Obama đã hết kiên nhẫn với Trung Quốc. Theo nguồn tin từ chính phủ Mỹ, với hi vọng rằng ông có thể buộc Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phải bàn bạc một cách cởi mở và trung thực, ông Obama đã bàn về vấn đề Biển Đông trong một bữa ăn tối giữa các nguyên thủ, tuy nhiên Chủ tịch Trung Quốc làm ngơ ông Obama. Điều này đã buộc ông Obama ra lệnh cho  tàu của Mỹ sẽ áp sát các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng như đã biết nhằm khẳng định rằng Mỹ không thừa nhận chủ quyền của Trung Quốc đối với các đảo này.

Đây cũng là tín hiệu đáng chú ý đối với các nước trong khu vực. Nhật Bản và một số nước Đông Nam Á đã thúc giục Washington đưa tàu chiến đến Biển Đông, bởi theo họ, sự ổn định về an ninh trên biển phụ thuộc vào bước đi này của Mỹ. Tuy nhiên, nếu Trung Quốc thực sự điều quân để ngăn tàu Mỹ, một cuộc xung đột trên biển sẽ xảy ra.

**** Hải quân Mỹ sẽ tiếp tục cử tàu chiến đến khu vực gần với các hòn đảo nhân tạo của Trung Quốc trên Biển Đông. Tuyên bố trên được một quan chức cao cấp giấu tên của Mỹ tiết lộ với tờ AP ngày 28/10. Trước đó, vào ngày 27/10, Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố rằng tàu khu trục USS Lassen của Mỹ đã xâm phạm trái phép vào vùng lãnh hải gần các đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng trong các vùng biển tranh chấp.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết, họ đã “theo dõi, áp sát và cảnh báo” tàu khu trục của Mỹ, đồng thời kịch liệt lên tiếng phản đối Mỹ vì hoạt động của tàu chiến Mỹ xâm phạm chủ quyền và đe dọa an ninh Trung Quốc.

***** Trung Quốc sẽ đáp trả như thế nào trước việc Mỹ cho tàu vào các đảo nhân tạo? Theo Sina, quân đội Trung Quốc có thể thực hiện 2 chiến lược. Thứ nhất, Trung Quốc cử tàu bám sát và ngăn tàu chiến Mỹ xâm phạm "vùng cấm". Thứ hai, khả năng Trung Quốc sẽ điều tàu đâm va tàu chiến Mỹ. Trong quá khứ, hai nước đã từng nhiều lần cử tàu để theo dõi hoạt động của nhau, song chưa bao giờ tàu của hai nước trực tiếp va chạm nhau. (Infonet)

##

Trang tin quân sự Sina nhận định khả năng quân đội Trung Quốc sẽ điều chiến hạm đâm va tàu chiến Mỹ nếu Hải quân Mỹ tiếp tục tuần tra 12 hải lý quanh hải phận gần các hòn đảo Bắc Kinh xây dựng trái phép trên Biển Đông.

Theo Sina, kể từ tháng Năm, Hải quân Mỹ đã điều động tàu chiến tới gần các hòn đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng trái phép trên Biển Đông. Nhưng hôm 27/10 là lần đầu tiên, tàu khu trục tên lửa USS Lassen của Mỹ tiến vào vùng 12 hải lý gần hòn đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây trên bãi Subi thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam trên Biển Đông. 

Hành động điều tàu USS Lassen vào khu vực 12 hải lý nằm trong chương trình "hoạt động bảo đảm tự do hàng hải" (FONOP) trên Biển Đông mà Mỹ đã lên kế hoạch thực hiện kể từ năm 2012. Tuy nhiên, chiến hạm Trung Quốc chưa tấn công hay có hành động đe dọa tàu chiến Mỹ mà chỉ đưa ra phản ứng theo con đường ngoại giao. 

Trong cuộc họp báo chí thường kỳ hôm 27/10, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lu Kang tuyên bố: "Các ban ngành liên quan đã theo dõi, bám sát và cảnh báo tàu USS Lassen". Tuy nhiên, ông Lu không nêu chi tiết phía Trung Quốc đã điều động bao nhiêu tàu thuyền và bao nhiêu binh sĩ tham gia theo dõi tàu USS Lassen.

Về phần mình, Mỹ cho rằng Trung Quốc không thể tự xác lập chủ quyền quốc gia với những hòn đảo nhân tạo vốn được xây dựng trái phép trên các "bãi triều thấp" như bãi Subi và Vành Khăn. Do đó, tàu thuyền các nước đều có thể đi vào phạm vi 12 hải lý quanh những hòn đảo này mà không hề vi phạm luật pháp quốc tế. 

Sina nhận định phản ứng có phần "nhẹ nhàng" của Trung Quốc xuất phát từ việc các công trình quân sự như đường băng mà Bắc Kinh xây trên các hòn đảo nhân tạo ở Biển Đông vẫn chưa hoàn thành trong khi Hạm đội Nam Hải lại ở quá xa. Do đó, lựa chọn duy nhất với Trung Quốc là sử dụng các tàu tuần tra ven biển để giám sát và ngăn tàu chiến Mỹ tiến vào vùng hải phận mà Bắc Kinh coi là chủ quyền quốc gia. 

Cũng theo Sina, quân đội Trung Quốc hiện vạch ra 2 chiến lược. Thứ nhất, Trung Quốc cử tàu bám sát và ngăn tàu chiến Mỹ xâm phạm "vùng cấm". Thứ hai, khả năng Trung Quốc sẽ điều tàu đâm va tàu chiến Mỹ. 

Sina cho rằng khả năng thứ hai là hoàn toàn có thể xảy ra bởi trước đây, Liên Xô cũ từng điều 2 tàu hộ vệ tới đâm va một tàu tuần dương tên lửa dẫn đường của Mỹ khi xâm phạm vùng lãnh hải của Liên Xô hồi năm 1988. Sau vụ việc, Liên Xô tuyên bố hai tàu chiến nước này đã "bị mất kiểm soát". Đây là lý do buộc chính phủ hai nước ngồi xuống bàn đàm phán để bàn về luật an ninh hàng hải. 

Theo Sina, Mỹ đã "can thiệp" vào các hoạt động của Trung Quốc suốt nhiều năm qua. Cụ thể, hồi tháng 11/1999, Mỹ đã điều tàu theo dõi và giám sát một tàu chiến Trung Quốc thử nghiệm hệ thống vũ khí trên Biển Đông. Thậm chí, tàu chiến Mỹ - Trung còn hoạt động chỉ cách nhau vài trăm mét. 

Tới năm 2009, Mỹ đã cho một tàu chiến trang bị hệ thống thu âm thanh dưới nước tới nghe ngóng hoạt động của các tàu ngầm hạt nhân Trung Quốc. Đáp trả, Bắc Kinh đã đưa hàng chục tàu đánh cá tới bám sát "nhất cử nhất động" tàu chiến Mỹ.  

Hồi tháng 12/2013, tàu khu trục tên lửa Aegis của Hải quân Mỹ có độ giãn nước toàn tải 9.500 tấn, đã theo dõi hoạt động của tàu sân bay Liêu Ninh Trung Quốc trên Biển Đông. Tàu chiến Mỹ còn "mặt đối mặt" với tàu đổ bộ cỡ lớn Type 071 của Trung Quốc ở khoảng cách 457 m cũng như phớt lờ mọi cảnh báo từ phía Trung Quốc. 

Vào tháng 7/2014, Mỹ đã điều động máy bay tuần tra trên biển P-8A Poseidon từ căn cứ Okinawa tới khu vực cách bờ biển phía đông đảo Hải Nam Trung Quốc 220 km. Đây là nơi đóng quân của Hạm đội Nam Hải. Đáp trả, Trung Quốc đã cử chiến đấu cơ J-11H. Máy bay Mỹ và Trung Quốc được báo cáo hoạt động chỉ cách nhau 30 m trước khi chiếc P-8A quay đầu về căn cứ. 

Chưa dừng lại, hôm 11/5, phản ứng trước hành động ngang nhiên xâm phạm chủ quyền của Trung Quốc, Hải quân Mỹ đã điều một tàu tấn công ven biển hạ neo ở Singapore gần hải phận Biển Đông. Về phần mình, Trung Quốc điều tàu hộ vệ Type 054A đi theo dõi tàu Mỹ. 

Chỉ 10 ngày sau, hãng tin CNN cho công bố hình ảnh chiếc máy bay P-8A của Mỹ tiến hành trinh sát phía trên không phận các hòn đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng trái phép ở Biển Đông. Hải quân Trung Quốc đã 8 lần phát cảnh báo yêu cầu chiếc P-8A rời khỏi "khu vực cấm". Trước đó, Mỹ cũng đã tiến hành các cuộc tập trận chung trên không và trên biển ở Biển Đông hôm 20/7. 

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ Sina Military Network, kênh thông tin chuyên về lĩnh vực quân sự trong nước và quốc tế của Trung Quốc.

MINH THU (lược dịch)/IFN

 

-------------