Mỹ phản đối "tiền đồn mới" của Trung Quốc trên Biển Đông

Mỹ kêu gọi Trung Quốc ngừng xây dựng 
căn cứ quân sự trên Biển Đông

Trung Quốc ngang nhiên điều động tàu thuyền tới bảo vệ 

cho hoạt động trái phép của giàn khoan Hải Dương-981 

nằm trong vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam.  

Bộ Ngoại giao Mỹ đã kêu gọi các quốc gia châu Á ngừng xây dựng thêm tiền đồn mới cũng như mở rộng phạm vi hoạt động của các căn cứ vốn có trên Biển Đông nhằm giải thiểu nguy cơ bùng nổ xung đột.

Theo tờ Times Colonist của Canada, hôm 11/7, Thượng viện Mỹ đã thông qua bản nghị quyết hối thúc tất cả các quốc gia kiềm chế "những hành động gây bất ổn" trong khu vực và tái khẳng định cam kết hỗ trợ tự do hàng hải tại châu Á – Thái Bình Dương.  Phát biểu trước giới chuyên gia tại Washington, quan chức cấp cao Bộ Ngoại giao Mỹ Michael Fuchs đã lên tiếng quan ngại sâu sắc về "tình trạng ngày càng dễ đổ vỡ" tại Biển Đông trong bối cảnh Trung Quốc ngang nhiên tranh chấp chủ quyền với các quốc gia láng giềng trong khu vực nhằm giành quyền kiểm soát các quần đảo và hải phận giàu tài nguyên khoáng sản và thủy sản.

Phó Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ, ông Fuchs cho rằng tình trạng căng thẳng hiện nay không chỉ thuộc về trách nhiệm của một bên, nhưng ông cũng lên tiếng phê phán cách hành xử "đầy khiêu khích" của Trung Quốc. Ông Fuchs còn đưa ra đề xuất về việc ngừng các hành động làm gia tăng thêm căng thẳng như trong Tuyên bố chung về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) giữa Trung Quốc và các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) thông qua năm 2002 kêu gọi các bên kiềm chế tại Biển Đông. Mỹ cũng hy vọng đưa đề xuất trên ra bàn thảo trong cuộc họp các bộ trưởng ngoại giao châu Á được tổ chức tại Myanmar vào tháng tới. 

Ông Fuchs nhấn mạnh các nước đang có tranh chấp cần ngừng xây dựng thêm những tiền đồn mới hay mở rộng các căn cứ vốn có, dẫn tới sự thay đổi hiện trạng khu vực hiện nay. Ngoài ra, các nước có tranh chấp chủ quyền cũng không nên cản trở hoạt động kinh tế lâu nay tại vùng tranh chấp của quốc gia khác.  Căng thẳng trên Biển Đông không ngừng gia tăng sau hành động hồi đầu tháng Năm, Trung Quốc ngang nhiên lai dắt và hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 vào vùng biển thuộc Vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, cách đảo Lý Sơn 119 hải lý, gần quần đảo Hoàng Sa trên Biển Đông.  Tới giữa tháng Sáu, Philippines đã cho công bố những bức ảnh ghi lại hoạt động xây trường học cho con em các binh sĩ được Trung Quốc đưa ra xâm phạm trái phép một hòn đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa. Cách đây 2 năm, Trung Quốc đã thành lập cái gọi là "thành phố Tam Sa" và đưa 1.443 dân thường trú ra đảo Phú Lâm (thuộc Việt Nam) để quản lý hàng ngàn kilomet vuông vùng biển mà Bắc Kinh muốn tăng cường kiểm soát. Đây là khu vực được cho là giàu tiềm năng dầu mỏ.

Khi Trung Quốc tạo ra Tam Sa vào tháng 7/2012, tiền đồn đã có một bưu điện, ngân hàng, siêu thị, bệnh viện và một dân số khoảng 1.000 người. Tính đến ngày, nó đã có một dân số thường trú khoảng 1.443 người. Sắp tới Trung Quốc còn dự định đưa thêm dân ra đây, tăng con số thường trú tới 2.000 người. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn khăng khăng khẳng định quốc gia này có bằng chứng lịch sử để khẳng định các tuyên bố chủ quyền hàng hải và lãnh thổ trên Biển Đông và Bắc Kinh phủ nhận các giải pháp giải quyết tranh chấp song phương trong khu vực.  Ông Fuchs nhận định việc ngừng các hoạt động thay đổi hiện trạng Biển Đông sẽ giúp giảm căng thẳng và tạo điều kiện cho cuộc đàm phán nhằm thông qua Bộ quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC) vốn bị trì hoãn lâu nay. Trong khi đó, Trung Quốc cũng đã lên tiếng phản đối việc Mỹ can thiệp vào các tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông. Song, Washington lại lên kế hoạch hỗ trợ 156 triệu USD cho các quốc gia Đông Nam Á xây dựng năng lực hàng hải trong vòng 2 năm nhằm duy trì sự công bằng trong các tranh chấp chủ quyền và tập trung giải quyết theo biện pháp hòa bình.  Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ Times Colonist, nhật báo tiếng Anh được xuất bản tại Canada và thuộc quyền sở hữu của Tập đoàn báo chí Glacier. (Infonet).

Ông Kerry phản đối mạnh mẽ 
việc Trung Quốc xây đảo ở Biển Đông

Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry (T) gặp Ngoại trưởng
Trung Quốc Vương Nghị (Wang Yi), Bắc Kinh, 16/05/2015
                                                              (Ảnh: Reuters)

Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry đã vấp phải sự từ chối thô bạo của Bắc Kinh, khi yêu cầu quan tâm đến lời cảnh báo của Washington về các hành động của Trung Quốc tại Biển Đông, nguyên do gây căng thẳng với các nước láng giềng, RFI đưa tin.

Đến Bắc Kinh sáng 16/5/2015, ông John Kerry hội đàm với đồng nhiệm Trung Quốc Vương Nghị. Theo những người thân cận, Ngoại trưởng Mỹ đã phản đối mạnh mẽ việc quân đội Trung Quốc xây các đảo nhân tạo tại Biển Đông.

Sau cuộc gặp gỡ, Vương Nghị nói với báo chí bằng giọng điệu cứng rắn nhằm bao biện cho hành động phi pháp của mình ở quần đảo Trường Sa.

Lầu Năm Góc có ý định gửi các chiến hạm và phi cơ trinh sát đến khu vực 12 hải lý để đảm bảo tự do hàng hải xung quanh các đảo nhân tạo mà Bắc Kinh đã tăng tốc xây dựng từ một năm qua. Vùng lãnh hải được quốc tế công nhận là 12 hải lý xung quanh các đảo tự nhiên, và theo Washington, không thể áp dụng cho các đảo nhân tạo được tự ý bồi đắp.

Ngoại trưởng John Kerry tuyên bố: "Tôi yêu cầu Trung Quốc, thông qua Ngoại trưởng Vương Nghị, có những biện pháp hài hòa với các bên để giảm bớt căng thẳng và gia tăng cơ hội cho một giải pháp ngoại giao". 

Nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ "quan ngại về tiến độ và tầm cỡ" của các công trường xây dựng Trung Quốc, ông kêu gọi một "giải pháp ngoại giao thông minh" thay vì "các tiền đồn và sân bay".

Các công trình của Trung Quốc, đôi khi được mệnh danh là "Vạn lý trường thành" ở Biển Đông được xây dựng tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Trung Quốc yêu sách chủ quyền trên hầu như toàn bộ Biển Đông, gây căng thẳng ngoại giao với các nước láng giềng. 

Tuần trước, Lầu Năm Góc công bố các hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc bồi đắp các đảo san hô, chuyển đổi thành các cảng biển và công trình khác, trong đó có một phi đạo dài. Nhờ việc lấn biển này, diện tích sử dụng chỉ trong một năm từ 200 hecta đã tăng lên 800 hecta.

Theo các nhà phân tích, tuy ý định của Lầu Năm Góc đã được Tổng thống Barack Obama chuẩn y, việc Đệ thất hạm đội của Mỹ tiến vào Thái Bình Dương, vùng biển mà Bắc Kinh coi như "ao nhà" của họ, có thể gây ra khủng hoảng nghiêm trọng giữa hai cường quốc kinh tế. Hơn nữa Biển Đông còn là tuyến đường hàng hải và thương mại chiến lược.

Không quân và Hải quân hai nước đã từng suýt đụng độ nhiều lần trong khu vực tranh chấp.

Ngoại trưởng John Kerry sẽ phải thuyết phục các quan chức cao cấp Trung Quốc, nhất là Tập Cận Bình sẽ gặp ngày 17/5, về "các hậu quả hết sức bất lợi cho hình ảnh của Trung Quốc, trong quan hệ với các láng giềng, ổn định khu vực và có thể cả quan hệ Mỹ-Trung" do hành động xây đảo nhân tạo. Ông "sẽ khẳng định quyết tâm của Hoa Kỳ về duy trì tự do hàng hải".

Trong hôm 16/5, ông John Kerry cũng gặp nhân vật số hai của Quân ủy trung ương, tướng Phạm Trường Long. AFP nhắc lại, Quân ủy trung ương do Tập Cận Bình làm chủ tịch, là cơ quan chỉ đạo quân đội Trung Quốc.

Thụy Mi/ bizlive

--------------