Cán bộ chuẩn, chuẩn cán bộ?

* THU HIỀN

Trong một cuộc họp bổ nhiệm cán bộ, lãnh đạo phụ trách công tác tổ chức thông báo về chủ trương đề bạt một cán bộ nghiên cứu vào vị trí Phó trưởng phòng khoa học. Ông nói “ngoài tiêu chí về chuyên môn, mà tất cả các đồng chí ở đây đều có, thì tất nhiên chúng ta cần khuyến khích cán bộ trẻ”. Một phần tư số cán bộ trên 40 tuổi dự họp sầm mặt, họ được coi là đã lớn tuổi cho dù đang trong lúc sung sức nhất để cống hiến.

Biết điều này, vị lãnh đạo tiếp tục quán triệt. “Các đồng chí nên biết đây là chủ trương đầu tư cho tương lai của ban giám đốc. Khoa học là phải đi đường dài, và tất nhiên cán bộ trẻ cũng sẽ dễ dàng tiếp thu cách làm mới, giúp thay máu cho cơ quan. Các đồng chí lớn tuổi có kinh nghiệm nghiên cứu, thực ra cũng cần có thời gian để đầu tư cho nghiên cứu, làm thêm việc quản lý có khi lại ảnh hưởng đến chất lượng công việc”.

Không gian phòng họp im phăng phắc, một phần tư cán bộ lớn tuổi cúi mặt, ba phần tư cán bộ trẻ tập trung hướng đôi mắt của mình vào vị lãnh đạo chờ đợi. Ông khoan thai nhấp một ngụm nước chè rồi chậm rãi nói tiếp. “Trong thời gian gần đây, các đồng chí biết đó, chúng ta đang ưu tiên cán bộ là nữ”. Câu nói của ông có tác động ngay tức thì, một phần ba cán bộ trẻ là nam ngồi im như thóc. Họ chợt nhận ra giới tính trời sinh của mình bỗng dưng trở thành rào cản trên con đường quan lộ. “Đây là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, đảm bảo sự tham gia của phụ nữ vào công tác lãnh đạo. Chính vì vậy, việc chúng ta có thêm một nữ làm lãnh đạo sẽ góp phần vào thành công của chiến lược bình đẳng giới quốc gia.” 

Quả là lý lẽ của ông sắc bén, có tính thuyết phục cao. Đã là cán bộ ai cũng cần phải thực hiện chiến lược quốc gia, mà đây lại là chiến lược bình đẳng giới, rất tiến bộ. Các cán bộ lớn tuổi và các cán bộ trẻ là nam giới đưa mắt nhìn nhau thông cảm, rồi tất cả lại chăm chú chờ đợi ý kiến của vị lãnh, người đang mỉm cười khoan thai với các cán bộ nữ, trẻ của cơ quan. 

“Để tránh bè phái, cục bộ, và khép kín, chúng ta có chủ trương quy hoạch và bổ nhiệm cán bộ…”- ông dừng lại, cầm chén nước chè lên nhấp một ngụm - Không khí cuộc họp căng như dây đàn chờ đợi tiêu chí quan trọng giải quyết vấn đề nhức nhối trong các cơ quan nhà nước. Không để mọi người chờ lâu, đặt chén trà xuống, ông nói “ban lãnh đạo gợi ý nên bầu một cán bộ không phải là người địa phương.” 

Phòng họp xôn xao, nháo nhác. Trước đây có chủ trương kêu gọi con em học tập xong trở về đóng góp cho sự phát triển địa phương. Ngoài tâm huyết, khát vọng phục vụ quê hương, họ cũng tin mình là người địa phương, hiểu văn hóa bản địa sẽ phục vụ tốt hơn. Giờ đây chủ trương thay đổi, là người địa phương bỗng dưng trở thành bất lợi. Có lẽ, vấn đề “cục bộ, khép kín” rất nguy hại, vượt cả lợi thế “hiểu biết và gắn bó với địa phương” nên chính sách cán bộ cần thay đổi. 

“Đề nghị các đồng chí giữ trật tự”, vị cán bộ cao giọng khi thấy sự rúng động trong đội ngũ nhân viên của mình. Lao xao một lúc, phòng họp cũng trở về sự im lặng thông thường. Mọi người nhìn nhau, và thấy chỉ còn em Lan và em San đạt tất cả các tiêu chí vừa nêu. Cả hai đều trẻ, đều là nữ, và đều không phải là người địa phương. Sự thất vọng, thông cảm và cam chịu biến mất trên khuôn mặt của tất cả các cán bộ, thay vào đó là sự tò mò, háo hức, chờ đợi màn chung kết cuối cùng của hai người phụ nữ ở cơ quan. Lan và San đều cúi mặt, có lẽ họ cũng đang rất hồi hộp, chờ đợi tiêu chí cuối cùng, tiêu chí quyết định ai sẽ là người để cả cơ quan bầu vào vị trí Phó trưởng phòng khoa học. 

“Các đồng chí biết đấy, việc lựa chọn cán bộ lãnh đạo đủ tài, đủ đức, phù hợp với chủ trương đường lối không phải dễ dàng gì. Làm công tác cán bộ rất mệt mỏi, nhiều khi phải nghĩ nát óc để vừa chọn được người đáp ứng yêu cầu công việc, vừa đảm bảo sự công bằng, bình đẳng”. Mọi gương mặt căng ra, nuốt từng lời của người cán bộ tổ chức, chờ đợi. “Ban lãnh đạo đã họp, nâng lên đặt xuống rất nhiều về tiêu chí bổ nhiệm lần này vì đây là việc quan trọng của cơ quan nói chung, và của phòng khoa học nói riêng. Chúng ta sẽ không làm được gì nếu không có sự đoàn kết, nhất trí, đồng lòng, không phân biệt già trẻ, gái trai. Chúng ta nhất quyết nói không với sự cục bộ địa phương. Và quan trọng hơn, chúng ta nhất quyết nói không những phân biệt đối xử, chúng ta phải quán triệt và đẩy mạnh chính sách đại đoàn kết dân tộc…”

Vị cán bộ chưa nói hết, tiềng rì rầm đã bắt đầu nổi lên. Như vậy là em San sẽ được bổ nhiệm rồi còn gì, nó là người Mông mà. Kể cũng đúng, cơ quan nên bổ nhiệm em San vì như vậy là phù hợp với chủ trương ưu tiên người dân tộc thiểu số. Cho dù em ấy chỉ học nội trú, sau đó cử tuyển vào đại học nhưng làm lãnh đạo đâu bắt buộc phải giỏi khoa học đâu, giỏi quản lý là được. 

“Xin các đồng chí tập trung”, vị lãnh đạo cao giọng lần thứ hai. Mọi người bắt đầu thư giãn, có người ngồi ngả lưng phía sau, có người vắt chân lên ghế, có người vươn vai, tất cả đã an bài, đã có câu trả lời, chỉ còn đợi vị lãnh đạo công bố tiêu chí cuối cùng để kết thúc cuộc họp, để chúc mừng và ăn khao. Nhiều người sốt ruột khi thấy vị lãnh đạo vẫn nhẩn nha, cười mỉm, mặc sự cựa quậy của nhân viên. 

“Các đồng chí biết đó, đoàn kết dân tộc, không phân biệt đối xử có nghĩa mọi dân tộc đều bình đẳng. Điều này cũng có nghĩa ai thuộc dân tộc nào làm lãnh đạo cũng phải được tôn trọng, và đều phải đối xử với nhân viên các dân tộc khác như nhau. Điều này là tối quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh đa dân tộc như địa phương ta, cơ quan ta. Các đồng chí biết đó, là địa phương miền núi người Kinh tuy là đa số trong cả nước nhưng lại là thiểu số ở đây. Hơn nữa, các đồng chí từ thành phố lên đây công tác cũng thể hiện sự hy sinh, cống hiến cho địa phương, và sự hy sinh công hiến này cần được trân trọng gấp hai, gấp ba vì dù không phải là người địa phương nhưng vẫn làm việc vì địa phương. Chính vì vậy, ban lãnh đạo gợi ý chúng ta nên đề cử một cán bộ là người Kinh vào vị trí lãnh đạo lần này.” 

Toàn bộ căn phòng lặng đi, các khuôn mặt ngơ ngác vì bất ngờ trước tiêu chí của vị lãnh đạo phụ trách công tác cán bộ tổ chức. Họ cũng thất vọng vì mình đã đoán sai ý cán bộ, tai ù, chỉ nghe thoang thoảng lời quán triệt vẫn tiếp diễn. “Việc trọng dụng được người tài hay không ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của một cơ quan hay một quốc gia dân tộc. Chính vì vậy, tiêu chí và quy trình bổ nhiệm cán bộ rất quan trọng, nó không những ảnh hưởng trực tiếp đến việc chọn được đúng người cho đúng việc hay không, mà còn ảnh hưởng đến chất lượng chung của toàn bộ đội ngũ cán bộ. Nếu tiêu chí sai, cán bộ sẽ phấn đấu sai, không tập trung hoàn thành trách nhiệm, rèn luyện kĩ năng, trau dồi kiến thức, mà lại tập trung chạy chức chạy quyền, dẫn đến chất lượng đội ngũ cán bộ sẽ ngày càng giảm, làm cho năng lực toàn hệ thống rệu rã, thậm chí tan rã…”.

TH/Diễn ngôn

--------------