Chẳng lẽ thơ THANH HÓA nay KÉM VẬY ?!

            Vừa qua, UBND thành phố Thanh Hóa phối hợp với Hội thơ Đường luật tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức Cuộc thi thơ ‘Chào mừng kỷ niệm 210 năm thành lập Đô thị tỉnh lỵ, 20 mươi năm thành lập thành phố Thanh Hóa và đón nhận Quyết định công nhận Đô thị loại 1 của Thủ tướng Chính phủ’.

           Theo Ban Tổ chức cuộc thi, đã có gần ba trăm tác giả thuộc các vùng miền trong tỉnh gửi bài tham dự. Ngày 25/10/2014 Ban Tổ chức cuộc thi đã làm lễ tổng kết là “thành công tốt đẹp”! Giải nhất được trao cho tác giả Nguyễn Văn Lợi với bài thơ lục bát: “Nhớ Tản Đà”:

NHỚ TẢN ĐÀ

        Kể từ dạo ấy đến nay

Tản Đà còn ghé đất này nữa chăng

        Từ ngày vắng bóng thi nhân

Sông kia như cũng có phần thêm sâu

        Vắng người thả lưới buông câu

Điệu hò Sông Mã từ lâu thưa dần

        Trải bao sương gió phong trần

Sơn cầu như cũng có phần phôi pha

         Con tàu Nam-Bắc vào ra

Vẫn còn một chỗ trên toa đợi người

         Khúc sông bên lở bên bồi

Câu thơ nghẹn giữa một thời đạn bom

         Đất thiêng ngút lửa căm hờn

Sen hồng càng lấm láp bùn càng thơm

         Nao nao trong khúc khải hoàn

Vẳng xen tiếng trống Đông Sơn thuở nào

         Chợ xưa lại họp chân cầu

Đồng xưa lúa lại một màu mướt xanh

         Làng xưa nay lại yên bình

Cây đa già cạnh mái đình rêu phong

         Phố xưa soi bóng dòng sông

Bể dâu giờ đã mấy lần đổi thay

         Người xưa đã thẳng đường mây

Tình xưa còn thắm đất này muôn năm./.

      Một bài thơ lục bát “đủ dài”, tác giả lấy cảm hứng từ bài thơ “Nhớ cảnh cầu Hàm Rồng”, một trong hai bài thơ nổi tiếng của nhà thơ Tản Đà (sáng tác năm 1932), dành cho vùng “địa linh” Hàm Rồng, Thanh Hóa, trong đó có những câu:

“Sơn cầu còn đỏ chưa phai

Non xanh còn đối? sông dài còn sâu?

Còn thuyền đánh cá buông câu?

Còn xe lửa chạy trên cầu như xưa?”…

      Hẳn tác giả “Nhớ Tản Đà” muốn làm một bài thơ “đối” với bài thơ của tiền nhân, nên mới có những câu thế này:

“Từ ngày vắng bóng thi nhân

Sông kia như cũng có phần thêm sâu...

Trải bao sương gió phong trần

Sơn cầu như cũng có phần phôi pha”

        Màu sơn của cầu trải qua mưa nắng ắt phải phai rồi, chả thế mà sau vài năm lại phải sơn lại, không phải nghi hoặc như tác giả: “như cũng có phần phôi pha”. Còn nếu nhà thơ Tản Đà phân vân khi vắng mình liệu sông có “còn sâu?” như trước, thì tác giả Nguyễn Văn Lợi đã trả lời rành rọt: Từ ngày vắng bóng thi nhân thì sông còn sâu hơn là khác! Chỉ cách nhau có 3 dòng mà cụm từ “như cũng có phần”, một lời nói thường được sử dụng đến hai lần. Còn câu thơ: “Trải bao sương gió phong trần”, nếu đã dùng sương gió thì có cần thêm “phong trần” nữa không? Bạn đọc cứ phân vân hai từ “Vẳng xen…” trong câu “Vẳng xen tiếng trống Đông Sơn thuở nào”, có phải ý tác giả là “vẳng nghe” không?

        Và một điều thật bất ngờ khi đọc đến câu thơ: “Sen hồng càng lấm láp bùn càng thơm”…!?  Sao lại thế?

          Là người dân Việt từ Bắc chí Nam hầu như ai cũng thuộc bốn câu ca dao về hoa sen, một loài hoa biểu trưng cho phẩm chất cao quý của người Việt Nam, đó là nghị lực vươn lên trong mọi hoàn cảnh, mọi môi trường, để giữ “vẹn hương, toàn sắc” (gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn). Nếu tự mình vẩy lên “càng lấm láp bùn” thì sao còn “càng thơm”, càng sạch được? Vô hình trung tác giả bao biện và cổ vũ cho những việc làm “lấm láp, hôi tanh” mà xã hội đang lên án.
Lại nữa, câu kết có hai từ "muôn năm", cũng là từ kết bài thơ, có vẻ vô duyên, rất khẩu hiệu, đọc thấy mất cảm hứng về thơ...

           Trao giải nhất cho bài thơ lục bát không những lệch lạc về tư tưởng, mà còn non kém về nghệ thuật. Cả bài thơ có tới gần chục lỗi “ép vần” (lạc vần) mà ai đọc cũng thấy như thơm với hoàn, như sông với lần vv…, một điều mà ngay một bài thơ lục bát thường đã tối kỵ, chứ chưa nói tới một bài thơ được trao giải nhất!

            Tổ chức một cuộc thi thơ và trao giải nhất cho một bài thơ lục bát trên đây ở một vùng đất có truyền thống thơ ca và có nhiều tác giả làm thơ lục bát hay như Thanh Hóa, Ban Tổ chức và những người thẩm định, đánh giá thơ, đã làm cho dư luận thất vọng: Chẳng lẽ thơ Thanh Hóa nay kém đến vậy? Phải chăng do cách tổ chức và động viên phong trào chưa tốt và cách chọn tác phẩm trao giải đã hạ thấp chất lượng thơ lục bát, một thể thơ đang được tôn vinh, chưa nói đến làm mất thời gian của mọi người và tốn kém tiền bạc của Nhà nước.

          Thanh Hoá, ngày 31 tháng 10 năm 2014

                         Lê Bằng Quốc Công

-----------------

* Bài liên quan:

Tản Đà

NHỚ CẢNH CẦU HÀM RỒNG

         Ai xui ta nhớ Hàm Rồng
Muốn trông chẳng thấy cho lòng khôn khuây 

        Từ ta trở lại Sơn Tây
Con đường Nam Bắc ít ngày vãng lai 

        Sơn cầu còn đỏ chưa phai?
Non xanh còn đối? sông dài còn sâu? 

       Còn thuyền đánh cá buông câu?
Còn xe lửa chạy trên cầu như xưa? 

       Lấy ai viếng cảnh bây giờ?
Mà hay cảnh có đợi chờ cùng nhau? 

       Ước sao sông cứ còn sâu
Non xanh còn cứ giữ mầu xanh xanh! 

        Khung cầu còn cứ như tranh
Hoả xa cứ chạy, bộ hành cứ đi! 

        Xuân sang cỏ cứ xanh rì!
Thuyền ai chài lưới con chì cứ tung! 

        Sơn Tinh, Hà Bá hay cùng
Giữ nguyên phong cảnh Hàm Rồng đợi ta 

       Có ngày xe lửa đi qua
Trong xe lại có Tản Đà đứng trông 

        Lại vui cùng núi cùng sông
Người xưa cảnh cũ tương phùng còn lâu 

        Nhắn non, nhắn nước, nhắn cầu!
(An Nam tạp chí 1932)
Nguồn: Tản Đà toàn tập - Tập I, Nxb Văn học, 2002

---------------------