Chống tham nhũng qua góc nhìn đại biểu

Tuần qua, theo chương trình nghị sự, Quốc hội đã thảo luận tại Hội trường về công tác phòng, chống tham nhũng. Bên hành lang Quốc hội, PV Tổ Quốc đã ghi nhận ý kiến của các đại biểu xung quanh nội dung này.

ĐB Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng): “Phát hiện, phòng ngừa tham nhũng là việc làm cực kỳ khó khăn vì đối tượng tham nhũng, có điều kiện tham nhũng chủ yếu tập trung ở những người có quyền lực, hiểu luật pháp nên dễ “lách luật”, đồng thời có nhiều mối quan hệ để dễ lấp liếm việc tham nhũng của mình.

            Để thu hồi tài sản tham nhũng hiệu quả, theo tôi, khi kê khai tài sản không chỉ người thuộc đối tượng kê khai phải kê khai tài sản mà những người thân như vợ hoặc chồng, con của người đó cũng phải kê khai. Có như vậy, chúng ta mới có thể biết tài sản đó đi đâu, nằm ở chỗ nào.

Đặc biệt, tài sản tham nhũng còn có một khoản “bôi trơn” ở một số cá nhân, tổ chức. Đây là vấn đề rất khó, nhưng chúng ta phải có giải pháp với những chế tài cụ thể để điều tra, thu hồi bằng được.

Tôi cho rằng cần phải có những chế tài thật mạnh. Trước hết, không để những người giữ chức vụ quyền hạn liên quan đến vấn đề kinh tế được giữ chức vụ lâu mà phải luân chuyển. Thứ hai, trước khi vào những ngành đó, cán bộ phải kê khai tài sản thật sự minh bạch và công khai. Thứ 3 khi phát hiện có hành vi tham nhũng phải xử lý thật mạnh, phải thu hồi được tài sản tham nhũng, kể cả những người đã về hưu, nghỉ công tác, thậm chí phải chịu trách nhiệm hình sự.

Phải mở các kênh để nhân dân, cử tri tham gia phát hiện tham nhũng. Tuy nhiên phải có những biện pháp để bảo vệ, động viên những người dám tố cáo tham nhũng. Có như thế chúng ta mới phòng, chống tham nhũng hiệu quả”.

ĐB Trần Ngọc Vinh: "Phát hiện, phòng ngừa tham nhũng
là việc làm cực kỳ khó khăn" (ảnh: T.Xuân)

ĐB Lê Như Tiến (Quảng Trị): “Theo tôi, muốn phòng, chống tham nhũng phải làm rất rõ việc minh bạch tài sản và nghĩa vụ giải trình. Nghĩa vụ giải trình mà không làm được tốt thì thuộc trách nhiệm người đứng đầu.

Lâu nay chúng ta có kê khai tài sản nhưng không công khai. Phải công khai ở nơi cư trú và nơi công tác thì các cử tri, cán bộ công chức dưới quyền người ta mới kiểm soát được và hơn ai hết, ở khu dân cư người ta biết ngay (anh có ô tô gì, nhà cửa ra sao, lối sống như thế nào…). Chúng ta cứ nói phát huy vai trò “tai mắt” là nhân dân nhưng thực ra chúng tạo cơ chế cho nhân dân phòng, chống tham nhũng còn rất khiêm tốn.

Chúng ta có điều tra, có cơ quan thanh tra của Chính phủ, các cơ quan kiểm tra của Đảng, các cơ quan giám sát của các cơ quan dân cử. Chúng ta có tầng tầng, lớp lớp các cơ quan chứ không thiếu. Vấn đề là tổ chức thực hiện”.

ĐB Đỗ Mạnh Hùng (Thái Nguyên): “Chống tham nhũng là một yêu cầu đòi hỏi vừa cấp bách, vừa lâu dài, bởi đây là một lĩnh vực vô cùng khó khăn. Đối tượng tham nhũng thường là những người có chức vụ, quyền hạn, có trình độ hiểu biết pháp luật, quan hệ rộng, tạo thành những nhóm lợi ích.

Tuy nhiên, không phải là chúng ta không làm được. Nếu chúng ta biết dựa vào dân, tôi nghĩ lĩnh vực phòng, chống tham nhũng chắc chắn sẽ có kết quả tốt hơn.

Muốn phát huy vai trò của dân trong đấu tranh phòng chống tham nhũng, cần làm tốt 3 việc: Thứ nhất, phải công khai minh bạch. Người dân chỉ thực sự tham gia phòng chống tham nhũng hiệu quả khi người dân có tương đối đủ thông tin và thông tin đó phải minh bạch về tổ chức hoạt động của các cơ quan công quyền của các đối tượng có thể có điều kiện tham nhũng.

Thứ hai, có cơ chế cần thiết để cho người dân tham gia vào quá trình đấu tranh phòng chống tham nhũng. Tôi đã từng nói vài lần, chúng ta thường gặp những biển “không nhiệm vụ miễn vào”, có thể đó trong những trường hợp nhất định đó cũng là nhiệm vụ cần thiết, nhưng nếu lạm dụng thì đó là rào cản để người dân có tham gia đấu tranh phòng chống tham nhũng.

Thứ ba, chúng ta phải đẩy mạnh thông tin tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân thì người dân sẽ tham gia với tinh thần tự giác, trách nhiệm đầy đủ hơn trong việc đấu tranh phòng chống tham nhũng.

Hiến pháp quy định quyền lực cao nhất thuộc về nhân dân và một trong những quyền lực quan trọng là sự giám sát của người dân. Vì vậy, phải rà soát loại bỏ sự lạm dụng về việc ngăn cản thông tin, lập ra những rào cản khiến người dân khó có thể tiếp cận được thông tin hoạt động của các tổ chức, đơn vi, cơ quan.

Thực tế, người tố cáo tham nhũng bị đe dọa, trù dập, thậm chí bị “quay lưng” dù tố cáo của họ được kết luận là đúng, những người bị tố cáo đã bị xử lý vì có hành vi tham nhũng, khiến người tố cáo tham nhũng lo ngại, e dè. Để giải quyết tình trạng này, trước hết các cơ quan có trách nhiệm phải làm hết bổn phận của mình trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về bảo vệ người tố giác, đấu tranh phòng chống tham nhũng, bảo vệ thông tin của người tố cáo và bảo vệ trực tiếp người tố cáo cũng như xử lý nghiêm những trường hợp có biểu hiện trả thù người tố cáo tham nhũng.

Nếu công tác này không được quan tâm, đương nhiên sẽ hạn chế rất lớn, thậm chí trong nhiều trường hợp sẽ triệt tiêu động lực, ý thức tham gia phòng chống tham nhũng của người dân”.

ĐB Lê Thị Nga (Thái Nguyên): “Hiện nay, kể cả quy định của pháp luật lẫn trong thực tế việc bảo vệ người phát hiện tố cáo tham nhũng chưa tốt.

Tôi đã nhiều lần đề nghị, khi xác định tham nhũng là quốc nạn, là nguy cơ ảnh hưởng tới sự tồn vong của chế độ thì mình phải có giải pháp tương ứng. Giải pháp đó phải đo đếm được. Ví dụ, năm nay chuyển biến được bao nhiêu, năm sau chuyển biến được bao nhiêu. Thứ hai, là những đánh giá phải có chứng minh. Ví dụ, Bộ, ngành nào chống tham nhũng tốt, Bộ, ngành, địa phương nào không làm tốt thì phai chỉ ra, lấy ví dụ cụ thể, công khai vào các kỳ họp Quốc hội. Những báo cáo chỉ đích danh những nơi làm tốt và đặc biệt là những nơi làm không tốt thì có tác động rất tích cực. Còn báo cáo chung chung thì chẳng ai sợ cả. Nếu không có địa chỉ rõ ràng thì sẽ rất khó.

Chống tham nhũng đòi hỏi các biện pháp phải đồng bộ từ pháp luật đến tổ chức bộ máy. Nhưng theo tôi, mô hình tổ chức chống tham nhũng rất quan trọng, tức là phải có tính độc lập tổ chức của cơ quan chống tham nhũng đối với những khu vực, đối tượng có khả năng tham nhũng nhiều. Còn nếu không độc lập sẽ rất khó, tạo tình trạng người đá bóng, người thổi còi. Hiện nay các cơ quan chuyên trách nằm ở Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an, Viện kiểm sát… cách tổ chức phân tán và chưa có cơ quan đủ mạnh”.

L.Đỗ- T.Xuân- T.Nam/Tổ quốc

--------------