Translate

Trang BVB1

Thứ Năm, 10 tháng 12, 2015

Những “lỗ đen” ngân sách

* PHAN MINH NGỌC
Việc những cơ quan công quyền sử dụng ngân sách vung tay quá trán đến mức hết cả tiền trả lương và thanh toán các khoản nợ như ở một số địa phương đã bộc lộ thêm những góc khuất trong chi tiêu ngân sách.
Tuần rồi, vietnamnet.vn ngày 3-12 đưa tin hiện UBND thành phố Cà Mau thâm hụt ngân sách, nợ khoảng 300 tỉ đồng và nhiều khoản nợ không có nguồn để chi trả, thậm chí cơ quan này không còn đủ tiền để trả lương cho công nhân viên chức.
Trước đó, trên tienphong.vn (ngày 30-11), lãnh đạo Thành ủy Bạc Liêu (tỉnh Bạc Liêu) cho biết, kinh phí chỉ còn đủ trả lương và tiền điện nước đến hết tháng 11, sau đó chưa biết lấy tiền đâu trả lương. Kinh phí hoạt động đã thiếu mấy tháng nay. Bên cạnh đó, thành ủy còn nợ nhiều tỉ đồng. Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Bạc Liêu cũng đã cử cán bộ xem xét nợ và việc chi tiêu thời gian qua của Thành ủy Bạc Liêu.
Qua trường hợp ở Cà Mau và Bạc Liêu, điều phải nói trước tiên là công tác giám sát tài chính của nhiều cơ quan công quyền là yếu kém. Trên thực tế, hầu như không có cơ quan chức năng nào chịu trách nhiệm ngoài chính người trong cuộc là các cơ quan công quyền đó, có lẽ vì không ai tự ghè đá vào chân mình.
Do đó, trên thực tế, một số cơ quan công quyền đã biến thành những “lỗ đen” về chi tiêu ngân sách và chẳng ai biết điều gì đang xảy ra trong đó, trừ những người có trách nhiệm của các cơ quan này, bất chấp sự tồn tại của hàng rừng thủ tục và quy trình về chi tiêu ngân sách cũng như hàng loạt cơ quan thanh tra, kiểm tra, giám sát.
Ngoài ra, chuyện chi tiêu ngân sách ở một số địa phương thời gian qua còn làm bộc lộ thái độ xem thường kỷ luật ngân sách, ở chỗ mặc dù biết rằng đã có nợ đọng từ các năm trước chuyển sang nhưng việc chi tiêu vẫn cứ được đẩy mạnh để rồi không những nợ đọng chưa được giải quyết mà còn phát sinh thêm nợ mới.
Nghĩ đi nghĩ lại thì chỉ thấy có hai lý do có thể giải thích cho tình trạng này.
Thứ nhất,những người trong cuộc đã và đang ý thức rất rõ là họ tiêu tiền của người khác nên chẳng việc gì phải chi tiêu theo kiểu vun vén như từ túi tiền của bản thân. Mà để hợp thức hóa những khoản chi tiêu sao cho “đúng quy trình” thì cũng không khó đối với họ.
Thứ hai, họ cho rằng những cơ quan như của họ không thể bị cho phá sản hay đóng cửa hoặc “phạt vạ” như với doanh nghiệp tư nhân, nên kiểu gì thì những khoản nợ đọng cũng sẽ được ngân sách cứu giúp. Nếu đúng vậy, thì chừng nào Việt Nam chưa khống chế được hai loại rủi ro đạo đức này (tiêu tiền của người khác, và quá quan trọng để bị cho đóng cửa) thì chừng đó ngân sách sẽ còn bị áp lực bội chi ngày càng tăng.

Nhìn rộng ra trên thế giới, không chỉ ở Việt Nam mà hầu như mọi nước đều có những vấn đề và những rủi ro liên quan đến chi tiêu công như vậy. Điều khác biệt ở một số nước có chính sách tài khóa lành mạnh là chi tiêu ngân sách được minh bạch, gắn với trách nhiệm giải trình và theo dõi của dư luận. Thêm nữa, kỷ luật chi tiêu được chế tài rõ ràng, nếu vi phạm thì cứ chiếu theo luật mà xử lý.
Khi việc chi tiêu được minh bạch  thì người có quyền lập và thực hiện chi tiêu sẽ không còn tự ý “vẽ” ra các khoản chi và muốn chi bao nhiêu thì chi. Họ sẽ trở nên có trách nhiệm hơn với việc chi tiêu như là từ tiền túi của mình, nếu không muốn bị chất vấn, bị phê phán trên các phương tiện thông tin đại chúng để rồi bị mất chức.
Nếu kỷ luật chi tiêu được chế tài và xử lý nghiêm chỉnh thì thậm chí chính quyền phải tạm thời ngưng hoạt động nếu để thâm hụt ngân sách đến mức độ không còn tiền để duy trì các hoạt động thường xuyên - chuyện xảy ra ở Mỹ hồi mấy năm trước. Nhưng ở Việt Nam thì đến việc đóng cửa, cho phá sản doanh nghiệp nhà nước đã là cả một câu chuyện dài chưa có hồi kết, nói chi đến các cơ quan công quyền.
Và nếu kỷ luật chi tiêu được chế tài và xử lý nghiêm thì sẽ khó có chuyện mấy tỉ đồng bốc hơi đi đâu mà không ai biết trong cả một thời gian dài, cho đến khi phải bàn giao sang nhiệm kỳ mới thì mới lộ tẩy.
Những cá nhân và cơ quan liên đới đến chuyện này chắc chắn sẽ bị những hình phạt thích đáng của pháp luật ở các nước khác chứ không có chuyện cảnh cáo rồi... hòa như ở Việt Nam.
Nói tóm lại, chuyện lạm chi ngân sách và gia tăng nợ công sẽ khó hy vọng một bước chuyển biến tích cực ở Việt Nam nếu các giải pháp chỉ tập trung vào bổ sung và hoàn thiện các quy trình hay kêu gọi nâng cao tinh thần trách nhiệm của các cá nhân và tổ chức liên đới.
Điều thiếu vắng và cần phải làm ngay là phải minh bạch hóa tối đa chi tiêu ngân sách ở tất cả các cấp (và cũng qua đây công luận sẽ thấy rõ cơ quan nào, tổ chức nào xứng đáng được hưởng bầu sữa ngân sách, và cơ quan nào, tổ chức nào là ăn bám, vô dụng), giảm thiểu các “lỗ đen” mặc nhiên được thừa nhận cho đến nay, và thay những biện pháp chế tài có như không (như cảnh cáo, phê bình...) bằng những chế tài mang tính trừng phạt mạnh và nghiêm khắc vào các cá nhân và tổ chức vi phạm.
PMN/TBKTSG
-------------

4 nhận xét:

  1. Đảng tiêu tiền dân, nhưng có ai giám sờ đến việc chi tiêu tài chính của các cơ quan đảng đâu, nhất là VP BCHTW đảng. Họ chi tiền còn cao hơn cả VP Thủ tướng, vp Chủ tich nước hay VP Quốc Hội. Họ muốn chi gì thì chi các ông vua cứ tiêu, thiếu dân chịu

    Trả lờiXóa
  2. "Người ta chỉ có trách nhiệm cao với đồng tiền của bản thân. Nếu bạn được giao cho công quỹ, phần lớn xu hướng của bạn là chiếm đoạt nó, bằng mọi cách! Và đó là lý do thất bại của nền kinh tế XHCN!" - JAMES M. BUCHANAN

    Trả lờiXóa
  3. vay là xong,sang năm trả,có gì lo .

    Trả lờiXóa
  4. Khi quan không do dân bầu lên mà do Đảng cử ra, thì cứ ăn cắp tiền công, bớt lại một phần cho mình, số còn lại chia khắp lượt các quan trên dưới, thế là im, chẳng ai kết tội được ai.
    Nên quan các tỉnh đua nhau dựng dự án, cướp đất dân, sử dụng CA, quân đội đè dân ra mà cướp, xong lờ lái chia đều, thế là dân cứ việc kêu la, chẳng thằng nào giải quyết vì há miệng đều mắc quai cả.
    Cứ dẹp bỏ hết chế độ thối nát này đi, cho dân bầu lên người lánh đạo của mình và dân có quyền phế truắt, nếu phát hiện ra sai phạm, tham nhũng. Tự khắc bọn tham quan, thích hành dân biến hết, vì làm quan mà bị dân kiểm soát, không sơ múi, lại phải làm cật lực, hết trách nhiệm vì dân, cho dân mới có lương, thì sẽ chỉ còn lại những người có đức, có tâm mới trụ nổi thôi. Để dân thực sự làm chủ thì không mất tiển nuôi các tổ chức Đảng ăn không ngồi rồi. Không mất tiền làm Đại hội, họp triền miên mà chẳng làm nên trò trống gì. Không mất tiền cờ quạt, khẩu hiệu để ngới ca công ơn. Không mất tiền xây trụ sở, văn phòng, tượng đài... hoành tráng. Không mất tiền thuê DLV và côn đồ để bảo vệ Đảng. Không mất tiền thuê vệ sĩ để bảo vệ "yếu nhân" khi về hưu. Chư kể số tiền cho các ông hết bên chính quyền lại bên Đảng thay nhau ra nước ngoài để "đàm phán" về cùng một chủ đề. Không có chuyện chính quyền thực hiện, đảng chịu trách nhiệm, nhưng lại cãi là tôi không làm, còn chính quyền thì đổ tại Đảng cử, nên tôi cứ làm.....sai đâu Bộ chính trị chịu. Bộ chính trị đổ tại quyết sách của Quốc hội, Quốc hội đổ tại đại biểu của dân quyết thì dân phải chịu.
    Đằng nào dân cũng phải chịu, sao không phế bỏ tất lũ vô dụng đi, để dân tự bầu lên lãnh đạo của mình và tự "chịu trách nhiệm" nếu người lãnh đạo do dân bầu không làm được việc?

    Trả lờiXóa